Een spiegel is iets wat de meeste mensen dagelijks gebruiken. Je make up doen, kijken of je kleding goed zit, je haren kammen, tandenpoetsen, kijken of er iets in je oog zit of puistjes uitknijpen. Dit zijn slechts een paar manieren waarop we onze spiegel gebruiken. Doodnormale dingen, zou je zeggen, maar wanneer je een eetstoornis hebt kan de relatie met de spiegel behoorlijk verstoord of confronterend zijn.

Obsessief kijken naar bepaalde lichaamsdelen, meerdere keren per dag kijken of er al iets is veranderd, met veel verdriet of walging naar je eigen spiegelbeeld staren. Wat zie je eigenlijk in de spiegel? Wat doet het met je om in de spiegel te kijken? Hoe dat voor ons was vertellen we in deze blog. 

Wat Irene in de spiegel ziet....
Wanneer ik in de spiegel kijk zie ik mezelf, in spiegelbeeld. Vooral dat laatste feit vind ik heel boeiend. Je ziet jezelf eigenlijk altijd in spiegelbeeld. Dat is ook de reden waarom we soms vinden dat we er op een foto heel gek of zelfs lelijk uitzien. We zijn namelijk niet gewend om onszelf in spiegelbeeld te zien. Ik vind het altijd wel fijn om dat te bedenken, want ik ben er niet aan gewend, maar de mensen om mij heen wel en die vinden mij niet gek of lelijk eruit zien. Dus het zal allemaal wel meevallen. Die gekke foto mag best op Facebook blijven staan. 

Nu goed, ik vind mezelf niet meer zo lelijk als dat ik vroeger vond. Sterker nog, ik vind mezelf best leuk. Zowel van binnen als van buiten. Natuurlijk sta ik wel eens stom op de foto of heb ik m'n dag niet, maar dat is een momentopname en dat is onlosmakelijk verbonden met mijn gemoedstoestand of fysieke gezondheid. Ik kijk in de spiegel als ik m'n tanden poets en m'n haren kam. Ik draag niet zo vaak make-up, maar ook daarvoor gebruik ik een spiegel. Verder valt het eigenlijk wel mee hoe vaak ik in de spiegel kijk. Ja, voordat we foto's gaan maken voor blogs kijk ik vaak even of m'n haar niet gek zit of dat ik niks in m'n tanden heb, maar het is niet meer zoals vroeger.

Vroeger was ik echt geobsedeerd door mijn spiegelbeeld en dat was niet per se iets positiefs. In de tijd dat ik anorexia had keek ik heel vaak in de spiegel hoe dun ik was en wat er nog veranderd kon worden. In de tijd dat ik boulimia had was het iets minder obsessief, maar was ik wel verdrietiger als ik in de spiegel keek. Misschien ook omdat ik toen al veel meer bij m'n gevoel kon. Als ik een eetbui had gehad kon ik dat precies aan mezelf zien. Dikke buik, opgeblazen klieren en een plofkop. Het gekke was wel dat vooral ik dat zag. De mensen om mij heen zeiden als ik er naar vroeg: "Nou ja, je ziet er een beetje moe uit, maar verder nog hetzelfde als gisteren."

Gek hoe je jezelf dan toch zo anders kan zien. Je lichaamsbeleving verandert echt als je een eetstoornis hebt. Plotseling weet je zeker dat je kan zien dat je kilo's bent aangekomen, terwijl de weegschaal iets anders zegt. Ook kan ik me niet meer herinneren hoe ik eruit zag toen ik ondergewicht had. Ik heb mezelf nooit als heel erg dun ervaren, ook al weet ik achteraf dat ik dat wel was. Ik heb geen foto's meer van die tijd, blijkbaar voelde ik me niet goed genoeg om daadwerkelijk vastgelegd te worden, maar de spiegel had ik ook wat vaker mogen mijden, want het heeft me vaker rot en goed doen voelen en de dag zou toch wel beginnen. Als ik niet meer in de spiegel keek en afleiding zocht kon ik het vaak ook wel een beetje vergeten. Dat scheelt dan toch een hoop. 

