De toets wordt uitgedeeld en iedereen ziet een cijfer: bij de één hoger dan bij de ander. Voordat ik op mijn eigen blad kijk word ik afgeleid door mijn omgeving. Wat heeft de rest? Mijn ogen vallen op cijfers van anderen en ik lijk dat van mijzelf bijna te vergeten. Wat heeft zij? En wat heb ik? Wat is het verschil? Alles lijkt wel een competitie en ik raak verstrikt in een teleurgesteld gevoel, want als zij het kan, moet ik dat ook kunnen. De eisen die ik aan mezelf stel zijn uiteindelijk de dingen waar ik nog zo erg over struikel.

Op het gebied van school ben ik altijd al enorm perfectionistisch geweest, ik nam geen genoegen met een voldoende en mijn dagen waren gevuld met het vergelijken van mijn werk met dat van anderen. Waar de een berekende wat minimaal nodig was om nog een voldoende te halen, berekende ik het verschil tussen mijn cijfer en het klassengemiddelde. Ergens schaamde ik mij enorm voor deze gewoonte, maar tegelijkertijd ging ik er enorm goed op. Het zorgde ervoor dat mijn cijfers gingen stijgen. Maar hoe gezond was het nou echt? 

bron foto

Mijn houding naar school toe - of eigenlijk naar alles toe, heeft mij uiteindelijk in de vingers gesneden. Daar zat ik dan, bij mijn toets Frans. Mijn hart ging tekeer en het voelde alsof ik zojuist een marathon gerend had. Mijn handen werden klam en ik liet mijn pen vallen, want de letters waren niet leesbaar meer. Twee nachten doorgehaald en ik kende alle woordjes. Ik wist precies wat wat was en de grammatica kwam eruit alsof ik die al jaren kende. Maar bij de toets ging het compleet mis, ik wist niks meer. Alle woordjes duizelden door mijn hoofd en alles wat Frans moest zijn werd ineens vermengd met mijn Duits. Ik wilde zo graag, dat het mij niet meer lukte. Ik wilde te graag. 

Studeren werd een obsessie en dat is ook waarom ik veel begon uit te stellen. Het was niet meer leuk, want het was nooit genoeg. Ik haalde geen voldoening uit het leren, maar ik haalde voldoening uit de competitie. Maar deze competitie was niet te winnen of te verliezen, want ik rende een marathon tegen mezelf. Het hoogste cijfer van de klas was niet genoeg: want een 7,8 had ook een 8 kunnen zijn. De competitie brak mij op en zorgde voor paniekaanvallen en stress en dat resulteerde in onvoldoendes en uiteindelijk ook in het zakken voor mijn eindexamen. Twee jaar eerder had niemand dit verwacht, want ik was een goede leerling. 

Later merkte ik opnieuw dat deze houding deel uitmaakte van mijn karakter. Als kind hield ik van lezen, ik verslond boeken en ik genoot van het verdwalen in een verhaal. Inmiddels heb ik het weer opgepakt, nadat ik al heel lang niet meer had gelezen, maar opnieuw merk ik dat mijn competitieve houding de overhand neemt. Ik begon met een boekendoel van twintig boeken in 2023 en inmiddels heb ik in mijn hoofd het doel weer verhoogd. Ik wil meer lezen, want als het anderen lukt, waarom lukt het mij dan niet?

Het is belangrijk om je te blijven realiseren met wie je je vergelijkt. Iedereen heeft namelijk een ander pakket aan bezigheden en talenten. Je weet niet of een ander werkt naast school of niet, een strijd levert waar je je niet van bewust bent en je weet bovendien niet wat de prioriteitenvan die ander zijn. Je kan niet in alles de beste zijn en je kan niet altijd boven iedereen uitblinken. Lezen mag een hobby blijven en school mag een individueel pad zijn. Het is enorm fijn om waardering te krijgen voor wat je doet en het is een opluchting om te zien dat je ertoe doet. Maar je doet er ook toe als je niet altijd de beste bent. Misschien ligt de uitdaging bij jou niet bij het steeds beter willen zijn in alles, maar misschien ligt de uitdaging bij jou bij het leren omgaan met je eigen innerlijke criticus.

Hoewel discipline als een goede eigenschap gezien wordt, ben ik er heilig van overtuigd dat in sommige gevallen rust veel meer een applausje waard is. Neem die pauze, neem een pas op de plaats en ga dan weer verder. Ook dat is waardering waard en die waardering mag je jezelf geven. Het kostte mij meer moeite om mij te focussen op het halen van 'maar' een 6 voor Frans, dus misschien zit juist daar de groei.