Ik herinner me nog goed dat ik enorm in paniek was. Het was zo intens en ik weet niet wat er met mij en mijn lichaam gebeurde. Het leek alsof ik mijn emoties niet meer onder controle had maar welke emoties had ik überhaupt? Ik was zo van slag dat ik niet meer wist of ik nou boos, verdrietig of bang was. Het frustreerde me enorm en ik baalde van mijzelf dat ik dat niet eens wist want hoe kon ik er dan wat aan doen? Ik heb wel vaker gemerkt dat ik niet altijd kan plaatsen hoe ik me voel en welke emoties daar achter zitten. 

Emoties worden vaak omgeschreven als een innerlijke beleving en een gevoel van bijvoorbeeld vreugde, verdriet, angst of boosheid. Deze emoties hebben we allemaal, al denk ik dat iedereen het anders kan beleven. Emoties zorgen voor fijne gevoelens, maar kunnen er ook voor zorgen dat we ons ontzettend ellendig voelen. Soms is het ook moeilijk om onze emoties en gevoelens te kunnen plaatsen en begrijpen. We kunnen namelijk qua emotie heel anders reageren op een situatie dan we van te voren hadden verwacht. Wat doen emoties voor ons en welke zijn er eigenlijk allemaal?

Bron

Emoties kunnen opgeroepen worden door bepaalde situaties en gebeurtenissen. Denk bijvoorbeeld maar eens aan een slecht nieuws bericht. Dit heeft vaak direct invloed op ons en ons gevoel. Het kan allerlei emoties los maken zoals verdriet en boosheid. Hetzelfde geldt voor gebeurtenissen als een heftige therapiesessie, ruzie met een vriendin of als je bijvoorbeeld een toets niet hebt gehaald of wordt afgewezen na een sollicitatie gesprek. Ook fijne emoties als blijdschap kunnen opgeroepen worden door bepaalde gebeurtenissen zoals een fijn gesprek, goed nieuws waarbij je bijvoorbeeld te horen hebt gekregen dat je aangenomen bent voor de opleiding die je zo graag wilde doen, een complimentje, etc.

Emoties kun je ook ervaren zonder dat je daar een directe aanleiding voor vindt. Emoties kunnen je dus ook overvallen en het is dan soms lastiger om hier mee om te gaan. Je voelt je verdrietig maar je weet niet precies waarom. Zo had ik laatst bijvoorbeeld een moment waarop ik ineens voelde dat ik verdrietig was maar ik had een heel leuke dag gehad en leuke dingen waar ik naar uit kon kijken de daarop volgende dagen. Het gevoel overviel mij en omdat ik het niet direct kon plaatsen, was dat best frustrerend. Ik ging hier over nadenken en dat hielp niet. Soms wel hoor want door er over na te denken, kun je er soms achter komen waar dat gevoel vandaan komt, maar dit keer was dat niet zo. Het heeft niet altijd een direct aanwijsbare reden en dan kan het helpen om de emotie er te laten zijn zonder dat je er direct wat mee hoeft te doen. In mijn geval ging dit op gegeven moment weer over.

Welke onderverdeling van emoties is er?
Verschillende theorieën laten ook verschillende onderverdelingen zien als het gaat om onze emoties. Ondanks dat bijvoorbeeld aan de hand van de 4 B's slechts vier basisemoties onderscheiden worden namelijk: blij, bang, boos en bedroefd, worden vanuit andere theorieën 6 basisemoties omschreven, namelijk: vreugde, verdriet, angst, woede, verbazing en afschuw. Ik denk dat de emoties die hierbij staan belangrijke toevoegingen zijn omdat ze niet echt ondergebracht kunnen worden als een soort 'secundaire emoties' die vallen onder één van de vier B's.

Verder wordt gezegd dat er universeel 8 basisemoties bestaan en dat die ook in elke cultuur en overal ter wereld hetzelfde zijn en waarneembaar zijn. Er zijn inmiddels ook al veel onderzoeken geweest naar emoties in relatie tot bepaalde gezichtsuitdrukkingen. Het gaat dan om deze 8 emoties: vreugde, liefde, angst, woede, verdriet, verbazing, schaamte en walging. Er zijn nog meer gevoelens die wij als emoties benoemen en die kun je verdelen onder deze basisemoties. Het kan je helpen om je ook meer inzicht te geven in je emoties en waar dit vandaan komt en wat er onder ligt. Zo heeft het gevoel van wantrouwen bijvoorbeeld te maken met angst. Je kunt dan bij jezelf nagaan waar dit vandaan komt en waarom dat zo is.

