Kunst speelt een grote rol in mijn leven. Zowel als iets wat ik overal tegenkom, maar vooral door de betekenis die ik uit kunstwerken kan halen voor mezelf. En hoe ik deze bewustwording kan gebruiken in mijn weg naar herstel en omgang met mijn kritische stem. In deze blog lees je over de rol die kunst speelt in mijn herstel, culturele achtergrond en de samenhang met mijn perfectionisme.
Van perfectie naar inspiratie
Het leven bestaat uit zowel prettige als minder prettige momenten. Maar wat deze momenten voor mij van elkaar onderscheidt, is hoe bewust ik ben van de aanwezigheid van die mooie “kleine” momenten. Kleine momenten die niet voor iedereen vanzelfsprekend zijn. Dankbaar zijn voor kleine genietmomenten en zware momenten zien als kans voor persoonlijke ontwikkeling, is wat mij betreft ook een kunst.
Tijdens het tekenen of schilderen sta ik bewust stil bij het loslaten van wat mooi, goed of fout is volgens mijn kritische stem. Ik probeer te vertragen en me bewuster te zijn van het moment. Iedere tekening vraagt om aandacht en acceptatie voor kleine details, maar niet om de perfectie hiervan. Het feit dat niet ieder object realistisch en perfect getekend hoeft te zijn, geeft me inspiratie om die perfectie ook wat meer los te laten in het dagelijkse leven. Dat betekent niet dat het onderliggende gevoel geen aandacht verdient. Het betekent dat ik niet alle wensen vanuit mijn eigen perfectionisme en/of die van anderen eigen hoef te maken.
Erkennen van emoties leidt tot bevrijding
Moeilijke momenten kunnen waardevolle inzichten bieden. Wel vind ik dat het voelen en erkennen van de emoties erbij hoort. Verdriet wegdrukken door enkel het rationele toe te laten, zorgt niet voor echte bevrijding voor mij. Mijn eigen ontwikkeling komt juist door zowel het gevoel als de rationele gedachten er te laten zijn.
Kunst gebruik ik als middel om spanning, verdriet en trauma er te laten zijn, zonder oordeel. Ik geef betekenis en waarde aan de gebeurtenissen door de emoties er te laten zijn. Alles wat ik teken of heb getekend, staat symbool voor iets wat ik zichtbaar en begrijpelijker probeer te maken. Dit proces helpt mij om in lastige situaties iets constructiefs te vinden.
De illusie van perfectionisme
Kunst heeft mij geleerd dat er geen maatstaf bestaat voor wat goed of fout is. Ook zie ik kunst niet enkel als een schilderij, maar als een groter plaatje van ervaringen, waarna ontwikkelingen volgen. Dat inzicht heeft invloed op hoe ik naar mezelf kijk en hoe ik achteraf op ervaringen reageer ná het voelen van de emotie.
Waar mijn perfectionisme vaak versterkt wordt door de wens dat iets “mooi” moet zijn, gebruik ik kunst juist als tegenhanger om afstand te nemen van dat perfectionisme. Ik probeer los te laten dat iets aan gecreëerde verwachtingen moet voldoen.
Mijn tekeningen bevatten vaak veel objecten en details. Niet om mentale onrust uit te drukken, maar vanuit de intentie om de complexiteit van verschillende visies van de maatschappij over wat perfect is visueel te maken. Hiermee wil ik hiërarchie, gecreëerd door dynamische perfectie, verbreken.
Herstel is net een kunstwerk
Kunst helpt mij om mijn eigenwaarde los te koppelen van prestaties. Het idee van goed of fout is relatief en voor iedereen anders.
Door die gedachte toe te passen in mijn kunstwerken leer ik om fouten te zien als onderdeel van vooruitgang. Ik zie mijn herstel als een van mijn tekeningen; elke stap en ieder moment (mooi of moeilijk) draagt bij aan een groter plaatje, namelijk herstel en zelfontwikkeling. Ik vind mijn tekeningen niet mooi of lelijk. Als het lukt, probeer ik vooral de moeite die ik erin steek te bewonderen zonder oordeel.
De kunst van kwetsbaarheid
Helaas lukte het na mijn zwaarste periode om diverse redenen niet meer om te praten over mijn obstakels. Gelukkig zijn er wel vaste situaties waarbij dit wel lukt. Maar om mijn (vaak maatschappelijke) boodschap duidelijk te maken, gebruik ik nu mijn kunstwerken.
