Oplossingsgerichte therapie

 

graven"Minder langdurig uitdiepen van problemen en minder psychologische onderzoeken met vragenlijsten. Geen belangstelling voor ‘mental illness' maar voor ‘mental health'." Oplossingsgerichte therapie valt binnen de positieve therapie en is gericht op het versterken van de autonomie van de cliënt, waarbij de aandacht vooral gericht wordt op de oplossing in plaats van het probleem.

Door deze werkwijze onderscheidt deze therapievorm zich van de andere vormen van psychotherapie.

Graven in problemen is niet nodig
De meeste therapieën richten zich als eerst op de zogenaamde probleemanalyse. Deze probleemanalyse bestaat uit het omschrijven van het probleem en het onderzoeken van de oorzaak van het probleem. De oorzaken worden veelal gezocht in het verleden, de omgeving of bepaalde gedachtepatronen of gedragingen van de cliënt.

Oplossingsgerichte therapie ziet niks in deze fase en slaat deze veelal ingewikkelde en lastige fase dan ook over.

Een uitgangspunt van therapeuten is dat het niet altijd nodig is om inzicht te hebben in het ontstaan van problemen om deze te kunnen oplossen.

"De klasse van de problemen behoort niet tot de klasse van de oplossingen"

Waarmee bedoeld wordt dat het classificeren van een probleem niet automatisch leidt tot de oplossing. Er zijn een heleboel mensen met de diagnose 'eetstoornis' maar wat voor de één wel werkt, werkt voor de ander absoluut niet.

Geen enkel probleem is altijd aanwezig
Bij oplossingsgerichte therapie gaat de therapeut er van uit dat de cliënt de oplossing voor het probleem onbewust al in zich heeft. De cliënt wordt aangemoedigd om zich te concentreren op de, nu nog denkbeeldige, situatie waarin het probleem niet meer speelt. Geen enkel probleem is constant in even heftige mate aanwezig. Binnen oplossingsgerichte therapie concentreert de cliënt zich op situaties waarin het probleem minder aanwezig is of helemaal niet aanwezig is. Er wordt gekeken naar wat deze situaties anders maakt en waarom het probleem zich een dergelijke situatie niet of minder voordoet. Oplossingsgerichte therapie legt hiermee de focus op het hier en nu en de toekomst.

Niet de tekortkomingen maar de sterke kanten
Oplossingsgerichte therapie richt zich op de sterke kanten van de cliënt. 'Geluk is niet het gevolg van alleen de juiste genen of toeval maar ook te vinden door het identificeren en gebruik van de sterke kanten die de cliënt al heeft.' Het is constructiever om de therapie te richten op de sterke kanten van de cliënt dan werken het aan en het benadrukken van, tekortkomingen en problemen. De cliënt en de therapeuten zoeken samen naar sterke kanten en hulpbronnen, zoals vrienden of familie, waardoor een constructieve samenwerkingsrelatie ontstaat.

Hierbij staat vertrouwen, acceptatie en respect centraal. Door de focus te leggen op wat de cliënt al kan en in huis heeft, is het ‘opvullen' van een tekortkoming niet nodig. Door de focus te leggen op wat de cliënt al kan is er vaak een verbetering te zien op de levensgebieden waar deze kwaliteit invloed op heeft. Bijvoorbeeld, door het benadrukken van goede communicatieve vaardigheden gaat de cliënt vooruit op het gebied van sociaal contact. Deze vooruitgang heeft ook weer invloed op andere levensgebieden waardoor deze in de vooruitgang meer worden genomen. Bijvoorbeeld, door de vooruitgang op sociaal gebied krijgt de cliënt er nieuwe contacten bij waardoor haar zelfvertrouwen toeneemt en de eetstoornis minder nodig is. 

sturenCliënt aan het roer
Bij oplossingsgerichte therapie stelt de therapeut zich niet op als expert of alwetende hulpverlener. De cliënt is zelf deskundige in zijn/haar eigen problematiek en wordt dus ook geacht zelf op zoek te gaan naar oplossingen. De cliënt moet dus eigen verantwoordelijkheid gaan nemen voor de probleemsituatie. De oplossing voor een probleem wordt dus niet buiten de cliënt gezocht, bijvoorbeeld in het verleden, de omgeving of bepaalde omstandigheden, maar in het hier en nu en bij de cliënt zelf. De cliënt bepaald de doelen en de richting van de therapie.

