Als je op internet zoekt naar borderline, dan kun je waarschijnlijk ontzettend veel informatie vinden. Vaak kom je uit bij een stereotype beeld: borderliners zijn onvoorspelbaar, destructief en hebben in feite levenslang. Dat borderline een ingewikkelde persoonlijkheidsstoornis is die er bovendien voor iedereen anders uit kan zien, weten veel mensen niet. ''De borderliner'' bestaat namelijk niet. Deze zie je enkel in films als Girl Interrupted en is bovendien niet juist. Een borderline persoonlijkheidsstoornis kun je ontwikkelen als gevolg van genetische factoren, maar ook als je in je jeugd langdurig blootgesteld bent aan trauma’s of door problemen in de opvoeding. Ook kan het natuurlijk een combinatie van het voorgaande zijn, wat veelal het geval is.

Hoewel borderline voor iedereen anders kan zijn, zijn er wel een aantal zaken die veel voorkomen bij mensen die kampen met deze persoonlijkheidsstoornis. In deze blog vertel ik je er vijf en leg ik uit hoe dit er in de praktijk uit kan zien. Overigens betekent dit niet dat dit zo is voor iedereen met een borderline persoonlijkheidsstoornis, maar het kan je wel helpen om sommige zaken iets beter te begrijpen. Mochten er dingen zijn die volgens jou absoluut in dit rijtje thuis horen, laat het dan gerust weten in de reacties onder deze blog. Wil je meer weten over borderline, klik dan hier. 

1. Angst voor afwijzing
Angst om afgewezen, gekwetst of verlaten te worden, ontwikkel je vaak al je jeugd. Misschien heb je ervaren dat je snel gekwetst wordt of is je ervaren dat je in de steek gelaten wordt als je je kwetsbaar opstelt. Dit kan door allerlei dingen komen. Het kan bijvoorbeeld gebeurd zijn in je thuissituatie maar ook op school door vriendjes, vriendinnetjes en pestkoppen. In je jeugd wordt de basis voor het verdere leven gelegd en als deze basis niet in orde is, kun je hier nog lang last van houden.

Zelf herken ik die angst voor afwijzing enorm. Hoewel ik een aantal goede vriendinnen heb en ik rationeel weet dat het goed zit tussen ons, is er altijd iets in mij dat enorm bang is ze kwijt te raken. Ergens ben ik er van overtuigd dat ze me stom vinden of dat ze enkel bevriend met mij zijn omdat ze me zielig vinden. Ik vind het dan ook moeilijk om helemaal mezelf te zijn omdat ik bang ben dat me dan niet leuk vinden. 

2. Aangaan en onderhouden van sociale contacten
Dit sluit erg aan op het voorgaande punt. Bij sociale contacten gaat het onder andere vertrouwen en laat dat nu net een lastig punt zijn als je kampt met borderline. Vertrouwen in jezelf en in de ander is vaak heel laag. Mensen met borderline kunnen hierdoor dus snel denken dat de ander hen niet leuk vindt of kunnen zelf boos worden op iemand als hij of zij iets zegt wat misschien niet heel aardig overkomt. Het aangaan van een langdurige relatie is best ingewikkeld als je er niet op durft te vertrouwen dat het contact goed zit, ondanks dat het af en toe wat deukjes oploopt. Dit is immers heel normaal in een relatie, zowel binnen een liefdesrelatie als in een vriendschappelijke relatie. Mensen met borderline kunnen die deukjes echter als heel ernstig en pijnlijk ervaren en daardoor het contact verbreken uit angst verder gekwetst te worden.

Het is vaak alles of niets: het contact is héél erg leuk en direct ontzettend intens, óf iemand doet iets waardoor de ander zich enorm gekwetst voelt en direct al het contact verbreekt. Dit hoeft natuurlijk niet altijd zo te zijn, maar dit kan gebeuren. Voor degene die kampt met borderline is dit net zo ingewikkeld als voor de omstanders. Het zorgt namelijk voor een groot gevoel van eenzaamheid. Iedereen heeft immers behoefte aan langdurige relaties met mensen en als het je niet lukt om zulke contacten te onderhouden, kan dat voor een groot gevoel van leegte zorgen. 

