Met de kennis van nu had ik het waarschijnlijk allemaal anders gedaan. Met de inzichten en vaardigheden die ik inmiddels heb, zijn er wel ontelbare dingen die ik mijn jongere ik toe had willen spreken. Met terugwerkende kracht snap ik soms de onmacht van mijn moeder ook ineens een stuk beter. De tijd kun je niet terugdraaien, maar dat maakt die opgedane kennis niet ongedaan. Misschien hoeft er niets teruggedraaid te worden, anders waren die waardevolle levenslessen misschien ook langs ons heengegaan. Wat zouden wij onze jongere ik willen meegeven? Wat zou, met de kennis van nu, ons advies zijn?

Het advies aan de jongere Lonneke..

'Je bent goed zoals je bent.'

Dit klinkt waarschijnlijk ontzettend cliché en misschien is dat wel voor een reden. Terwijl ik elk jaar ouder werd, bracht elke verjaardag mij nog meer onzekerheid. Ik werd steeds bewuster van mijzelf, hoe ik eruit zag, hoe ik praatte, de klank van mijn stem, het puntje in mijn kin.. Ik kreeg het idee dat ik onderdeed dan de rest. Dat ik dommer, lelijker, vervelender was dan anderen en dat ik er maar een beetje bij hing bij het leven. Ik deed er niet echt toe. Via mijn eetstoornis probeerde ik de beste versie van mijzelf te zijn, of te worden. In de hoop dat anderen, maar misschien vooral wel ikzelf, mij eindelijk eens zouden accepteren. Terwijl er helemaal niks mis met mij was. Ik had veel meegemaakt en ik gaf hier mijzelf de schuld voor maar ik had niks misdaan. Ik deed het goed. Ik was en ben goed zoals ik bem. En dat heel 'makkelijke' besef was voor mij heel lastig om echt te geloven. Ik hoefde niks op te lossen, ik hoefde mij nergens voor te onfermen, alleen over mijzelf. Ik moest echt leren dat het niet egoïstisch was om voor mijzelf te kiezen, niemand anders ging het doen. Alleen ik had die sleutel.

'We've had our problems but I’m on your side.'

Een zin uit een nummer van Phil Collins. Sinds mijn jeugd ben ik mijn eigen vijand geweest, iets wat voor mij zo natuurlijk voelde dat ik hier geen vraagtekens bij stelde. Al die jaren heb ik tegen mijzelf gevochten, terwijl ik ook mijn eigen leger had kunnen zijn..

Het advies aan de jongere Irene..

'Maak het niet te zwaar en blijf bij jezelf'

Als ik denk aan advies aan mijn jongere zelf, denk ik voornamelijk aan mijn jongere puberzelf. Een tijdje terug nog vond ik een oud dagboek van toen ik 14 was. Ik heb er het één en ander uit gelezen. Aan de ene kant was het leuk en grappig om te lezen, maar aan de andere kant maakte het me ook wel verdrietig. Ik was niet de meest makkelijke puber, in tegendeel, maar aan de andere kant vind ik het ook wel stoer hoe ik mijn eigen weg probeerde te vinden. Dat heeft mij uiteindelijk ook gevormd tot wie ik nu ben.

Wat dat betreft vind ik advies geven ook wel lastig. Als ik het vroeger anders had gedaan, was het nu ook anders geweest. Daarnaast is er geen mens op de wereld die niet onzeker is en is de puberteit voor iedereen oncontroleerbare rollercoaster. Ik bedoel, volgens mij ben je in de puberteit écht een beetje gek, omdat er van alles aan hormonen door je lijf geen giert. Dat is niet zonder reden en door al die moeilijkheden heenkomen maakt je ook een heel sterk en eigen mens. Er ligt kracht in kwetsbaarheid, er is geen overwinning zonder strijd en van je fouten kan je leren.

Wat ik mezelf wel graag mee had willen geven en dat geldt eigenlijk nu nog steeds: Maak het niet te zwaar en blijf bij jezelf. Ik kon en kan nog steeds wel eens te zwaar aan dingen tillen, terwijl dat eigenlijk helemaal niet nodig is. Gesprekken met mensen waarin ik nog duizend andere dingen had willen zeggen, gemiste kansen, verspilde uren, de verwarming die een halve graad hoger heeft gestaan, je haar dat een dag niet goed heeft gezeten, je anders of buitengesloten voelen, een gebroken hart... Grote en kleine dingen die nu eenmaal gebeuren in het leven, op het moment vervelend kunnen zijn, maar uiteindelijk ook weer over gaan. Leg er geen vergrootglas op en blijf ook om je heen kijken, naar alles wat er is.

Het leven is niet altijd groots en meeslepend en dat is helemaal oké. Doe wat je zélf goed en leuk vindt, zelfs als anderen dat niet vinden. Uiteindelijk kan je het ook niet voor iedereen goed doen. Het is belangrijk dat de mensen om je heen er willen zijn om wie jij bent, niet om wie jij niet bent. De wereld draait niet om jou en dat is eigenlijk alleen maar fijn, want dat geeft een hele hoop vrijheid. Dit besef is met de jaren steeds meer gegroeid. Misschien heeft zoiets ook tijd nodig om te groeien. Toch zou het geen kwaad kunnen als mijn jongere ik dit zou lezen.

Het advies aan de jongere Hannah..

