Je kijkt voor de zoveelste keer toe hoe je kind/vriend/vriendin/partner alleen de groenten van het bord eet en alle pasta onaangeraakt laat. Wat moet ik doen? Zeg ik er iets van? Waarschijnlijk wordt het dan weer een grote ruzie en verpest het weer de hele sfeer in huis. Maar ja ik kan het ook niet laten, want ik maak me zorgen. Misschien is het brood dat ik had meegegeven op school ook wel weggegooid. Is er überhaupt wel iets gegeten vandaag?
Elke eetstoornis ziet er anders uit en dit is dan ook slechts een voorbeeld. Maar de manier waarop veel ouders en andere naasten (zoals broers, zussen en vrienden) worstelen met de vraag hoe ze iemand met een eetstoornis kunnen ondersteunen komt vaak overeen. Eetstoornissen zijn ontzettend complex en moeilijk te begrijpen als je er zelf nooit last van hebt gehad. Dit maakt het lastig om te weten wat wel te doen en wat juist niet te doen als naaste. Dit terwijl je als naaste wel een belangrijke rol kunt spelen in het herstel. Hoe help je iemand die worstelt met een eetstoornis?
Fotografie: Samantha Garrote CC
Leer begrijpen wat een eetstoornis is
Voordat je iemand kunt steunen, is het belangrijk om te begrijpen wat een eetstoornis inhoudt. Eetstoornissen zoals anorexia nervosa, boulimia nervosa en binge eating disorder gaan in de kern eigenlijk helemaal niet over eten. Het gaat over de functie die eten heeft. Eten is een manier geworden om om te gaan met onderliggende emotionele problemen, zoals een laag zelfbeeld, perfectionisme of controleverlies.
Doe er onderzoek naar door er dingen over te lezen, te praten met professionals (arts, psycholoog, ervaringsdeskundige, diëtist) of een online cursus te volgen. Kennis zal je helpen om de situatie beter te begrijpen en je naaste beter te kunnen steunen. Helemaal begrijpen zal misschien niet lukken, maar dat hoeft ook niet.
Luister
Mensen met een eetstoornis voelen zich vaak heel alleen, doordat ze het idee hebben dat niemand echt begrijpt wat ze doormaken. Continu te horen krijgen dat ze ‘gewoon’ wat moeten eten, is ontzettend frustrerend als dat eten helemaal niet zo ‘gewoon’ voor je is. Daarom is het belangrijk om als naaste goed te luisteren. Dit betekent dat je geduldig bent, niet direct met oplossingen komt, en de ander de ruimte geeft om zijn of haar gevoelens te uiten. Laat zien dat je er bent.
In plaats van te zeggen: “Waarom eet je niet gewoon?” Kun je zeggen: “Ik merk dat het moeilijk voor je is. Wil je erover praten?”
Wees lief voor de persoon, maar streng voor de eetstoornis
Liefdevol begrenzen is ontzettend belangrijk. Dit betekent dat je begripvol bent voor hun worstelingen, maar niet meebeweegt met de eisen van de eetstoornis.Een voorbeeld van liefdevol begrenzen kan zijn als je merkt dat de ander elke keer invloed wil hebben over hoe het eten bereid wordt. In plaats van boos te worden of het gedrag te negeren, kun je zeggen:
“Ik begrijp dat dit moeilijk voor je is. Maar dit helpt je niet om beter te worden, en ik wil je juist steunen in je herstel. Laten we samen proberen een kleine stap te zetten. Ik ben hier voor je, maar we moeten en mogen de eetstoornis niet laten winnen.”
Op deze manier toon je begrip voor hun gevoelens, terwijl je tegelijkertijd duidelijk maakt dat je niet meegaat in het destructieve gedrag van de eetstoornis.
Blijf hoopvol
Herstellen van een eetstoornis gaat vaak niet in een lineaire lijn omhoog, maar is een lang proces met ups en downs. Het kan als naaste soms ontzettend zwaar zijn om geduldig te blijven, zeker als je momenten van paniek ervaart. Misschien zie je terugval, of lijkt het alsof er weinig vooruitgang wordt geboekt, en dat kan ontmoedigend zijn. Toch is het belangrijk om geduldig te blijven en te laten zien dat je blijft geloven in hun herstel, zelfs als je je zorgen maakt.