3. Leegte
Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis ervaren vaak een chronisch gevoel van leegte. Hoe dit precies voelt, is lastig uit te leggen als je dit zelf nooit zo sterk ervaren hebt. Het is in ieder geval een intens en pijnlijk gevoel. Als je niet goed om weet te gaan met dit gevoel, dan is het logisch dat je gaat zoeken naar manieren om die leegte op te vullen. In veel gevallen zijn dit destructieve manieren. Hierdoor zie je vaak dat mensen met borderline naast deze persoonlijkheidsstoornis ook problemen hebben op het gebied van eten, alcohol- of drugsgebruik, zelfbeschadiging of roekeloos gedrag op het gebied van seks en relaties. Dit verlicht tijdelijk de pijn en het gevoel van leegte is minder aanwezig, maar daarna komt het gevoel altijd weer terug. 

Dit betekent overigens niet dat mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis de rest van hun leven met dit gevoel opgescheept zitten. Het is van belang om te kijken naar andere manieren om met dit gevoel om te gaan en om bovendien te kijken naar een positieve invulling van het leven waardoor destructief gedrag niet meer nodig is. 

4. Angsten en onzekerheden
Er zijn mensen met borderline die zich kunnen gedragen alsof ze heel zeker van hun zaak zijn en alles voor elkaar hebben, maar niets is minder waar. Veel mensen met borderline zijn namelijk ontzettend onzeker en hebben veel last van allerlei angsten. Dit heeft met name te maken het enorm lage zelfbeeld. Veel mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis voelen zich erg minderwaardig en hebben weinig zelfvertrouwen. Hoe dit geuit wordt, verschilt per persoon. De een gaat dit overschreeuwen en doet als het hem of haar allemaal niets kan schelen waardoor het lijkt als hij of zij juist blaakt van het zelfvertrouwen en de ander trekt zich juist enorm terug en focust zich op prestaties waardoor de onzekerheid enorm zichtbaar is.

5. Tegenstrijdige signalen
Mensen met borderline kunnen nog weleens tegenstrijdige signalen afgeven. Dit kan in de praktijk betekenen dat iemand in het contact soms erg afstandelijk kan doen terwijl hij of zij eigenlijk heel erg behoefte heeft aan jouw aandacht. Ook kan het zijn dat iemand zegt dat het goed gaat terwijl er overduidelijk iets aan de hand is en dat diegene boos of kortaf reageert als je goedbedoeld vraagt of het wel goed gaat. Soms wil diegene dan graag die betrokkenheid, maar is het heel moeilijk om dat op een gezonde manier te uiten. Dit heeft dan vooral weer te maken met angst voor afwijzing, waar het in punt 1 over gaat, en de moeite met het aangaan van sociale contacten uit punt 2. Ook kan iemand bang zijn dat hij of zij de ander lastig valt, of bang zijn voor het oordeel van de ander. 

Ook ik herken me in het afgeven van de tegenstrijdige signalen. Hoewel het nu beter gaat, kon ik zeker in het verleden nog weleens heel kortaf toen tegen een vriendin als ze vroeg hoe het met me ging. Ik zei dan dat het prima ging terwijl het helemaal niet goed met me ging. Ik wilde dan dat ze doorvroeg zodat ik kan vertellen dat het eigenlijk niet goed ging, omdat het me niet lukte om er zelf over te beginnen. Als ze vervolgens niet doorvroeg, werd ik ook nog boos op haar terwijl haar eigenlijk niets te verwijten viel. Ik zei immers zelf dat het goed met me ging. Toch had ik ergens de behoefte aan het contact, het lukte me echter niet om dit op een normale manier aan te geven. Inmiddels lukt het een stuk beter om te zeggen dat ik me rot voel.

Zijn bovenstaande punten herkenbaar voor jou of jouw omgeving?

Fotografie: Luis Hernandez