'Het leven is niet zwart-wit.' Het is een zin die ik meermaals te horen heb gekregen. Een zin waar zeker een kern van waarheid in zit. Maar waarom is dat soms dan zo moeilijk ook zo te voelen? Zo lastig om naar te gedragen? Het leven is niet zwart-wit, maar ik denk wel vaak in extremen.

Nu terugkijkend bestond het merendeel van mijn leven uit extremen. Mijn eetstoornis is hier een prachtig voorbeeld van, maar ook mijn opleidingen aan de kunstacademies, de schoonmaakdwang waar ik in het verleden last had, mijn liefde voor planten... Als ik ergens voor ga, ga ik er helemaal voor. Ik wilde mijn jaar niet 'zomaar' afronden, ik ging zo ver dat een burn-out erop volgde. Stofzuigen deed ik 18 keer per dag en al snel had ik meer plant dan huis. Geen '50 shades of grey'. Het is goed of fout. Alles of niets.

Als ik Google op 'denken in extremen' kom ik vooral uit bij óf persoonlijkheidsproblematiek of een gids die mij vertelt hoe ik juist méér moet denken in extremen. Er lijkt dus ook niet echt een eenduidig antwoord te bestaan of ik hier nou goed aan doe of niet. Nu denk ik, ironisch genoeg, dat dit ook iets is wat niet zo zwart-wit ligt. Er zullen altijd uitzonderingen op de regel zijn en elke situatie is ook weer anders.

Dit 'denken in extremen' is iets dat ik op het forum van Proud2Bme ook nog weleens terugzie. Wellicht omdat een eetstoornis ook een heftig extreem kan zijn. Zoals ik net al aanhaalde, was mijn eetstoornis (deels) een uiting van dit denkpatroon. Ik begon mijn eten te categoriseren in goed of fout, veilig en onveilig. Dit is iets wat voor veel mensen met een eetstoornis niet zo vreemd zal zijn. Het 'foute' lijstje begon al snel te groeien, omdat ik dat niet meer wilde. Al snel werd mijn 'gezonde levensstijl' (want dit hield ik mezelf voor) extreem en gevaarlijk. Ik begon meer en meer producten, en later hele voedingsgroepen, te schrappen. Ik probeerde me te omringen met bewijs dat deze manier van leven inderdaad ook dé manier was, dat ik goed bezig was. Ik werd selectief in de personen die ik volgde op sociale media. Dit zorgde ervoor dat ik het uiteindelijk nog moeilijker vond om hier uit te komen. Alles wat ik deed, las, keek, alles wie ik dacht te zijn, kwam voort uit een gedachte die elke dag extremer werd.

Ook tijdens mijn herstel zette ik dit denkgedrag voort. Ik begon mijn eetstoornis als een 'kwaad' iets te zien. Van de één op andere dag zette ik me vol in om beter te worden. Ik zette stappen die te groot waren om al te zetten en ging hierdoor compleet aan mijn eigen gevoel voorbij. In de blog 'Mijn herstel werd een obsessie' vertelde ik hoe het denken in uitersten mijn herstel destijds in de weg zat. Ik beschreef hier ook hoe ik dit uiteindelijk aan heb kunnen pakken.

"Het werd een stevige strijd tussen mijn perfectionisme en de verloren hoop. Ik wilde alleen herstellen als ik de beste hierin zou zijn, maar ook was ik bang dat het me niet zou lukken. Dit was vooral heel verwarrend, want dit zijn twee uitersten die lastig te combineren zijn. Toch heb ik dit wel een tijd geprobeerd. De snelheid van mijn herstel triggerde mijn perfectionisme echter nog meer. Ik wilde meer en beter herstellen dan de kliniek dacht dat goed was voor mij. Ik wilde nog grotere uitdagingen. Achteraf zag ik in dat dit een manier is geweest om mij af te leiden van mijn herstel. Een gekke manier. Zodra ik die afleiding had, hoefde ik niet te denken aan de gevoelens die ik probeerde te onderdrukken met mijn eetstoornis."

