Al twintig minuten zit ik op de bank naar mezelf te staren via een scherm. Instagram, mijn meestgebruikte app. Ik kijk mezelf niet aan; niet echt, niet oprecht. Ik staar naar een perfecte huid, een strakke kaaklijn, volle lippen, witte tanden en heldere ogen. Zouden anderen dit beeld mooi vinden? Goed genoeg? Het is niet mijn huid, niet mijn kaaklijn, niet mijn tanden, niet mijn lippen en niet mijn ogen. Al vind ik de filters vaak onrealistisch en overdreven, wanneer ik het Instagramfilter wegdruk, voel ik toch een lichte teleurstelling. En die teleurstelling, daar schrik ik van.  

The Social Dilemma: de invloed sociale media op onze mentale gezondheid

Onlangs keek ik de Netflix documentaire 'The Social Dilemma'. Een documentaire over sociale media en hoe het ons beïnvloedt. Zelfs als je weet hoe het in elkaar steekt - en het zelfs zelf ontworpen hebt, zo blijkt uit de docu - is sociale media ontzettend verslavend. Zo is het gemaakt, want door advertenties wordt er geld verdiend. En hoe meer jij op sociale media zit, hoe meer advertenties je tegenkomt, dus hoe meer geld er verdiend kan worden. Maar hoe raken wij verslaafd aan sociale media? Door in te spelen op ons beloningssysteem, maar ook op onze onzekerheden. Het gevoel het nodig te hebben, een beloning te willen, verder te scrollen.

Dit heeft niet alleen invloed op hoeveel tijd we eraan besteden, maar ook op wat voor informatie we allemaal binnenkrijgen. Extreme verhalen zijn interessanter om te lezen dan algemene verhalen. Als onze onzekerheid wordt getriggerd, gaan we om meer bevestiging vragen. Dit is niet bewust bedacht door tde mens, maar het wordt uitgevoerd door algoritmes die geen besef hebben van goed of slecht. Algoritmes die alleen het verschil weten tussen wel of geen kliks, likes, views en schermtijd. Dit resulteert in zeer selectieve informatie. De informatie die jou triggert en meer en meer en meer daarvan. Dit heeft invloed op onze politieke voorkeur, ideeën over de wereld en nog veel meer, maar ook op ons zelfbeeld. De documentaire vertelde mij dat sinds de komst van sociale media jongen zich steeds onzekerder en neerslachtiger zijn gaan voelen. 

Instagramfilters: de likes zijn niet voor jou

Zelf merk ik ook dat ik er gevoelig voor ben. Ik post de story van mijn gefilterde gelaat nooit, maar heb mezelf al meerdere keren bekeken door een filter dat mij een gave huid, een strakgetrokken kaaklijn en volle lippen bezorgde. Als ik naar de tv en op Instagram kijk, is dit gelijk aan het ideaalbeeld van vandaag de dag. De Barbiepop is wellicht passé, maar wie de Bratz Dolls nog kent, moet daar toch gelijkenissen in zien. Wanneer ik het filter weer uitzet, merk ik op dat ik ineens heel anders naar mijn eigen gezicht kijk en dat ik het lastiger vind om mezelf te accepteren zoals ik ben.

Dit gevoel trekt snel weg, want ik hoewel ik toch wel kies om wat ik de mooiste foto van mijzelf vind te posten, plaats ik nooit een foto met zo'n filter in mijn story. Wanneer ik door mijn recommended sectie kijk - en die kan natuurlijk per persoon heel erg verschillen - zie ik wel heel veel foto's met grote ogen, neppe sproetjes en volle lippen. Iedereen is een soort plastic pop geworden. Het ziet er misschien mooi uit, soms zijn het bijna kunstwerkjes zo zorgvuldig geboetseerd, maar het is niet realistisch. Toch, als dat is waar je de meeste likes op krijgt, ga je je zelfbeeld daar wel aan ophangen. Dát wordt het meest gewaardeerd aan jou, die onrealistische foto van jezelf, maar dat ben jij helemaal niet. Dus word je dan wel gewaardeerd om wie je echt bent?

Eerlijke foto's: je bent meer dan perfect, precies zoals je bent

In aflevering twee van de Videoland-documentaire #eerlijkefoto van Miljuschka Witzenhausen is ook te zien hoe Instragram-influencers laagje naar laagje op zichzelf hebben geplakt. Hoe ze een product zijn geworden en het heel lastig vinden die perfecte laagjes van make-up en fotofilters weer van zich af te halen. Want waarom ze zo groot en succesvol zijn geworden, is die ge-editte versie van zichzelf. Het bleek voor sommige influencers lastig om dan nog echt van je eigen zelf te kunnen houden. Gewoon zoals je bent. Dat vond ik erg verdrietig om te zien en ik denk dat je geen (inter)nationaal bekende influencer hoeft te zijn om deze emoties te kunnen voelen. Ik merk bij mezelf dat als ik er niet op let en bewust mee bezig ben, ik daar ook gevoelig voor ben. Dat het me kwaad doet en slechter laat voelen. Daarom wil ik mijn bewustzijn delen. 

Hoewel je deze dingen best uit elkaar kan houden met je verstand, kan het gevoelsmatig toch anders werken en voel je die bevestiging wel. 'Perfecter' is beter, maar perfect is niemand. Ook heel veel foto's die je van anderen ziet, zijn niet echt. Dat vind ik belangrijk om in deze blog nog eens te benadrukken. Sta stil bij je sociale media gebruik en de foto's die je van jezelf plaatst als je weet dat je gevoelig bent voor dit perfecte plaatje. Laat het je authentieke, kwetsbare, prachtige zelf niet in de weg staan. Je mag jezelf presenteren zoals jij wilt, maar verlies jezelf niet uit het oog. Je bent geen product. Je bent meer dan likes op een foto. Meer dan een uiterlijk. Je bent mooier dan het veranderlijke schoonheidsideaal. Ons lichaam is geen modeverschijnsel. Daar zijn we veel te kostbaar voor. We zijn waardevol, precies zoals we zijn. 

♥

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.