Wat Hannah in de spiegel ziet...

Tijdens mijn eetstoornis keek ik continu naar mijzelf in spiegels, ramen, auto's. Niet omdat ik mijzelf zo mooi vond, juist niet. Ik was de hele tijd bezig met controleren of er niet te veel vetrollen zichtbaar waren, of mijn kleren wel alles bedekte en of mijn haar niet gek zat. Ik was altijd op zoek naar manieren om mijn lichaam zo veel mogelijk te verbergen en de rest van mijn uiterlijk zo normaal en nietszeggend mogelijk te laten zijn. Ik vond mijzelf altijd te dik en lelijk, het maakte niet uit hoeveel ik woog of wat ik aan had. Ik durfde mij niet mooi aan te kleden en deed alles om zo min mogelijk op te vallen, om zo min mogelijk te bestaan. 

Toen ik aan mijn eetstoornisherstel ging werken werd dit er in eerste instantie niet beter op. De strijd in mijn hoofd werd zo ontzettend groot dat ik helemaal niet wist wat ik van mijzelf moest denken. Ik geloofde dat mensen alleen maar tegen mij zeiden dat ze mij mooi vonden omdat ze wisten dat ik een eetstoornis had en ze het niet erger wilde maken door eerlijk tegen mij te zijn. Ik had een spiegel waar ik precies voor kon staan op een manier dat ik mijn hoofd niet zag, alleen mijn lichaam. Dat vond ik prettiger, zo kon ik doen alsof het lichaam wat ik zag niet van mij was.

Naar mate het wat beter met mij ging en ik mij ietsje zekerder begon te voelen, stond ik soms uren voor de spiegel. Ik trok dan mijn mooiste jurken aan en deed mijn make-up en haar alsof ik naar een gala ging. Ik deed alles in het geheim en liet het aan niemand zien, maar ik denk dat dit het moment was waarop ik met iets meer liefde en tevredenheid naar mijzelf leerde kijken. Ik vond dat gevoel ingewikkeld. Eigenlijk schaamde ik mij, omdat ik mijzelf stiekem wel een beetje mooi vond. Nog steeds werd ik vaak nog ontzettend onzeker en verdrietig als ik mijzelf op 'gewone' moment in de spiegel zag, maar de enorme walging verdween langzaam.

Inmiddels kijk ik gelukkig met veel meer tevredenheid in de spiegel. Natuurlijk heb ik dagen waarop ik vind dat ik er minder goed uitzie dan anderen, maar dit is realistisch en komt doordat ik slecht geslapen heb of ziek ben bijvoorbeeld. Over het algemeen vind ik mijzelf mooi, van binnen en buiten. Ik draag bijna geen make-up en voel me daar zeker en goed bij. Ik geef niet heel veel om mijn uiterlijk. Ik wil er vooral gezond en verzorgd uitzien, omdat ik mij dan sterker en zekerder voel en mijzelf dan op mijn mooist vindt.

Wat Daphne in de spiegel ziet...
Ik weet nog dat ik vaak bij een vriendin kwam en dat zij overal spiegels had, want dat vond ze zo fijn. Ik snapte echt niet hoe de daar mee om kon gaan, de hele dag jezelf tegenkomen leek mij echt niet te doen. De spiegel was voor mij jarenlang de plek waar ik vooral bezig was mijzelf lelijk en dik te vinden. Ik ontkwam gewoon niet aan die gedachtes en gevoelens als ik in de spiegel keek, dus wisselden de periodes van regelmatig checken en ontwijken zich af. In mijn herinnering waren bepaalde lichaamsdelen altijd zo groot, omdat ik die zo fanatiek geobserveerd had dat ik ze ook echt zo intens ging beleven. Bizar, hoe je je eigen reflectie toch zo kunt vervormen. Pas later besef je je dan hoe ziek je eigenlijk was in je hoofd.

