Het begon toen ik al wat verder in therapie zat. Ik voelde me meer mezelf, ik stond meer in verbinding met mijn emoties en het ging eigenlijk best wel weer de goede kant op. Het was het laatste blok van de therapiedag, namelijk groeps psychotherapie. Één van mijn groepsgenootjes vertelde een onwijs heftig verhaal. Het ene moment zat ik nog gewoon te luisteren en het volgende moment begon ik mij opeens heel vreemd te voelen. Dit had ik nog nooit meegemaakt.

Het gevoel besloop me en ineens was het daar. Of ja, een gevoel is het misschien niet te noemen, het is meer een gewaarwording. Ik keek naar het lichaam beneden mij. Ben ik dat? Ik keek naar mijn armen die rustig op de leuning van de stoel rustte. Ze voelden niet als mijn armen. Zou ik ze kunnen bewegen? Ik durfde het niet. Ik was bang dat ik er geen controle over zou hebben en dat ze rare en wilde bewegingen zouden maken bij ook maar het kleinste beetje impuls. Het voelde niet meer als mijn lichaam.

Bron foto

Het klinkt misschien heel raar, maar het voelde alsof mijn bewustzijn ergens achter boven mijn hoofd zweefde. Alsof ik van daaruit op de situatie neer keek. Ik keek naar de ruimte om me heen en het was alsof het niet echt was. Ik stond er niet meer mee in verbinding en het was net of ik door een glazen raam naar een tv-show zat te kijken. Niemand leek het door te hebben en mijn groepsgenootje ging verder met haar verhaal. Ik kreeg er niet veel meer van mee. In plaats daarvan raakte ik stilletjes in paniek. Ik durfde niet meer te bewegen of te praten, bang dat het gek zou zijn, omdat ik het niet kon controleren. Alsof ik ineens wild met mijn arm zou zwaaien of een raar, hard geluid zou maken als ik het probeerde.

Ik betrapte mezelf op mijn angstaanval en probeerde ademhalingsoefeningen te doen en met beide voeten de grond te voelen. Uiteindelijk zakte het gevoel weer weg en aan het eind van de therapie heb ik pas laten weten wat er allemaal gebeurde tijdens het verhaal van mijn groepsgenootje. "Dat klinkt een beetje als depersonalisatie of derealisatie." zei een groepsgenootje. Toen ik er thuis over vertelde zei mijn vader meteen "Oh, dat ken ik wel! Ik weet nog goed dat ik als kind een keer de trap af liep en me ook zo voelde. Ik heb dat wel vaker gehad. Gek gevoel he?!" Hij was totaal niet onder de indruk van mijn verhaal. Hij leek het haast een beetje grappig te vinden. Zelf vond ik het angstaanjagend, ik dacht op het moment dat het gebeurde dat ik gek aan het worden was en dat het nooit meer weg zou gaan.  

Uiteraard heb ik er toen meteen het één en ander over opgezocht op het internet. Ik herkende het er meteen wel in en besprak het later nog eens met therapie. Ik vond het lastig om te zeggen wat nou derealisatie was en wat depersonalisatie was. Deze verschijnselen blijken elkaar nog weleens te overlappen en lijken ook erg op elkaar. Er is verder nooit diep op in gegaan tijdens therapie. Het was ook niet een voorop liggend probleem, maar het was fijn dat het herkend werd. Af en toe kwam het weer eens voor, maar nooit vaker dan eens in de twee maanden. Uiteindelijk werd het ook al heel snel minder. Wanneer ik heel erg in mijn hoofd zit heb ik nu nog steeds weleens last van korte periodes van derealisatie. Echter schrik ik er nu niet meer zo van. Ik herken het, vind het ongemakkelijk, maar weet dat het voorbij gaat en dat er verder niks ergs or raars zal gebeuren. 

Derealisatie of depresonalisatie is een mechanisme van je lichaam dat in gang wordt gezet wanneer je te veel in je hoofd zit, erg moe bent of veel te verwerken heeft. Je raakt voor je gevoel het contact met de wereld even kwijt. Het is eng en het is raar, maar doorgaans niet echt gevaarlijk. Je zou het als een waarschuwing van je lichaam kunnen zien dat je waarschijnlijk een beetje te moe bent, veel aan je hoofd hebt en wat rust in moet plannen voor jezelf. Zeker wanneer je herstellende bent van een eetstoornis of een depressie kan dit weleens voorkomen. Therapie moet je niet onderschatten. Ook wanneer je alleen met je hoofd bezig bent, kost dat onwijs veel energie. Misschien lijkt het alsof je alleen maar bij de psycholoog in een stoel hebt gezeten, je lichaam en hoofd zijn ondertussen hard aan de slag om alles te verwerken.

Bron foto

Herken jij jezelf in mijn verhaal? Maak je dan geen zorgen. Je wordt niet gek zoals ik toen dacht. Je raakt niet voor altijd het contact met de werkelijkheid kwijt. Wanneer je merkt dat je derealisatie of depersonalisatie ervaart kan het helpen om even heel bewust uit je hoofd terug in je lichaam te gaan door iets fysieks te doen als een rondje fietsen of een ommetje te maken. Meestal trekt het vanzelf weer weg. Ik vond toen die eerste keer een vervelende ervaring, omdat ik in paniek raakte. Wanneer je weet dat het een normaal verschijnsel is kan je er ook makkelijker mee omgaan en je lichaam geven wat het nodig heeft. 

Herken jij een soortgelijke ervaring?