Bron

1. Vreugde (geluk, plezier, tevredenheid, opluchting, trots, voldoening)
2. Liefde (vertrouwen, acceptatie, toewijding, verliefdheid)
3. Angst (bezorgdheid, ongerustheid, wantrouwen, nervositeit, schrik, paniek)
4. Woede (wrok, verontwaardiging, irritatie, vijandigheid, haat)
5. Verdriet (zwaarmoedigheid, melancholie, rouw, wanhoop, eenzaamheid, zelfmedelijden)
6. Verbazing (verwondering, verrast, verbijstering, schok)
7. Schaamte (teleurstelling, schuldgevoel, spijt, vernedering, berouw, verlegenheid)
8. Walging (verafschuwing, aversie, afkeer, ontzetting)

Wat doen emoties met ons gedrag?
Soms is het lastig om emoties en gevoelens van elkaar te onderscheiden. Ik denk dat het in veel gevallen wel overeenkomt en zeker raakvlakken heeft, maar dat ons gevoel meer te maken heeft met hoe wij uiting geven aan onze emoties en met onze beleving hiervan. Het uiten van onze emoties en gevoelens kan soms heel lastig zijn. Het heeft vaak te maken met de emoties wel of niet herkennen maar ook met onszelf toestaan deze emoties te ervaren. Wij vinden dat we in bepaalde situaties bepaalde emoties en gevoelens wel of niet mogen hebben en dit bepaalt vaak voor een deel of we het toelaten of dat we ze het liefste zo ver mogelijk weg stoppen.

Zo kan het bijvoorbeeld moeilijk zijn om gevoelens van opluchting te ervaren wanneer iemand na een lang ziekbed is overleden en stoppen we dit gevoel het liefste zo ver mogelijk weg omdat we het niet willen accepteren. Hetzelfde geldt voor dat we bijvoorbeeld vinden dat we na een bepaalde tijd over een relatiebreuk heen moeten zijn en niet meer verdrietig mogen zijn. We hebben al snel de neiging om onze eigen emoties af te keuren en weg te stoppen, we willen en horen ons niet zo te voelen. Die emoties zijn er alleen niet voor niks, ze zijn er om een bepaalde reden en het is belangrijk dit serieus te nemen. Daarnaast hebben emoties ook een functie.

Bron

De functie van emoties
We hebben niet voor niks emoties, ze willen ons iets vertellen en hebben vaak een functie. Denk bijvoorbeeld aan dat je op straat loopt en een beetje in gedachten aan het wegdromen bent. Je wil oversteken en je hebt niet direct in de gaten dat er een auto hard komt aanrijden. Angst zorgt ervoor dat we het overleven omdat er een schrikreactie ontstaat waardoor we direct kunnen handelen en bijvoorbeeld weg kunnen springen. Een andere functie van emoties kan liggen in de interactie en communicatie met anderen. Het uiten van onze emoties zorgt ervoor dat een ander rekening kan houden met ons en ons gevoel en dat geldt andersom hetzelfde.

Daarnaast zorgen emoties die als vervelend ervaren worden er ook voor dat we de fijne en positieve emoties intenser kunnen ervaren. Ze zeggen toch ook weleens dat je pas gelukkig kan zijn als je ongelukkig bent geweest en hebt ervaren hoe het is om je echt heel slecht te voelen? Ik denk dat dit voor een groot deel wel klopt en dat je het leven dan meer kan waarderen.

Ik denk dat emoties echt voelen begint bij het accepteren dat we verschillende emoties hebben (net als ieder ander mens) en dat ze er mogen zijn. Dat we ons er niet tegen hoeven te verzetten maar dat we ze mogen voelen en dan nog steeds even veel waard zijn. Dat we erkennen dat ze er niet voor niks zijn en ons soms ook wat willen vertellen, even willen laten stilstaan en dat het goed is om soms even extra met jezelf bezig te zijn. Hoe moeilijk dat ook is. Ik heb een periode gekend waarin ik bepaalde gevoelens moeilijk toe kon laten omdat ik bang was dat ik er in zou verdrinken. Ik was bang dat ik mijn emoties niet aankon en daarom stopte ik ze weg. Inmiddels weet ik dat dat niet helpt, omdat het dan sowieso terug komt en vaak ook nog veel heftiger en op een moment dat het al helemaal niet uitkomt. Er mag ruimte zijn voor jouw gevoel en jouw emotie. Het is misschien eng, maar het is er niet voor niks. Door het te accepteren en te leren uiten naar jezelf en jouw omgeving kun je ook meer ruimte voor jezelf creëren, meer begrip en steun krijgen maar ook groeien in je eigen ontwikkeling.

Hoe ga jij om met je emoties?