Het prentenboek 'Kikker' vond ik vreselijk. Ik moest er niet aan denken om een kikker te kussen, ook niet als ik er een prins voor terugkreeg. En mijn minst favoriete sprookje was 'De kikkerkoning'. Al sinds ik me kan herinneren, ben ik ontzettend bang voor kikkers en padden. Destijds was dit voor veel mensen om me heen vooral lachwekkend, want een irrationele angst is moeilijk uit te leggen en te begrijpen.

Ik lijd aan een specifieke fobie. Ik ervaar heftige paniek wanneer ik een kikker of pad zie en zelfs het idee dat er een kikker in dezelfde ruimte is als ik, geeft ontzettend veel spanning. Dit klinkt waarschijnlijk heel suf als je dit niet herkent. Maar al kan ik het vaak rationaliseren, het helpt helaas niet tegen de intense spanning.

Ik heb me hier lang voor geschaamd. In de blog 'Ik heb een kikkerfobie' beschrijf ik hoe een opmerking als "Die kikker is banger voor jou dan jij voor hem" vaak werd ingezet als een manier om het voor mij te relativeren. Heel begrijpelijk, vind ik nu. Ook omdat het zoiets ontastbaar is als je die angst niet deelt. Maar hierdoor kreeg ik wel het gevoel dat ik me aanstelde. Ik moet maar gewoon normaal doen. Helaas ligt het niet zo simpel. Het is echt iets anders dan 'bang voor spinnen zijn'. Een fobie wordt gevoed en gedreven door een ontzettende angst.  

Fobieën kunnen op veel manieren ontstaan en hun uiting vinden. In deze blog zet ik verschillende symptomen uiteen en deel ik hoe ik hiermee omging. Of eigenlijk 'om ga', want nog steeds kan ik niet fatsoenlijk naar een (foto van) een kikker kijken.

Fobieën onderscheiden we middels deze categorieën:

1. Sociale fobie; angst voor sociale situaties. 
2. Agorafobie; angst voor plekken waar je moeilijk weg kunt komen of waar je slecht geholpen kan worden als je in paniek raakt.
3. Specifieke fobie; hevige, irrationele angst voor specifieke objecten, dieren of situaties.

Bron

De angst gaat je in de weg zitten

Ik heb dus last van een specifieke fobie. Ik zal me dan ook vooral focussen op deze variant. Zelf denk ik dat één van de meest belangrijke herkenningspunten het vermijden is. Tegelijkertijd kan dit - dit was in mijn geval zo - ook meteen een motivatie zijn. Een fobie is niet heel makkelijk te verbergen. In mijn geval resulteerde de paniek vaak in hyperventilatie of een andere uiting van angst. Ik kreeg nachtmerries en was over het algemeen vrij angstig. Ik begon plekken te vermijden. Ik zat steeds minder in de tuin, vermeed openbaar water waar mogelijk en als ik 's avonds naar huis fietste, reed ik het liefst om, om er zeker van te zijn geen kikkers tegen te komen. Elke dag was ik ermee bezig. De angst werd - misschien wel mede hierdoor - steeds groter. En dat is niet gezond.

Hoe ga je ermee om?

Je hebt een fobie. En dan? Hoe ga je hiermee om? Vaak wordt hier exposure therapie voor ingezet. Dit betekent letterlijk het blootstellen van jezelf aan hetgeen waar je bang voor bent. In hoeverre helpt het om deze angst aan te gaan? Dat vind ik zelf best een lastige vraag. In het tv programma 'Jong over fobieëen' van BNN uit 2012 gingen meerderen mensen hun angst aan. Dit fragment is mij bijgebleven omdat er ook wordt gesproken over een extreme angst voor kikkers. Dit is - als ik het me goed herinner - het eerste moment geweest waarop ik hiervan hoorde. Ik had op dat moment al veel last van mijn angst voor kikkers. Ik was zelf nog best jong, maar voor het eerst voelde ik me een beetje begrepen. Ik hoop dat - mocht je deze herkenning nu ook ervaren - dat dit een stap kan zijn in jouw proces. Om jezelf die erkenning te geven en hierdoor te mogen werken aan jouw angst.

In het fragment zie je hoe die vorm van exposure er uit kan zien. Je ziet mensen de confrontatie aangaan met paspoppen en plekken waar eventueel kikkers zouden kunnen zijn. Gek genoeg kan ik inzien hoe 'raar' het is om je zo te laten leiden door een angst - zeker als je het bij iemand anders ziet gebeuren. Toch herken ik het maar al te goed. 

Ik heb zelf een tijd EMDR gehad, specifiek gericht op mijn fobie. Daarnaast heb ik - zonder hulp - zelf een soort exposure gedaan. In de blog 'Ik heb een kikkerfobie' vertelde ik hier het volgende over:

"Ik had gehoord dat exposure therapie kan helpen bij dit soort specifieke fobieën. Het leek mij dus een goed idee om zelf die kikkers aan te kunnen kijken. Ze op te zoeken. Gek genoeg wist ik veel over kikkers en padden. Had me al jarenlang goed ingelezen om te ontdekken waar ik ze wel en niet kon vinden. Na al die jaren de drassige weilanden en vieze slootjes te hebben ontlopen, ging ik hier ineens juist naar op zoek. Dit bleek niet altijd een goed idee. Tijdens exposure therapie is er een mate van controle. De blootstelling kan opgebouwd worden die overeenkomen met de fases van de angst. Zo is het misschien niet heel helpend voor mij om, als ik zo in mijn angst zit, een grote kikker te zien of aan te raken. Een foto bekijken kan voor mij dan juist wel een goeie eerste stap zijn."

Wat ik ontdekte is dat - juist door deze blootstelling - de angst uiteindelijk iets meer afnam. Ik wil er wel bij zeggen dat ik het verstandiger vind om dit onder begeleiding van professionele hulp te doen, zodat er iemand meekijkt die er verstand van heeft en in kan schatten wanneer en hoe je deze exposure op zou kunnen bouwen. Het is namelijk niet niets en de angst - hoe onterecht deze ook kan voelen - mag je echt serieus nemen.

Of een fobie ooit helemaal over gaat, dat weet ik niet. Nog steeds ben ik op mijn hoede wanneer de lente aanbreekt en mijn hartslag schiet omhoog wanneer ik een kikker of pad zie. De angst zelf is dus (nog) niet echt gezakt. Wel lukt het me steeds beter om de angst te 'rationaliseren'. Om mezelf moed in te praten en hierdoor rustig te houden. 

Daarnaast heb ik geleerd dat het niet helpt om deze situaties te vermijden. De angst heeft dan juist ruimte om te groeien. Blijf dingen ondernemen, maar houd het haalbaar. Neem iemand mee die je vertrouwt, praat over de angst die je ervaart en bovenal: schaam je hier niet voor. Nee, het is niet normaal, maar raar is het ook zeker niet. Hopelijk lukt het je om in te zien dat je niet alleen bent, wat je angst ook mag zijn. Dat je mag erkennen dat de paniek echt en aanwezig is. Want daar begint het denk ik mee. 

Herken jij jezelf in één van deze fobieën? En wat hielp of helpt jou?

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.