Jouw hoop en vertrouwen kunnen een bron van kracht zijn voor de ander, vooral op momenten dat zij het zelf moeilijk vinden om in hun herstel te geloven. Blijf ze eraan herinneren dat herstel mogelijk is, ook al voelt het op sommige dagen ver weg. Door vast te houden aan die positieve boodschap, zelfs wanneer je zelf angst of frustratie voelt, kun je je naaste helpen om stap voor stap door te zetten.
Irritatie en wrijving
Grote kans dat jullie soms botsen. Voor iemand met een eetstoornis kan het voelen alsof je tijdens moeilijke momenten ‘in de weg staat’. Luisteren naar de eetstoornis brengt een fijn gevoel, zoals veiligheid of controle. Jullie zitten aan de eettafel. Je weet dat de ander minder aardappelen heeft opgeschept dan wat er op de eetlijst staat. Je zegt er wat van en er ontstaat weerstand met ruzie als gevolg. Je ziet dan iemand die kwaad op je is, maar in werkelijkheid is diegene verdrietig en wanhopig om zich wat beter te voelen.
Daarnaast komt er bij een eetstoornis vaak veel vermoeidheid kijken. Hierdoor is het lastiger om emoties te reguleren en zal diegene sneller naar je uitvallen. Diegene wil dit zelf ook niet voelen en is niet echt boos op jou. Sterker nog, er is een grote kans dat er daarna ontzettend veel gedachten van zelfhaat ontstaan, omdat ze zo boos op je zijn geworden.
“Unfortunately, sometimes we hurt the ones we love the most“
Een paar tips voor deze momenten
- Adem in/uit en herinner jezelf eraan waar de boosheid vandaan komt.
- Blijf kalm en vermijd discussie over het eten/uiterlijk.
Niet: “Je ziet er goed uit, echt!”
Wel: “Ik snap dat je het moeilijk hebt.”
Niet: “Waarom doe je zo? Zo erg is het toch niet.”
Wel: “Wat heb je nu nodig?” - Focus op verbinding, niet op eten: “Ik zie dat dit heel moeilijk voor je is…
…wat kan ik voor je doen?”
…we komen er samen doorheen.”
…wil je erover praten of zal ik gewoon naast je komen zitten?” - Bewaak je eigen grenzen. Je bent geen psycholoog of behandelaar. Ja, diegene heeft het moeilijk, maar dat is het ook voor jou en dat mag je uiten. Er mag ook ruimte zijn voor jouw emoties: “Ik snap dat het moeilijk is…
…maar het raakt me als je zo fel reageert.”
…ik heb alleen zelf ook een lastige dag gehad en heb hier op dit moment minder ruimte voor.”
…ik merk dat ik niet zo goed weet hoe ik hier mee om moet gaan, want het raakt me.” - Zoek zelf ook hulp/steun, bijvoorbeeld door erover te praten met vrienden/familie, een psycholoog te zoeken of naar een naasten bijeenkomst te gaan.
- Blijf leuke dingen samen doen die niets te maken hebben met eten.
- Praat erover op de momenten dat de spanning gezakt is. Als de spanning hoog is, is afspraken maken vaak moeilijk. Praat er daarom over op momenten dat jullie er beiden ruimte voor hebben. Wat gebeurde er nou? Hoe kunnen we dit in het vervolg voorkomen?
Blijf ook goed zorgen voor jezelf
Het ondersteunen van iemand met een eetstoornis kan emotioneel zwaar zijn. Het komt vaak voor dat je alleen maar met diegene bezig bent en jezelf compleet vergeet. Het is alleen belangrijk dat je ook goed voor jezelf blijft zorgt. Zoek steun bij vrienden, familie of een therapeut als je dit nodig hebt. Je kunt er alleen voor een ander zijn als je zelf ook in balans blijft.
Daarnaast is het ook belangrijk om goed voor jezelf te blijven zorgen, omdat je daarmee het juiste voorbeeld geeft. Als je laat zien dat je tijd neemt voor zelfzorg en je eigen welzijn serieus neemt, geef je daarmee de boodschap dat zorgen voor jezelf belangrijk is. Dit kan de ander inspireren om ook beter voor zichzelf te gaan zorgen.
Heb je aan de hand van deze blog een vraag?
Stel deze dan op het forum of via dit formulier.
Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en diëtisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.
Geef een reactie