Deze vraag vind ik lastiger worden des te langer ik er over nadenk. De eerste adviezen die in mij opkomen zijn een beetje standaard: 'geloof in jezelf', 'het komt goed', 'heb wat meer vertouwen', 'wees minder streng'. Hoewel allemaal even waardevol, vind ik ze niet recht doen aan hoe ik mij voelde toen ik een jonge puber was. Ik vind het ook lastig om mijn jongere zelf advies te geven; ik weet niet of ik de dingen die ik nu geleerd heb, de dingen die ik weet nu ik ouder ben, toen al in had kunnen zetten. Er was toen een reden dat ik was zoals ik was, ik heb me ontwikkeld tot wie ik nu ben. Ik ben gegroeid en sterker geworden, maar ik geloof er in dat dingen komen en veranderen op het moment dat het daar tijd voor is. Voor sommige dingen, ook op het gebied van psychische problemen of onzekerheden, ben je op een bepaald moment in je leven gewoon nog niet klaar. Daar is tijd en (levens)ervaring voor nodig. Of je moet eerst andere dingen leren voordat je een ander probleem aan kunt pakken.

Als ik toch mijn jongere zelf advies zou moeten geven, zou ik zeggen dat ik moet proberen om mijzelf niet te veel te laten leiden door anderen. Ik ben altijd iemand geweest die zich makkelijk aanpast en makkelijk mee gaat met anderen. Opzich een mooie eigenschap, ik zie snel wat een andere nodig heeft om zich goed te voelen. Ik moet daarin wel oppassen dat ik ook aan mijzelf denk. In mijn pubertijd stond ik er totaal niet bij stil wat ik zelf wilde of vond, maar dit had ik ook niet door. Ik denk dat als ik mij er toen überhaupt bewust van was geweest dat ik meer bij mijzelf stil mocht staan, ik dat misschien ook wel meer had gedaan. Dan had ik misschien eerder geleerd wat mijn grenzen waren en hoe ik de emoties van anderen kon afschermen, in plaats van alles in mij op te nemen. Aan de andere kant; je bent nooit te oud om te leren of te veranderen. Ik leer mijzelf nu steeds beter kennen en het aangeven van grenzen lukt mij ook steeds beter. Misschien had het mij een aantal vervelende situaties gespaard als ik die grenzen eerder aan had kunnen geven, maar ook die ervaringen hebben mij gemaakt tot wie ik nu ben en daar ben ik trots op. 

Het advies aan de jongere Phoi Cai..

'Het is goed genoeg. Jij bent goed genoeg.'

Als ik terug denk aan mijn jongere ik zou ik haar van alles willen zeggen. Maar het liefst zou ik graag willen dat ze eens kon stoppen. Stoppen met rennen, stoppen met denken, stoppen met verbeteren, stoppen met eisen, stoppen met beter willen. Gewoon even stoppen. Ik was altijd maar bezig met alles en iedereen. Ik moest voor iedereen klaar staan, ik moest werken, ik moest school halen, ik moest er thuis zijn, ik moest alles. De enige wie dit van mij vroeg was ik zelf. Het was nooit goed genoeg en het moest altijd beter. Het moment dat ik stil stond werd ik overvallen door vermoeidheid en strijd. Achteraf denk ik vaak 'Jeetje, wat maakte ik het mezelf toch moeilijk...'. Dit roept naast verdriet ook boosheid op. Waarom deed ik dit? 

Jaren later heb ik hier nog geen concreet antwoord op. Misschien was het onzekerheid, misschien was het het streven naar perfectie, misschien wist ik niet om te gaan met de eisen die ik mezelf oplegde. Misschien was het het bovenstaande bij elkaar. Hetgeen wat ik mezelf dan ook graag zou willen zeggen is dat het goed genoeg is. Wat ik deed was goed genoeg. Het was allang goed genoeg. Ik heb niet gefaald ondanks dat mijn leven er anders uitziet dan ik toen voor ogen had. Maar het is goed. Het is goed genoeg, meer dan dat zelfs. Ik ben goed genoeg en ik mag trots zijn op mezelf zoals ik ben vandaag. Zelfs nu ik dit schrijf roept er nog een stemmetje van vroeger wat me wil zeggen dat het beter moet. Maar het is klein genoeg om het weer stil te krijgen, met gemak. Ondanks dat er momenten zijn waarop het stemmetje harder roept, ben ik trots op mijn kracht. Het haalt me niet meer naar beneden. Ik ben sterk genoeg geworden, ik ben goed genoeg.  

Het advies aan de jongere Daphne..

"Er zijn geen regels"

Het lijkt misschien alsof je op een bepaalde manier moet doen, op een bepaalde manier moet zijn en dat alles al uitgestippeld is. Alsof iedereen weet waar ie mee bezig is, maar jij dat handboek even gemist hebt. Jij dat spoor volledig bijster bent en telkens verdwaald raakt. Maar weetje, niemand heeft die weg nog gevonden. Er is helemaal geen handboek, geen juiste weg, geen regels en iedereen doet maar wat. Als jij bij jezelf blijft en probeert te luisteren naar wat goed voelt, dan kun je het eigenlijk niet fout doen. Je hebt alles in huis om mee te mogen doen, je hebt alles in huis om die juiste weg voor jezelf te vinden. Je bent er, dus je mag meedoen met het leven. Dat is eigenlijk de enige regel die er is.

"Als je jezelf bent, ben je op je leukst"

Natuurlijk mag je best anderen een beetje nadoen, om jezelf uiteindelijk te kunnen vinden. Ik denk dat niemand meteen weet wie hij of zij is en dat dat ook een zoektocht mag zijn. Maar als je eerlijk bent, naar jezelf en naar anderen, dan ben je eigenlijk al leuk genoeg. Je hoeft nergens aan te voldoen en niets aan jezelf te veranderen. Die momenten dat je daar even niet mee bezig bent en niets hoeft te bewijzen, dat zijn je mooiste momenten.

Welk advies zou jij je jongere ik willen meegeven?