Er zijn geen regels voor persoonlijke groei. Zoals de naam al zegt, is het nogal persoonlijk. Maar het is, denk ik, wel een ontwikkeling waarin je een bepaalde weg aflegt. Een weg die voor iedereen anders kan zijn, maar die ik steeds beter bij mezelf herken. Persoonlijke groei gaat volgens mij in fases en, net als bij herstellen, niet in een rechte lijn omhoog. Sterker nog; vaak is er niet eens een eindpunt. Dat kan het behoorlijk ingewikkeld maken. Het is nooit af, je bent nooit uit-ontwikkeld. Lastig, maar eigenlijk ook heel fijn. Je kunt het dus niet fout doen en je kan al die tijd gewoon op de goede weg zitten!

Misschien herken jij de volgende fases ook wel. Of kan dit een handige lijst zijn om te checken waar jij nu staat. Wat merk je op bij jezelf? En wat zegt dat over jou en jouw situatie?

Vastlopen

Mijn eerste signaal is meestal het vastlopen op een bepaald vlak. Iets herhaalt zich, of ik herhaal mezelf heel duidelijk. Doordat ik telkens hetzelfde doe en terugval in oude patronen, loop ik steeds tegen precies dezelfde dingen aan. Ik herken de angsten, hoor mijzelf soortgelijke excuses maken en uiteindelijk zit ik ook met hetzelfde gevoel of probleem opgescheept. Hoe stom ik me er ook over kan voelen, uiteindelijk heeft het altijd een paar keer nodig om tot me door te dringen. Iets gaat niet zoals ik het wil, dat is duidelijk. Verder heb ik nog geen antwoorden, geen zicht op verbetering. Het enige dat ik weet, is dat dit ook niet werkt. Dat is misschien ook het enige dat je hoeft te weten om de volgende stap te kunnen maken.

Motivatie

Het is genoeg geweest. Nog altijd heb ik geen antwoorden en weet ik niet waar ik moet beginnen, maar ik wil het nu écht anders! Dit is vaak ook het moment dat ik mezelf ernstig in twijfel trek. Dat ik durf toe te geven dat het probleem misschien wel in mijn gedachten of oude patronen ligt. Niet erg, maar wel belangrijk om te beseffen om uiteindelijk ook echt te kunnen veranderen. Ik voel me gemotiveerd om het anders te doen, hoe eng ik dat ook kan vinden. Misschien is het vooral de motivatie voor het feit dat het in de toekomst anders kan, dat die mogelijkheid er is. Dat geeft hoop. 

Ik weet nog niet hoe, maar het kán anders. Zodra ik dit echt besef, voel ik me vaak al een beetje groeien, omdat ik ergens naartoe wil. Ik ben gemotiveerd, gestimuleerd en ik voel me veerkrachtig. Om iets echt aan te gaan pakken, met een klein beetje vertrouwen in mijzelf, en dat het misschien nog lukt ook! Daarnaast besef ik op dat moment vaak dat het niet alleen hoeft. Ik heb nog geen antwoorden, maar die hoef ik niet alleen te vinden. Het 'probleem' zit hem misschien in mijn eigen gedachten en gedrag, maar ik mag best hulp vragen bij de aanpak hiervan. Vanaf dit punt kan je je realiseren dat je mág leren. 

Pijn

Groeipijn; daar is het eigenlijk wel mee te vergelijken. Je wilt groeien, maar niets is enger dan het vertrouwde loslaten. Het betekent dat je ergens doorheen moet, bang moet zijn, iets aan moet leren dat nog niet comfortabel voelt. Dat doet soms simpelweg pijn, want die oude patronen zaten er niet voor niets.

Die motivatie-motor staat natuurlijk niet altijd even hard te loeien. Na die piek voel ik het soms ook weer zakken. Is het wel echt nodig? Het andere ging toch ook prima? Zeker wanneer het pijn doet. Zeker als ik iets los wil laten dat gewoon 'prima' voelt. Mezelf uitdagen is lang niet altijd leuk en tegen m'n eigen gewoontes ingaan doet soms behoorlijk pijn. Ik schiet in het vertrouwde en veilige gevoel, maar ben me er ook van bewust dat ik juist nu voor iets anders moet kiezen. Weinig dingen voelen zo oncomfortabel als dit. Je wordt hier ook keihard geconfronteerd met je eigen gevoel. Alles wat ik doe uit onzekerheid en angst wil ik veranderen, daar wil ik in groeien. Maar dat er laten zijn, zonder er naar te handelen, doet gewoon pijn. 