Elk object in mijn kunstwerk staat als symbool voor een herinnering, overtuiging, emotie of ervaring. Samen vormen deze elementen het grotere geheel van mijn persoonlijke verhaal en van de lange eenzaamheid die komt kijken bij eetstoornissen.
De inhoud van eetstoornisgedachten heeft vaak niets te maken met de werkelijkheid. Om mentaal veerkrachtig te blijven tijdens mijn klinische opname ben ik door mijn oude behandelaar geadviseerd om de opname te zien als een soort stage (gezien mijn opleiding). Ik begon me meer te verdiepen in wetenschappelijk onderzoek naar eetstoornissen. Soms hielp het om mijn eetstoornis tegen te spreken. Hierdoor heb ik in mijn kunstwerk (Tussen twee culturen met een eetstoornis) de logo’s van Google Scholar, PubMed en ResearchGate gezet.
Kunst in culturen
Tijdens mijn jaarlijkse bezoek aan Turkije bezoek ik graag musea en historische moskeeën en in Nederland heb ik musea zoals het Moco Museum en het Rijksmuseum bezocht. Uit veel kunstwerken haal ik inspiratie en erkenning.
In het Archeologisch Museum van Istanbul zie ik hoe verschillende tijdperken en culturen naast elkaar kunnen bestaan. Elk object vertegenwoordigt een eigen betekenis, maar samen vormen ze een groter historisch verhaal. Die inspiratie probeer ik ook toe te passen in mijn eigen leven: verschillende fases, ervaringen en gevoelens kunnen naast elkaar bestaan en dragen allemaal bij aan mijn herstel en persoonlijke ontwikkeling.
De architectonische details van de Hagia Sophia en het Topkapı-Paleis herinneren mij eraan dat moeilijke en onmogelijk-voelende situaties in mijn herstel wél mogelijk zijn, aangezien die architectonische details vroeger ook zijn gemaakt zonder de moderne technologie van nu. Dit geeft mij moed om door te zetten en om hulp te vragen als ik het niet alleen kan, ook als herstel ondraaglijk voelt.
Verbinden door denkbeeldige grenzen te verbreken
In het Pera Museum in Istanbul ervaar ik de verbinding tussen historische en moderne kunst. Schilderkunsten van verschillende tijdperken hangen daar letterlijk naast elkaar. Dit vind ik een krachtige boodschap voor het feit dat we kunnen verbinden mét verschillende normen en waarden van verschillende tijdperken en culturen. Letterlijke grenzen tussen landen hoeven niet te leiden tot grenzen in echte, emotionele verbinding, die puur gebaseerd zijn op gecreëerde oordelen over cultuurverschillen. Laten we daarom vooral verbinden met onze verschillen, en de denkbeeldige grenzen verbreken.
De kunst van dankbaarheid en grenzen stellen
Als ik overweldigd word door spanning en angst door de eetstoornis, helpt het mij om op te schrijven waar ik dankbaar voor ben. Dit zijn vaak momenten zoals het hebben van een goed gesprek, een fijn huis en een warm gezin. Deze momenten lijken vanzelfsprekend, maar zijn van grote waarde en ik ben dankbaar voor mijn bewustwording hiervan. Het kunstwerk van Johannes Vermeer (Het Melkmeisje) in het Rijksmuseum laat zien hoe je rust kunt vinden in alledaagse, kleine handelingen. De bovengenoemde boodschap heb ik o.a. gecreëerd door dit kunstwerk. Het kunstwerk van Jan Asselijn (De Bedreigde zwaan, 1650) herinnert mij eraan dat ik grenzen mag stellen, en mag strijden voor mijn herstel en hiermee geluk. Ook dit schilderij staat in het Rijksmuseum.
Zou je naar jezelf kunnen kijken met dezelfde neutraliteit en mildheid,
als waarmee je naar een kunstwerk kijkt?
Mijn naam is Ecem en op Proud schrijf ik over hoe ik eetstoornisherstel combineer met mijn culturele achtergrond. In mijn vrije tijd ben ik graag bezig met het maken van cartoontekeningen, klets ik met vriendinnen, wandel ik in de natuur en bouw ik Lego sets. Daarnaast studeer ik Toegepaste Psychologie en ben ik erg geïnteresseerd in het lezen van wetenschappelijk onderzoek over eetstoornissen. Ook verdiep ik me graag in de wereld van Neuro-Luïngistisch Programmeren.
Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en diëtisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.
Geef een reactie