Er is geen waarheid
Deze vorm van therapie leent haar basisconcept aan het constructionisme. Dit stelt dat er geen absolute waarheid bestaat die wij moeten leren kennen maar dat wij de ‘waarheid' zelf creëerden. De waarheid is geen objectief gegeven maar wordt gevormd door hoe wij over bijvoorbeeld onszelf praten en hier betekenis aan geven.

Hierdoor ontstaat er een mogelijkheid tot het veranderen van een ‘waarheid'. Jou ‘waarheid' dat jij als persoon een niets waard bent en geen eten verdiend is dus te veranderen in een constructievere ‘waarheid' zoals ‘ik ben goed genoeg'.

Visie: (S. de Shazer, I. K. Berg 1985):

De klasse van de problemen behoort niet tot de klasse van de oplossingen. De analyse van de problemen is dus niet nuttig om tot oplossingen te komen, de analyse van oplossingen van de cliënt is dat des te meer.

De cliënt is de expert van zijn therapie. Hij is het die zijn doel bepaalt en deweg om dit te bereiken. De Shazer gaat ervan uit dat klachten of problemen een soort perronkaartjes zijn; ze helpen de cliënt door de ingang, maar ze bepalen niet welke trein de cliënt neemt of waar hij uitstapt. Waar iemand naartoe wil wordt dus niet bepaald door het vertrekpunt.

Wat niet stuk is, moet je niet maken. Handen af van wat goed gaat in de beleving
van de cliënt

Als iets werkt, ga er mee door. Ook al is het iets totaal anders dan wat de therapeut
verwacht had

Als iets niet werkt, doe dan iets anders. Meer van hetzelfde leidt tot niets.

Oplossingsgerichte therapie kan in principe op elke cliënt worden toegepast en is veelal een kortdurende therapie.


Wat vind jij van de benadering en werkwijze van deze therapievorm?


Foto roer: flickr.com/photos/sirqitous
Foto verrekijker: flickr.com/photos/picken
Foto graven: flickr.com/..
Tekst: De kracht van oplossingsgerichte therapie: een vorm van gedragstherapie - Fredrike Bannink & www.therapiehulp.nl

 

Reacties

S. - Woensdag 3 augustus 2011 13:33
Wat goed om hier een blog over te zien! Was me er namelijk net op aan het orienteren:)

Thanks!
suus - Woensdag 3 augustus 2011 14:19
Klinkt wel heel interessant!
Ik ga me er zeker wat meer in verdiepen.
E. - Woensdag 3 augustus 2011 14:28
Mijn huidig therapeut werkt op deze manier. Ik heb er veel aan! :)
Jillie - Woensdag 3 augustus 2011 15:21
Niets voor mij (denk ik). Heb er juist veel aan dat we nu eindelijk bezig zijn met 'Wát heeft er voor gezorgd dat ik ben/denk zoals ik ben/denk.' en 'Wát denk ik eigenlijk en klópt dat'. Oplossingsgericht zou voor mij niet werken, omdat ik complimenten heel moeilijk aanneem en dus positieve eigenschappen niet eens zou geloven...
Anoniem - Woensdag 3 augustus 2011 16:49
Klinkt goed. Misschien hebben clienten er nog meer aan als ze al vrij ver zijn in de weg naar genezing. Ik kan me voorstellen wat Jille zegt. Maar het lijkt me zeker een goed idee dat deze hulpvorm blijft bestaan, zal ook wel goed voor mij zijn :P
@ Jillie - Woensdag 3 augustus 2011 18:03
Voor mij was complimenten aannemen vreselijk moeilijk. Mijn zelfwaardering en zelfvertrouwen waren gedaald tot ver onder het nulpunt op het moment dat ik startte bij een oplossingsgericht therapeut. Mijn eetstoornis was vrij heftig op dat moment en eigenlijk vond ik het maar niks. Alleen maar werken aan de oplossing en het probleem 'overslaan'. "Positieve eigenschappen? Die heb ik niet! Ik ben niet leuk, ik ben vreselijk zelfs" En juist door te werken aan mijn toekomst ben ik er achter gekomen wat daadwerkelijk mijn probleem is. Wat ik nou écht moeilijk vind. Juist door daar niet in te gaan graven. Binnen 1.5 jaar was ik klaar met alle therapieën en eetstoornis vrij. En dat heeft de eetstoornis hulpverlening in de zeven voorgaande jaren niet voor elkaar gekregen. Ik ben écht fan van deze therapievorm!
curedeva - Woensdag 3 augustus 2011 19:08
Lijkt me heel interessant
L - Woensdag 3 augustus 2011 19:09
Denk dat ik er tussen in zit. Zit vaak altijd ergens tussen in. Mensen herkennen vaak dingen in mij.

