Een strijd zonder winnaar

 

Je leeft met een constante onrust, met een chronisch opgefokt en angstig gevoel. Je bent nagenoeg altijd bezig met de toekomst, met controleren, met het voorkomen van ‘fouten' en willen presteren. Je ratio laat nauwelijks tot geen ruimte over voor stilte, rust, moment tot bezinning en gevoel. Je leeft niet in het hier en nu; je leeft in een door jezelf gecreëerd oorlogsgebied; je leeft in een constante strijd met je ‘innerlijke criticus'.

Anderhalf jaar geleden ben ik afgestudeerd in de Klinische Psychologie aan de Universiteit Leiden. Onder leiding van Greta Noordenbos heb ik mijn Masterscriptie geschreven over de relatie tussen zelfvertrouwen, kernschema's, zelfkritiek en innerlijke stemmen bij eetstoornispatiënten; niet wetende dat ik anderhalf jaar later zelf zou beginnen aan een intensief behandeltraject voor het hebben van een eetstoornis.

vrouw
bron foto

Het hebben van een eetstoornis is in mijn ogen voor mij slechts een uitingsvorm en/of symptoom van de innerlijke strijd die er al veel langer woedt. Het is een strijd waarin met de middelen ‘straffen' en ‘belonen' wordt gevecht. Je ‘innerlijke criticus' kun je ook vergelijken met een erg streng geweten; met een erg strenge ‘Über-ich'(Freud, 1923), ook wel Superego genoemd. Door je enorme perfectionisme is er nauwelijks ruimte voor het erkennen van je krachten en voor het houden van de ware jij. Het gebied waarin je de strijd voert is nauw en bekrompen, doordat je erg strenge eisen en grenzen voor jezelf hebt gesteld. Hierdoor kan de ‘innerlijke criticus' gemakkelijk haar gang gaan en jou bestraffen op momenten dat je niet aan je eigen gestelde eisen kan voldoen. Als mens blijf je gevoelig voor straf en voor kritiek, waardoor je nog meer je best zal gaan doen om aan je innerlijke criticus te voldoen en je een innerlijke strijd zal gaan voeren die in mijn ogen niet te winnen valt.

Je zal nog een sterkere controledwang krijgen om je verantwoordelijkheidsgevoel te waarborgen en fouten te voorkomen; je zal nog hogere eisen gaan stellen aan jezelf omdat je denkt dat dat je zelfkritiek zal doen verminderen wanneer je die eisen haalt; je zal steeds meer een gat creëeren tussen je voelende ‘hier-en-nu-ik' en de ratio waar de strijd plaatsvindt. Ook zul je, om de groeiende narigheid van de strijd binnen jezelf te kunnen blijven dragen, de strijd delen met je geliefden. Je zult de strijd die je binnen jezelf voert, ook met hen gaan voeren.

De vraag is nu: Denk je de strijd met je ‘innerlijke criticus' te kunnen winnen? Kun je haar impact op jou zo verkleinen (bijvoorbeeld door haar uit te dagen), dat je jezelf meer gaat accepteren met alle krachten en tekortkomingen die je hebt en dat je drang naar controle en strijden met geliefden niet meer nodig is om goed in je vel te zitten?

Toch vind ik dat die vragen ergens onbeduidend zijn. Want zou het niet veel mooier zijn om eens klaar te zijn met het strijden en de bijkomende onrust? Zou het niet mooier zijn om je aandacht en energie niet meer in de ‘innerlijke criticus' te steken, maar het oorlogsgebied gewoon verlaten, zonder dat er ooit een winnaar is geweest? Zou het niet mooier zijn om voor je voelende zelf te kiezen, opdat de strijdlustige ratio niet meer de overhand heeft?

Zou het niet veel mooier en fijner zijn om eindelijk eens écht te gaan leven, in vrede met jezelf?

Hoe groot is jouw innerlijke strijd?

Referenties Freud, S. (1923). Das Ich und das Es. Internationaler Psycho-analytischer Verlag, Leipzig, Vienna, en Zurich.

 

Gerelateerde blogposts

Reacties

Sabrina - Maandag 18 februari 2013 14:36
Lijkt mijn verhaal wel hierboven.
Nu kan ik eindelijk rust vinden in mijzelf en mijzelf accepteren wie ik ben.
Ik ben mijzelf aan t vergeven...
sneeuwwitje1 - Maandag 18 februari 2013 14:51
Ik doe dezelfde opleiding, maar ben uiteindelijk niet de Klinische richting opgegaan. Ik herinner me wel dat vorig jaar, tijdens mijn bachelor, precies dit onderwerp van prof. Noordenbos als onderwerp bij de bachelor-projecten stond en me dit ZO interessant leek. Het was geloof ik een project waarbij je klinische intervieuws zou houden met eetstoornis-patienten en je geloof ook persoonlijkheidsvragenlijsten af zou nemen om een bepaald verband/trend te ontdekken. Ik weet nog dat het me heel interessant leek om dit onderwerp te kiezen, maar heb het toch niet gedaan om mezelf ervoor te behoeden.
Ik neem aan dat je tijdens je masterscriptie ook al wist dat er iets niet goed zat ? Heb je er zelf wat van kunnen leren om op jezelf toe te passen ?

