Op de vraag of je volledig kunt genezen van een eetstoornis zeg ik met volle overtuiging JA. Op de vraag of een eetstoornis altijd een kwetsbaarheid zal blijven, zou ik vroeger NEE hebben geantwoord. Nu denk ik hier anders over. Liefst zou ik zeggen dat als je eenmaal geneest van een eetstoornis, dit nooit meer een kwetsbaarheid is. Toch denk ik dat dit het wél blijft. Iets wat jarenlang een coping mechanisme van je is geweest, iets wat jaren je halve of hele leven heeft overgenomen, verdwijnt niet in het niets. Het ontstaan van een eetstoornis is ook niet enkel het gevolg van omgevingsfactoren en gedrag, maar is nu eenmaal ook deels genetisch. Je bent er gevoelig voor óf niet....

Het is makkelijk en veilig om te zeggen dat het wel of niet kwetsbaar blijven voor een eetstoornis te maken heeft met wat je hebt geleerd in therapie. Was het maar zo eenvoudig. Had je maar de volledige controle over ziekte én gezondheid. Ontkennen we hiermee tegelijkertijd niet indirect ook dat het een ziekte is? Iets waarvoor je niet kiest? Vroeger zou ik ook gezegd hebben dat ik nooit een terugval zou krijgen. Geen haar op mijn hoofd. Geen vezel in mijn lijf. Absoluut onmogelijk. Je kiest niet voor een eetstoornis. Net zoals dat het geen kwestie is van wilskracht of 'nu gewoon anders omgaan met' om een eetstoornis te voorkomen. Dat voelt misschien veilig voor jezelf om dat te zeggen. Jou zou het dan immers nooit overkomen. Jij bent 'sterker' dan dat.

Tegelijkertijd ontken je hiermee deels misschien ook dat een eetstoornis een verdomd ingewikkelde psychiatrische ziekte is. Iets waar je slechts tot op zekere hoogte tegen kunt vechten. Het ontwikkelen van een eetstoornis, jarenlang niet kunnen herstellen of terugvallen in een eetstoornis, heeft niet zoveel te maken met wilskracht, lef, verstand of keuze. Daar komt veel meer bij kijken. Dat is van zoveel meer factoren afhankelijk. Het is kwetsend om te denken dat herstellen van een eetstoornis zo simpel ligt. Net zoals dat het te simpel is om te beweren dat als je 100% bent genezen van een eetstoornis, een terugval nooit meer zal voorkomen. Bovendien: Wat is 100% genezen van een eetstoornis eigenlijk?

Ben ik hersteld als ik volledig vrij kan eten, maar nog wel een negatief zelfbeeld heb en onzeker ben?

Wanneer ben je 100% genezen van een eetstoornis? Maak je je dan helemaal niet meer druk om je gewicht en let je niet meer op wat je eet? In hoeverre maakt de gemiddelde vrouw zich zorgen om haar gewicht en om wat ze eet? Stel dat je je helemaal vrij hebt gevochten van kcal, gewicht en eten, betekent dit dan ook dat jouw zelfbeeld helemaal positief is? Dat je trots bent op wie je bent, onafhankelijk van wat je presteert, van de mening van anderen en jezelf lief hebt? Is dat haalbaar of is dat misschien iets wat je door je leven heen omtwikkelt. Ik ken immers zat vrouwen die zichzelf niet liefhebben, zeer ontevreden met zichzelf zijn, maar niet lijden aan een eetstoornis. Tegelijkertijd zijn dit wel allerlei kenmerken waar een eetstoornis deels uit voort kan komen.

Ben je als je een eetstoornis ontwikkelt zwak? Ben je als je niet terecht komt in een terugval sterker dan de eetstoornis? Ben je als herstellen niet lukt niet sterk genoeg? Ik denk dat voor alle vragen geldt dat de woorden zwak en sterk niet passend zijn. Als iemand overlijdt aan kanker, praten we ook niet in termen van sterkte en zwakte. Als iemand weer terechtkomt in een depressie, zeggen we ook niet dat iemand door sterker te zijn een terugval had kunnen voorkomen.

Tot op zekere hoogte kan je zeker zelf dingen doen: Je best doen om te herstellen, angsten aangaan, hulp vragen, gevoelens delen... ga zo maar door. Toch staat 'je best doen' helaas niet garant voor een leven vrij van psychische ziektes. Was het maar zo eenvoudig. We hebben allemaal onze kwetsbaarheden. Misschien breek jij sneller je been dan ik. Gewoon, omdat jij hier nét wat kwetsbaarder voor bent dan ik. Betekent dit dat je niet volledig kunt herstellen van een gebroken ben? Natuurlijk niet. Het kan beiden naast elkaar bestaan.

"Als het toch altijd een kwetsbaarheid zal blijven,
waarom zou ik dan mijn best doen voor herstel?"

...klinkt meer als een vraag vanuit de eetstoornis. Eentje die jouw herstel, jouw gevecht probeert te saboteren. Onzin natuurlijk. Je houdt toch ook geen gebroken been in stand, enkel omdat de kans dat jij een bot breekt groter is dan je buurvrouw? Misschien breek je nooit meer wat. Misschien krijg je nooit een terugval. Herstel van een eetstoornis is het altíjd waard, of je nou nog 0 of 10 keer zal terugvallen. Iedere dag zonder eetstoornis is het waard. Volledig genezen én ergens kwetsbaar(der) voor zijn, kan naast elkaar bestaan.

"Hoe kon het nou dat ze niets door had?
Je merkt het toch als je minder gaat eten?!"

Heb je, als je ooit een eetstoornis gehad hebt, niet juist veel eerder door als er een terugval op de loer ligt? Soms wel, soms niet. Dat verschilt per persoon, per situatie. Het heeft niets met keuze, kennis, zwakte of kracht te maken. Het is veilig om dat te denken, want dan zal het jou vast niet overkomen. Ik herken de gedachte trouwens wel hoor. Toen een kennis jaren geleden een terugval kreeg, begreep ik daar niets van. Ze had heus wel door dat ze raar ging doen met eten!

Jaren later kwam ik erachter dat dit veel te simpel én veroordelend gedacht was van mij. Misschien dacht ze bijvoorbeeld juist dit keer wél de controle over haar gedrag te hebben, omdat ze er al zoveel ervaring mee had. Je denkt toch niet dat ik met tien jaar persoonlijke eetstoornis ervaring en tien jaar professionele eetstoornis ervaring bewust koos voor een terugval? ...uhh, nee.

Op Instagram kregen we al enorm veel reacties op de vraag of een eetstoornis altijd een kwetsbaarheid blijft. Ik ben benieuwd hoe jij erover denkt. Jij die dit artikel leest. Laat gerust jouw idee hierover achter onder deze blog.

Fotografie: Pexels