Proefwerken, toetsen, tentamens en examens: zowel op de middelbare school als op een vervolgopleiding heb je ermee te maken. Bij elke school heet het weer anders, maar het idee is hetzelfde. Je bent een week vrij van alle lessen en hoeft een aantal dagen slechts voor een paar uurtjes naar school om een toets te maken. Zulke weken zijn enorm stressvol, omdat er erg veel druk op je ligt. Zulke weken zijn echter al helemaal stressvol als je last hebt van een eetstoornis.

Een groot deel van mijn tijd op de middelbare school heb ik last gehad van een eetstoornis. Mijn allereerste proefwerkweek heb ik overleefd zonder eetstoornis, maar al bij de tweede proefwerkweek van het eerste jaar ging het niet goed met me. In die tijd was ik obsessief bezig met afvallen. De weken daarvoor ging dat heel erg 'goed', omdat ik toen een groot deel van de dag op school zat. Ik kon daar doen en laten wat ik wilde wat betreft eten. Ik gooide mijn lunch en koekjes gewoon weg. Niemand die het merkte.

Met de proefwerkweek zat ik de hele week thuis. Mijn ouders werkten wel overdag, maar kwamen soms ook nog weleens thuis om te lunchen. Ook vroegen ze of ik bij hen op kantoor wilde lunchen. Ik weet nog dat ik op maandag, de allereerste dag van de proefwerkweek, op hun kantoor moest komen lunchen. Ik had 1001 smoesjes bedacht, maar ik kwam er gewoon niet onderuit. In de ochtend moest ik eerst een proefwerk maken op school, maar tijdens het proefwerk zat ik met mijn gedachtes al bij de lunch. Ik was bang dat ik gigantisch aan zou komen van de hele week thuis lunchen. Ik wilde niet, maar ik moest wel.

Zo ging het eigenlijk de hele tentamenweek. Ik maakte me zorgen over al het eten dat ik extra at, omdat ik thuis was. Ook maakte ik me zorgen over het vele stilzitten. Op school zit je ook wel stil, maar dat voelde toch anders dan thuis de hele dag stilzitten. In die tijd ontdekte ik ook het overgeven en vond ik dat een heel handige manier om van al dat eten af te komen…

Tijdens mijn tweede schooljaar zag mijn eetstoornis er heel anders uit. Ik had last van enorme eetbuien die ik moest compenseren van mezelf. Tijdens de proefwerkweek namen de eetbuien alleen maar toe. Ik kon niet alleen zijn de hele dag, maar nu was ik dat wel. Ik en al het eten. Al het eten en ik. Het ging gewoon niet goed samen. Tijdens het leren was ik telkens met mijn gedachtes bij het eten. De hele dag door voelde ik me rusteloos. Ik moest een eetbui houden, maar ik wilde het ook weer niet. Ik kon mijn tijd beter besteden aan het leren dan aan het stomme eten. Met het enorme schuldgevoel achteraf na een eetbui kon ik me vast al helemaal niet meer concentreren.

Elke proefwerkweek weer ging het zo en zat ik in een enorme strijd met mezelf. Het eten ging tijdens die week echt niet. Of ik was echt aan het eten of ik dacht alleen maar aan eten waardoor het leren niet lukte. Op 3 vwo bleef ik dan ook zitten. Door de eetstoornis was ik dat jaar niet in staat om het tempo bij te houden en te leren waardoor ik veel onvoldoendes haalde.

Niet alleen door verandering in de situatie, maar ook door de grote hoeveelheid stress van zo’n proefwerkweek was de eetstoornis volop aanwezig. Ik maakte me veel te druk over het halen van goede cijfers. Ik moest en zou een 10 halen, maar ik wist ook wel dat ik door de omstandigheden niet genoeg in staat was om dat te bereiken. Ik nam mezelf dat weer heel erg kwalijk, waardoor de spanningen nog meer toenamen.

Om proefwerk- of tentamenweken kom je niet heen. Het hoort bij je opleiding en je zal ze daarom ook moeten maken. Maar hoe kom je zo’n week nou het beste door zonder al te veel last te hebben van je eetstoornis? Ik heb een aantal tips op een rijtje gezet:

Allereerst kan het fijn zijn om met je omgeving afspraken te maken over het eten. Ik deed dat niet waardoor mijn eetpatroon één grote chaos was tijdens de proefwerkweek. Spreek af dat er bijvoorbeeld iemand met jou mee-eet, zodat je niet in de valkuil van de eetstoornis stapt en het eten overslaat. Als je last hebt van eetbuien kan het ook fijn zijn om met bijvoorbeeld je ouders af te spreken dat ze het eetbuivoedsel verstoppen. Het klinkt misschien als een drastische maatregel, maar op die manier voorkom je wel dat je toegeeft aan de verleiding van een eetbui. Er is tenslotte geen voedsel in huis dus je kan er ook niet aan toegeven.

Daarbij kom ik tot de volgende tip en dat is dat je het veilig moet maken voor jezelf. Ik kon bijvoorbeeld echt niet alleen zijn als er eten in huis was, want ik at het dan allemaal op. Als er iemand thuis was en op mij lette, dan was het veel veiliger voor mezelf. Diegene kon mij dan structuur bieden wat betreft eten waardoor ik het eten niet over kon slaan. Ook kan het fijn zijn om iemand om je heen te hebben waarmee je kan praten als het even oorlog is in je hoofd en je daardoor niet kan leren. Praten lucht op en hopelijk kan je dan gauw verder.

Probeer het leren ook te relativeren. Ik maakte de proefwerkweek altijd veel groter dan dat het was. Ik dacht dat er werkelijk een ramp zou gebeuren als ik geen voldoende zou halen voor een proefwerk. In werkelijkheid gebeurt er niet zoveel als je een keer een onvoldoende haalt. Ja, je moet het proefwerk herkansen. Vervelend, maar er zijn ergere dingen op de wereld. Maak het voor jezelf op die manier wat luchtiger. Bovendien doe je waarschijnlijk al gewoon je best. Je best doen is al meer dan voldoende.

Fotografie: Pedro Ribeiro Simões & Mike