Die relatie met de spiegel, net zoals de relatie met eten en je lichaam, is iets wat wel weer gezonde vormen aan kan nemen. Een relatie die je weer op kunt bouwen en waar je zelfs weer plezier van kunt hebben. Het is niet zo dat herstellen ook meteen zorgde voor een ongelofelijk positief lichaamsbeeld, maar wel een veel realistischer lichaamsbeeld. Ik sta er nu elke dag voor; Hoe zitten mijn kleren? Gaan die kleuren wel lekker samen? Snel even opmaken en veel te lang plukken aan mijn haar. Er zijn genoeg dagen waarbij ik dingen zie die ik minder mooi vind, maar daar kan ik nu minstens net zo veel dingen tegenover zetten die ik wél mooi vind. Die positieve dingen die ik zie, wegen nu even zwaar als de dingen die ik misschien minder fijn vind. Die balans geeft al zo veel meer rust.

Zelf vergelijk ik het vaak met foto’s, daar kijk je ook met je eigen (eetgestoorde) bril naar en vind je vaak ook van alles van. Terwijl anderen dat totaal anders ervaren en toch naar hetzelfde beeld kijken. Je kunt niet alles vangen in dat beeld, zeker niet als je je van binnen niet goed voelt. Je uitstraling, je lieve blik, je houding, je oprechte lach.. Dat zijn allemaal mooie dingen die daar niet in te zien zijn, maar die je wel de échte wereld in slingert iedere dag.

Wat Lonneke in de spiegel ziet...

Tijdens mijn eetstoornis had ik echt een haat liefde verhouding met spiegels en mijn reflectie. Mijn eetstoornis alleen al had hier veel strijd over. Ik vond het vreselijk om mijzelf terug te zien, mijn lichaamsbeeld was enorm vertekend en het was nooit genoeg. Ik zag alleen maar punten die ik anders zou willen zien. Daarnaast gebruikte ik de spiegel ook om te checken hoe mijn lichaam er bij stond die dag. Was het beter dan gister? Uren kon ik voor de spiegel drentelen, opzoek naar alles wat mis en fout was. Mijn gezonde kant wilde in die tijd nooit in de spiegel kijken. Vermijden het liefst. Heel soms kon ik een glimp opvangen van de echte Lonneke, en hier werd ik intens verdrietig van. Heel soms kon ik zien hoe ziek ik echt was, hoe weinig levenslunst ik uitstraalde en hoe grauw mijn huid was. Maar dit was zelden. 

Gelukkig is dit nu heel anders. Elke dag kijk ik in de spiegel, als ik mijn tanden poets, mijn make-up op doe, mijn gezicht was, als ik iets in mijn oog heb (wat vrij vaak gebeurt).. Ik ben er niet meer bang voor. Ik kan naar mijzelf kijken en tevreden zijn. Ik hoef niet meer te veranderen. Nog steeds vind ik het soms gek om mijzelf op foto's terug te zien. Ik denk dat dit komt omdat ik een lange tijd ook het maken van foto's uit de weg ging. Ik raakte alleen maar in de war van wat ik zag. Als ik nu foto's terugkijk uit die periode die toch gemaakt zijn schrik ik. Ik vind het moeilijk om voor te stellen dat ik datzelfde meisje ben. Op die foto's zie ik hoe erg ik in de knoop zat, hoeveel verdriet ik had en hoe weinig mij nog interesseerde. Ik zie alleen maar die donkere wolk die ik zo voelde op dat moment en zo weinig Lonneke.

Tijdens psycho motorische therapie heb ik moeten spiegelen. Hier heb ik voor het eerst in tijden mijzelf voor een lange tijd aangekeken. Ik vond dit ontzettend moeilijk en ik schrok hier ook wel van. Op dat moment drong het pas echt tot mij door hoe verknipt mijn gedachtes waren geworden en hoe erg ik hier in mee was gegaan. Vanaf dat moment lukt het mij steeds beter om dichter bij de Lonneke zonder eetstoornis te komen. Ik weet nu hoe zij eruit ziet en het voelt zo bevrijdend om eindelijk eens langs die donkere wolk te kunnen kijken. 

Wat zie jij in de spiegel?