Heb gemerkt dat het graven in problemen het vaak erger maakt (had vroeger niet het vermogen om erover te praten), maar het zoeken naar oplossingen leidt tot negatieve gedachtes over de toekomst.
Heb behoefte aan allebei, vind het artikel wel erg goed!

@@ Jillie: Wauw, hoe heb je dat bereikt? Hoe heb je dat dan toekomstgericht kunnen bereiken?

Mooi voorbeeld ook met die trein. Ik droom vaak dat ik de trein mis. Heb in m'n dromen een (niet expres) zelf bedacht station. Komt regelmatig terug. (mis in m'n droom vaak treinen of afspraken)

En qua perronkaartjes: Heb al moeite met de ingang....
Ray - Woensdag 3 augustus 2011 20:49
Vergelijkbaar met wat ik doe. Werkt wel en voor 't eerst dat ik eens denk ghs "ze" helpen me echt..
voetballie - Woensdag 3 augustus 2011 23:45
Ik denk dat dat me wel zou helpen
ik weet waarom ik me zo tenminste meestal dan
en ik voelde me alleen maar slechter door ophalen van dingen
denk dat het me goed zou doen om met een oplossing en positiever ermee bezig te gaan
zodat ij positiever in het leven sta
ik ga me erin verdiepen
dankje voor dit blog
Prue - Donderdag 4 augustus 2011 09:48
Prima,kan voor sommigen werken. Voor mij is het wel goed geweest om inzicht in mijn verleden te krijgen. Persoonlijk kan ik met deze therapievorm weinig. Maar dat geeft niet, want ik ben klaar met therapie ;-) al is mijn weg anders geweest.
@L en anderen - Donderdag 4 augustus 2011 14:47
"@@ Jillie: Wauw, hoe heb je dat bereikt? Hoe heb je dat dan toekomstgericht kunnen bereiken?"

Oplossingsgerichte therapie staat niet gelijk aan 'geen inzicht krijgen in problemen'. Deze therapievorm weigert alleen op elk probleem een stickertje te plakken om dit vervolgens dan volledig uit te pluizen en analyseren. Het is absoluut niet zo dat er geen aandacht besteed wordt aan wat je moeilijk vindt, juist wel. Maar op een ander manier. Het is niet zo dat de therapeut zegt 'Vervelend probleem maar hoe gaan we het oplossen?' Dat zou wel heel raar zijn want als je de oplossing al weet, dan had je het toch al lang gedaan? Ik heb juist heel veel inzicht gekregen in mijn problemen door deze therapie vorm. Juist omdat een probleem niet wordt gezien als 'onvermogen of psychiatrische gekte'. Ik had niet meer het gevoel dat ik op allerlei gebieden faalde. Door het onvoorwaardelijk vertrouwen van mijn therapeut heb ik ervaren dat ik tot veel meer in staat ben dan ik en mijn omgeving dacht. Van stickertje 'ontwijkende persoonlijkheisstoornis' naar actrice en spreker.. Nee, dat was wel het laatste wat ik had verwacht een aantal jaren geleden.
Anoniem - Woensdag 24 augustus 2011 19:32
Dit klinkt echt goed. Volgens mij dacht ik tot nu toe véél te probleemgericht... Dat ga ik nu anders proberen; focussen op de mogelijke oplossingen. Deze methode voelt gewoon juist als ik erover lees.
Musetta - Vrijdag 10 augustus 2012 16:06
Lijkt me een zinvolle therapie, het overwegen waard
Wendy - Dinsdag 14 augustus 2012 21:33
Ah eindelijk, oplossingsgericht werken!
My kind of thing!
aangezien ik een zware terugval heb zie ik dit wel zitten....
bloempie - Zaterdag 7 december 2013 11:54
kan iemand ook een instelling/ behandelend arts aanbevelen voor deze therapie ?