Ik denk zelf dat de "innerlijke strijd" die jij noemt niet altijd verkeerd hoeft te zijn. Zo ben ik van mening dat je jezelf altijd wel moet kunnen blijven uitdagen, bijvoorbeeld in je baan of relatie, om zo vooruit te komen. Zo denk ik dat mijn perfectionisme al bestaat sinds dat ik 0 was (en ik zie dit ook bij mijn ouders). Ik denk niet dat ik hier ooit van af zal komen, wel zal ik moeten leren om dit voor "goede" doeleinden en in mate te gebruiken (dus ook kunnen loslaten).

Alvast sterkte met je behandeling! Hopelijk kom je er beter uit en zal je dit eventueel ook kunnen meenemen in je toekomstige baan.
m - Maandag 18 februari 2013 17:35
Is het wel een innerlijke strijd.
Noah1200 - Maandag 18 februari 2013 19:21
Goed geschreven stuk!
m - Maandag 18 februari 2013 19:48
goed geschreven. Herkenbaar, ben bezig die innerlijke strijd te verlaten. Ga nu nog wel even meer nadenken.
Briesje - Maandag 18 februari 2013 23:57
Goed geschreven en toch wel erg herkenbaar...
sarina - Dinsdag 19 februari 2013 00:29
Wat ik denk als ik dit lees is van: ja, als ik een knap meisje zou zijn, of: als ik .. of .. zou zijn, ja, dan is het niet zo moeilijk om daarvan te houden als je dat zelf bent. Maar van mezelf houden hoe ik nu ben? Nah gaat niet gebeuren
-----> - Dinsdag 19 februari 2013 22:08
mooi geschreven! Het verwoordt precies hoe ik me voel. Die eeuwige strijd.. :(
Adina - Woensdag 20 februari 2013 12:34
Hoi allemaal,

Bedankt voor jullie reacties!

@sneeuwwitje1: Ik ben me er wel al veel langer van bewust dat ik iemand ben die bewust en streng met eten om gaat. Maar ik heb pas echt een eetstoornis ontwikkeld na mijn afstuderen en dus ook na mijn scriptie. Ik denk wel dat ik het onderwerp bewust en onbewust gekozen heb uit interesse en fascinatie voor het hebben van eetproblemen (o.a. dus bij mezelf).

Zelf vind ik ook niet dat ambitieuze doelstellingen en/of perfectionisme in een bepaalde mate slecht zijn. Maar zodra het woord 'strijd' erbij komt kijken, vind ik dat dat niet functioneel en gezond meer is. Met het woord 'strijd' wil ik de constante onrust, het constante ratelen van je hersenen voor hogere eisen en voor het voorkomen van fouten, benadrukken. Ikzelf merk dat ik er gesloopt en kapot door word. Daarom zou ik het een mooi idee vinden om de vechtlust richting mijn innerlijke criticus niet meer te verspillen maar om te zetten in een levenslust voor de belangrijke aspecten van het leven.

Ik vind het dus belangrijk om een onderscheid te maken tussen strijden en tussen leven in vrede met je ambitieuze jij.

@sarina: Bedoel je te zeggen dat je je herkent in de innerlijke strijd? Dat je innerlijke criticus je constant uitdaagt door aan te geven dat je niet goed genoeg bent en nog hogere eisen aan jezelf stelt?

Ik wens je in ieder geval heel veel sterkte in deze, lijkt het, moeilijke periode voor je. Try to trust en love yourself! You're worth it.

@m: Ik ben benieuwd wat je er nog meer over nagedacht hebt en of je er uit bent of het wel/niet een innerlijke strijd is :)
PluiS - Woensdag 20 februari 2013 18:33
Goed stuk! Heel herkenbaar, omdat het zo duidelijk aangeeft dat de strijd die je voert zich op een zo beperkt perk afspeelt, vanwege al de grenzen etc die je jezelf al hebt opgelegd. En ook dat je denkt dat je zelfkritiek minder zal worden als je aan je eigen eisen voldoet. Dit stuk geeft woorden aan mijn gevoel; bedankt Adina en veel sterkte verder!
duif - Donderdag 21 februari 2013 22:25
Een herkenbaar artikel. Goed onder woorden gebracht, maar stappen zetten richting oplossing is wel heel moeilijk. Hoe krijg ik de onrust in mijn hoofd stil, waar moet ik beginnen.. Genoemde oplossingen zie ik wel, maar omdat te bereiken.....
niet alleen het eten geeft me onrust, maar alles in het leven..durf geen keuzes te maken uit angst iets verkeerds te kiezen,,,
duif - Donderdag 21 februari 2013 22:25
Een herkenbaar artikel. Goed onder woorden gebracht, maar stappen zetten richting oplossing is wel heel moeilijk. Hoe krijg ik de onrust in mijn hoofd stil, waar moet ik beginnen.. Genoemde oplossingen zie ik wel, maar omdat te bereiken.....
niet alleen het eten geeft me onrust, maar alles in het leven..durf geen keuzes te maken uit angst iets verkeerds te kiezen,,,