Veel bezoekers van deze site hebben niet alleen last van een eetstoornis. Vaak zijn er meerdere stoornissen en is er sprake van comorbiditeit. Een stoornis die vaak voorkomt, is de Borderline Persoonlijkheidsstoornis. Borderline wordt tegenwoordig ook wel een emotionele regulatiestoornis genoemd. Wat houdt deze stoornis nou eigenlijk precies in? Hoe ziet het eruit? Hoe kom je ervan af? In deze blog zal in het kort uitgelegd worden wat borderline precies inhoudt.

Wat is het?
Borderline is een persoonlijkheidsstoornis. Het is een psychische aandoening waarbij mensen te maken hebt met angst, depressiviteit en in de war zijn. Iemand met deze stoornis ervaart veel instabiliteit in het leven. Kenmerkend bij borderline zijn de plotselinge veranderingen in stemming, gevoelens, relaties, zelfbeeld en gedrag.

Elke borderlinepatiënt ziet er anders uit, maar vaak hebben ze ook wat overeenkomsten. Veel patiënten voelen zich namelijk snel afgewezen en zijn bang om door anderen in de steek te worden gelaten. Ze kunnen dan sterk emotioneel daarop reageren. Het kan ook zo zijn dat mensen bewust op afstand worden gehouden. Mensen met borderline zijn vaak wantrouwend en vinden het moeilijk om vriendschappen en relaties te onderhouden.

Mensen met borderline zijn erg gevoelig. Die gevoeligheid maakt dat ze soms impulsief kunnen zijn. Die impulsiviteit uit zich vaak in het schadelijk zijn voor zichzelf of anderen. Voorbeelden hiervan zijn roekeloos rijden, middelenmisbruik, automutilatie of eetbuien. Echter kan het ook de andere kant op gaan en voelen mensen zich juist niet emotioneel, maar leeg, vlak en gevoelloos. Ze weten dan eigenlijk niet meer goed wie ze zijn en wat ze voelen. Veel mensen ervaren ook depressieve klachten.

Hoe kom je eraan?
Uit onderzoek is gebleken dat borderline bij 1 tot 1,7% van de bevolking voorkomt. Het is een misvatting dat borderline meer voor zou komen bij vrouwen dan bij mannen.

Het is niet helemaal duidelijk hoe borderline precies bestaat. Waarschijnlijk is het een ingewikkelde mix van biologische, psychische en sociale factoren. De belangrijkste biologische factor is aanleg. Bij de geboorte kunnen impulsief gedrag, heftige emoties en stemmingswisselingen al aanwezig zijn. Dit heeft te maken met de verwerking van prikkels in de hersenen.

Hoewel het nooit bewezen is dat iedere borderlinepatiënt iets traumatisch in de jeugd heeft meegemaakt, geeft een hoog percentage van de patiënten aan dat zij in het verleden emotioneel verwaarloosd, mishandeld of misbruikt zijn. Veel patiënten hebben zich in hun jeugd niet veilig gevoeld en dat maakt dat zij moeite hebben met het vertrouwen van andere mensen. De omgeving waarin iemand opgroeit, bepaalt mede dus het ontstaan van borderline. Trauma’s hebben ook weer invloed op de stresshormoonhuishouding. Deze wordt ontregeld en dat zou daarom ook weer van invloed zijn op de persoonlijkheidsontwikkeling.

Hoe kom je ervan af?
De meeste mensen met borderline gaan in ambulante of poliklinische behandeling. Tijdens de behandeling is de vertrouwensrelatie tussen patiënt en hulpverlener van groot belang. Verder richt de behandeling zich op het inzicht geven in de stoornis, acceptatie en het creëren van evenwicht en stabiliteit en emotieregulatietherapie. Emotieregulatietherapie kan helpen meer controle te krijgen over emoties. Ook kunnen verschillende vormen van gedragstherapie zinvol zijn.

Hoe ziet het eruit?
Zoals al eerder gezegd, kenmerkt borderline zich door instabiliteit en plotselinge veranderingen in onder andere stemmingen en gevoelens. Hierbij moet wel vermeld worden dat borderline soms moeilijk te herkennen is. Mensen met borderline zijn vaak spontaan en makkelijk in contact. Ze kunnen daardoor sociaal en succesvol overkomen. Men ziet vaak niet welke angsten daar allemaal onder liggen.

Hieronder worden de andere klachten van borderline wat meer uitgelegd aan de hand van voorbeelden:

- Stemmingswisselingen
Sombere gevoelens kunnen heel snel omslaan naar bijvoorbeeld opwinding. Gevoelens van extreme boosheid kunnen snel worden afgewisseld met een vrolijke bui waardoor het lijkt alsof er niets is gebeurd.

- Impulsiviteit
Mensen met borderline kunnen halsoverkop hun baan opzeggen of zich in een nieuwe relatie storten. Ze denken vaak niet na over de consequenties van zo’n actie. Geen maat kunnen houden hoort hier ook bij. Mensen kunnen bijvoorbeeld smijten met geld of zich te buiten gaan aan alcohol of drugs.