Falen

Over pijn gesproken; daarna gaat het vaak ook nog eens hartstikke mis. Dat het mislukt, is denk ik een ontzettend belangrijk onderdeel van persoonlijke groei. Want dat is een leermoment. Uit dat 'mislukken' kun je eigenlijk ontzettend veel informatie halen. Wat gebeurde er? Wat voelde je? Waarom greep je terug naar oude gewoontes? Lukt het je om jezelf te vergeven en juist daarin nu al te kunnen groeien? Het zou fantastisch zijn als we alles meteen konden uitvoeren zoals we dat bedacht hadden, maar helaas is falen vaak essentieel. Je ontkomt er niet aan en dus is het ook nooit verkeerd als dit gebeurt. Het is niet makkelijk natuurlijk, maar hoe jij jezelf herpakt, is misschien nog wel bepalender voor het proces. 

Oefenen

Opnieuw proberen. Opnieuw opstaan, precies hetzelfde doen en kijken wat er gebeurt. Wat dat betreft is persoonlijke groei geen sprint, geen groeispurt. Meer een marathon die je wandelend en struikelend aflegt. Blijven oefenen en niets uit de weg gaan. Of wel iets uit de weg gaan en terugkijken waarom dat was en hoe het in het vervolg anders kan doen. Oefenen, oefenen, oefenen; omdat het mag en omdat dat nodig is. Alles wat je wilt leren, kun je trainen. Blijven trainen en het blijven herhalen is ontzettend belangrijk, om zo die nieuwe gewoonte helemaal eigen te kunnen maken. 

Zie het als een sport, een beweging of vaardigheid die je zou willen leren. Ik wilde ook koppeltje duikelen, net zoals ik dat al die andere kinderen zag doen aan de rekken op het pleintje. Het werkte alleen niet in mijn voordeel dat ik niet met mijn voeten van de grond durfde, geen koprol kon en me al helemáál niet voorover durfde te laten vallen. Duidelijk iets wat niet in één keer ging lukken. Maar door telkens iets verder over de rand te gaan, een paar keer te vallen en het daarna opnieuw te proberen, kon ik het uiteindelijk! 

Persoonlijke groei gaat tegenwoordig over hele andere onderwerpen en thema's die veel gevoeliger zijn, maar in essentie vraagt het om dezelfde aanpak. Ik wil iets kunnen dat ik nog niet kan. Ik wil iets veranderen en bij al die dingen geldt; oefening baart kunst. 

Nieuwe mogelijkheden

Dan is het eindelijk tijd voor iets waar je al die tijd naartoe hebt geleefd! Dan breekt er eindelijk een punt aan waaraan je ziet dat het harde werken niet voor niets is geweest; er ontstaan nieuwe mogelijkheden. Je creëert een situatie die je hiervoor niet kende, omdat je simpelweg anders gehandeld. Je hebt die emotie uit kunnen zitten, je hebt een nieuwe prestatie geleverd, of je bent (ondanks de angst) toch een uitdaging aangegaan. Allemaal overwinningen, veranderingen, waar je nu de vruchten van plukt. Omdat het iets nieuws bij je aanwakkert of omdat je totaal andere reacties krijgt van je omgeving. Het kan deuren openen en nieuwe kansen bieden omdat je een nieuwe weg in bent geslagen. 

Dat gaat misschien nog een paar keer mis en dat is helemaal niet erg, want dat hoort bij het proces. Je hebt ook ervaren dat je het kunt; dat je iets kunt doorbreken en dat je echt kunt groeien. Een ervaring die niemand jou meer afpakt en wat jou misschien net een beetje meer vertrouwen kan geven. Je bent tot zo veel instaat als je jezelf de tijd geeft. De tijd om falen en om te oefenen. 

Hoe voelt persoonlijke groei voor jou?