Nu is het - in mijn ogen - echt niet zo dat alles dat extreem is, per definitie fout is. Wél denk ik dat er maar weinig uitzonderingen zijn op deze regel. Dat is een gek contrast, daar ben ik me van bewust. Ik kan zelf in mijn persoonlijke situatie één extreem bedenken waar ik nog steeds achter sta. En dat is in het contact met mijn vader. In de blog 'Ik kies voor een leven zonder vader' beschrijf ik dat ik een aantal jaar geleden de keuze heb gemaakt geen contact meer te hebben met mijn vader. Voor mij was dit een logisch gevolg op wat er de voorgaande jaren voorgevallen is. Het was een, wellicht extreme, beslissing naar aanleiding van jarenlange confrontatie met extreem gedrag waar ik me van wilde distantiëren.

Het is ontzettend heftig om te kiezen om geen contact meer te hebben met één (of beide) ouder(s). Toch is dit een keuze waar ik nog steeds achter sta. Het heeft me ruimte gegeven om te mogen helen, te mogen accepteren wat er in het verleden is gebeurd en voor mezelf te kiezen. De insteek is hier dus heel anders dan de insteek van bijvoorbeeld mijn eetstoornis. Ik maakte een keuze die, voor mij, nodig was om verder te gaan. Het was in dit geval destructiever geweest als ik die keuze niet had gemaakt. 

De voorbeelden die ik in de inleiding van deze blog gaf, hadden vooral een destructieve uiting. Denk hierbij aan de eetstoornis of schoonmaakdwang. Beiden resulteerden in een situatie waarin ik me uiteindelijk isoleerde. Nu ik dit zo opschrijf, zou het me niet verbazen dat een deel van deze uitingen voortkwamen uit een hardnekkig perfectionisme. Een enorme bewijsdrang. Het moet beter, meer. Ik maakte van alles een wedstrijd en ik ben van mening dat vooral deze drang en insteek destructief is.

Ik heb geen eetstoornis meer, ik heb geen last meer van obsessief schoonmaken en ik werk mezelf ook niet meer kapot tot een burn-out het gevolg is. Wel krijg ik vaak de vraag of mijn interesse in gezichtsverzorging geen obsessieve uiting is. Ik ben hier veel mee bezig, ik heb een andere baan die om gezichtsverzorging draait en ik vind het heel interessant om hier meer over te leren en dagelijks mee bezig te zijn. Voor mij is het vooral belangrijk dat iets me niet tegenhoudt andere dingen te doen in mijn leven. Wanneer het daadwerkelijk zo'n grote rol in mijn leven gaat beslaan dat ik de deur niet meer uit wil of mezelf (weer) compleet isoleer, dan vind ik het een ander verhaal worden. Door het opstellen van dit soort signalen kan ik voor mezelf makkelijker onderzoeken wanneer iets teveel ruimte in neemt en wanneer iets destructieve neigingen krijgt. Als je meer wilt lezen over een signaleringsplan en het opstellen hiervan, lees dan deze blog.

Daarnaast hielp het mij om die 'grijze' gebieden te ervaren. Tijdens mijn herstel had ik vaak het gevoel dat ik een keuze moest maken. Óf ik ga vandaag keihard mijn best doen óf het is al verpest en het heeft geen zin meer. Maar je kunt elk moment van de dag weer 'opnieuw' beginnen. Door hiermee te experimenteren leerde ik dat ik het veel constructiever is om meer van die uitersten weg te blijven. Het maken van subdoelen heeft mij hierin ook goed geholpen. Zo kon ik me meer focussen op het leven nu in plaats van het behalen van doelen die op dat moment nog niet haalbaar waren. 

Ik ben niet van mening dat dit denkgedrag per se 'slecht' of 'verkeerd' is. Het komt ergens vandaan en het wordt door iets gevoed. Het is - in mijn ogen en ervaring - vooral noodzaak om dit te onderzoeken. Er zijn geen pieken zonder dalen, daar is niets aan gelogen. Wel is er meer te beleven dan alleen deze pieken en dalen. Misschien is het juist deze angst wel die dit tegenhoudt. Mocht jij jezelf (deels) in dit gedrag herkennen, dan hoop ik dat dit je nieuwe inzichten zal geven. Wat gaat er schuil achter deze gedachtes en gedragingen en waar heb je écht behoefte aan? 

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.