- Zwart-wit denken
Mensen met bordeline denken vaak in uitersten. Het is zwart of wit. Het is goed of fout, mooi of lelijk, alles of niets. Jij bent leuk of je bent verschrikkelijk. De meningen over iets of iemand kunnen snel weer omslaan.

- Extreme verlatingsangst
Mensen met borderline zijn geneigd om anderen voortdurend op de proef te stellen om op die manier te testen of ze hen in de steek zullen laten.

- Identiteitsproblemen
Mensen met borderline hebben vaak een negatief zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen.

- Dissociatieve verschijnselen
Mensen met borderline kunnen momenten van vervreemding hebben. Ze ervaren dan grote innerlijke leegte.

- Psychotische verschijnselen
Tot slot kunnen mensen met borderline last hebben van psychotische verschijnselen, zoals achterdochtig zijn, stemmen horen of in de war zijn.

Hoe voelt het?
“Mijn moeder overleed toen ik tien jaar was en mijn vader raakte aan de drank. Hij kon niet omgaan met het verdriet, werd depressief en verwaarloosde zichzelf. Naast slecht voor zichzelf zorgen, zorgde hij ook slecht voor mij. Er was weinig aandacht en liefde thuis. Er was vooral aandacht voor de drank. Vriendinnen op de basisschool had ik verder niet. Dat veranderde echter toen ik naar de middelbare school ging. Daar ontmoette ik wat meisjes met wie ik goed contact had. Ik was blij, want school werd een plek waar ik me goed voelde. Thuis was verschrikkelijk en was ik continu gespannen. Ik miste mijn moeder ontzettend, maar school was fijn.

In die tijd is een vriendin van mij verongelukt. Aangereden door een dronken automobilist. Mijn wereld stortte opnieuw. Ik had het gevoel dit grote verdriet niet nog een keer aan te kunnen. Eerst mijn moeder, nu een vriendin… Ik voelde me radeloos en ben in die tijd veel gaan drinken en blowen om tot rust te komen. Ook ben ik toen begonnen met mezelf pijn te doen. Het waren mijn manieren om te ontsnappen aan alle pijn die ik ervoer.

Jarenlang ben ik zo doorgegaan. School heb ik met veel pijn en moeite afgemaakt. Na de middelbare school ben ik direct op mezelf gaan wonen. Ik begon een studie, maar stopte hier al gauw mee. Ik ben toen gaan werken en had veel wisselende bijbaantjes. Ik ging vaak ook vaak op stap met verschillende collega’s. Contact met mijn vader had ik niet meer. Uiteindelijk werd ik aangesproken op mijn gedrag. Er werd aan me gevraagd of het wel goed met me ging, omdat ik zo’n losbandig leven leidde. Het leek wel alsof er toen iets in mij knapte. Als een klein kind barstte ik in huilen uit. Voor het eerst zag ik in dat het inderdaad niet goed met me ging.

Ik ben naar de huisarts gegaan en die heeft mij toen vervolgens doorverwezen naar de GGZ. Daar kreeg ik de diagnose borderline persoonlijkheidsstoornis. Sindsdien ben ik daar in therapie. Ik leer daar steeds beter met mijn gevoelens en emoties om te gaan. Ook leer ik meer over mezelf. Het is een langzaam proces en het kent veel ups en downs, maar ik leer er wel van."

5 misvattingen
1. Iedereen met borderline beschadigt zichzelf
Dit is een misvatting, want niet iedereen met borderline beschadigt zichzelf en niet iedereen die zichzelf beschadigt, heeft borderline.

2. Borderline gaat nooit meer over
Ook dit is een misvatting. Borderline is goed te behandelen en je kan er dus vanaf komen. De ontwikkelde denkpatronen kunnen worden veranderd.

3. Mensen met borderline doen hun best niet
Dit is wat door veel mensen wordt gedacht. Mensen met borderline moeten maar gewoon normaal doen of ze doen hun best niet om ervan af te komen. Borderline is echter een psychische stoornis waar je niet voor kiest. Het is moeilijk om ervan af te komen. Het feit dat het soms lang duurt, wil echter niet zeggen dat mensen niet hun best doen.

4. Borderliners zijn manipulatief
De dingen die mensen met borderline doen, kunnen soms manipulatief overkomen. Echter is het een misvatting dat dit ook daadwerkelijk zo bedoeld is. Mensen zijn vaak wanhopig opzoek naar het vinden van aansluiting bij iemand. Borderliners zijn ook impulsief, maar dat is wat anders dan manipulatief. Gedrag komt voort uit deze kenmerken en is dus zeker niet manipulatief bedoeld.

5. Alle borderliners zijn instabiel
Dit is een misvatting. Zo worden borderliners wel vaak gezien, maar er zijn ook genoeg mensen met borderline die heel stabiel zijn, omdat ze weten hoe ze om moeten gaan met moeilijke dingen in het leven.

♥

Fotografie: Leanne Surfleet