Perfectionisme wordt vaak gezien als een karaktertrek. Iets wat in je zit. Alsof je ermee geboren bent. Maar soms groeit het niet van binnenuit, soms wordt het langzaam in je geplant door de wereld om je heen. Door verwachtingen. Door blikken. Door stiltes. Door het gevoel dat je nooit zomaar gewoon mag zijn.
Ik ben geboren en getogen in Nederland. Dit is mijn land. Mijn taal, mijn schoolsysteem, mijn referenties, mijn jeugd – alles is hier gevormd. En toch zat ik op een witte school waar ik vaak de enige was die er anders uitzag, anders heette, anders geloofde. De enige moslim in een klas vol kinderen voor wie dat allemaal vanzelfsprekend was. Niemand zei ooit letterlijk tegen me dat ik iedereen vertegenwoordigde, maar ik voelde het in alles. In de manier waarop er naar me werd gekeken als het over “buitenlanders” ging. In de vragen die ik kreeg. In de stiltes die vielen. Alsof alles wat ik deed niet alleen over mij ging, maar over ons. Over mijn familie, mijn geloof, mijn cultuur.
niet mogen zijn
Fouten maken voelde gevaarlijk. Een onvoldoende was niet zomaar een onvoldoende, het voelde als falen met een bijsluiter. Boos zijn was meteen te fel, verdrietig zijn te gevoelig, stil zijn te afstandelijk, mondig zijn te brutaal. Er was geen middenweg, geen neutrale ruimte waarin ik gewoon een kind mocht zijn. Ik moest beleefd zijn, dankbaar, netjes spreken, sterk blijven. Altijd net iets meer dan de rest, want één misstap voelde alsof ik niet alleen mezelf, maar een hele groep zou meesleuren.
Deze druk stak ook zijn kop op tijdens mijn eetstoornis. Mijn eetstoornis voelde aan als een last voor de mensen om mij heen, alsof ik niet meer “het perfecte voorbeeld“ kon zijn. Ik werd met de dag bozer op mezelf: waarom nam ik deze ruimte op? Ik moest mezelf steeds kleiner maken, onzichtbaar, maar het tegendeel gebeurde toen ik hulp kreeg. Mensen mochten zich niet om mij bekommeren, want daarmee werd ik in plaats van “het perfecte voorbeeld“, juist iemand die niet voldeed aan het beeld dat ik dacht hoog te moeten houden.
perfectionisme houdt je gevangen
Lang heb ik gedacht dat dat normaal was. Dat dit hoorde bij wie ik was. Dat ik inderdaad een soort bewijs moest zijn dat “het ook goed kan”. De goede uitzondering. Degene die laat zien dat je, zelfs als je hier al je hele leven bent, toch steeds opnieuw mag bewijzen dat je erbij hoort. En ergens gaf dat ook een gevoel van trots. Kijk, ik doe het. Kijk, ik hoor erbij. Maar hoe ouder ik werd, hoe meer het begon te wringen. Want perfectionisme houdt je misschien overeind, maar het houdt je ook gevangen. Altijd bezig met presteren. Altijd bezig met voldoen. Altijd bang om te falen.
In “de enige zijn” zit een eenzaamheid die moeilijk uit te leggen is. De enige die vast tijdens Ramadan. De enige wier (achter)naam steeds verkeerd wordt uitgesproken. De enige die telkens weer moet uitleggen hoe “het bij ons” gaat, alsof jij een hele gemeenschap in je eentje kunt samenvatten. Die eenzaamheid voedt het idee dat je sterk moet zijn, dat je geen ruimte mag innemen met je twijfels, dat je je kwetsbaarheid moet inslikken. En zo wordt perfectionisme niet alleen iets wat je doet, maar iets wat je bent.
een patroon die je blijft achtervolgen
Die druk neem je niet alleen mee naar school, maar ook naar stages, naar werk, naar nieuwe ruimtes. Steeds opnieuw dat gevoel dat je geen fouten mag maken, omdat jouw fout nooit alleen jouw fout is. Het is meteen een bevestiging van een beeld waar jij juist tegenin probeert te gaan. En ergens onderweg begin je jezelf kwijt te raken. Want wie ben je nog, als je jezelf altijd moet bewijzen? Wie blijft er over, als je nooit even mag struikelen?
ik ben geen bewijsstuk
Ik merk dat ik steeds vaker denk: ik wil geen symbool meer zijn. Ik wil geen bewijsstuk zijn. Ik wil geen goede uitzondering zijn waarmee anderen kunnen zeggen: zie je wel, het kan wel. Ik wil gewoon mens zijn. Met rommelige dagen, met onzekerheden, met fouten, groei en twijfel. Met alles wat bij het leven hoort.
Misschien herken jij dit ook. Dat gevoel van dragen. Van moeten. Van extra je best doen voor het grotere geheel. Dat je perfectionisme je ooit heeft beschermd, maar je nu ook uitput. Dan wil ik dat je dit weet: je draagt al genoeg. Je hoeft niet óók nog het imago van een hele groep te dragen. Je bent geen voorbeeld. Je bent geen vertegenwoordiger.
Je bent gewoon jij. En dat is al meer dan genoeg.
Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en diëtisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.
Geef een reactie