Eetstoornis en persoonlijkheidsstoornis. Welke eerst? Het komt veel voor dat mensen met een persoonlijkheidsstoornis er ook nog andere psychische problemen naast hebben. Voorbeelden hiervan zijn alcoholverslaving, drugsgebruik, ADHD maar ook een eetstoornis.

door: Esther Scheerder

Waar doe je nou het meest goed aan? Eerst de eetstoornis behandelen en daarna de persoonlijkheidsstoornis, of andersom of wellicht wel gelijkertijd? Een behandeling voor een persoonlijkheidsstoornis is erg intensief. Je hebt verschillende vormen; van individueel contact tot deeltijd of zelfs klinisch.

Deze therapieën leren je op een andere manier naar jezelf te kijken, je gedachten onder de loep te nemen en ter discussie te stellen samen met je groep. Daarnaast onderzoek je wat je angsten zijn, wat er voortkomt uit jouw verleden en welke invloed dit heeft op jouw huidige gedrag.

Wat veel voorkomt bij persoonlijkheidsstoornissen is het invullen van gedachten van anderen op een negatieve manier en als gevolg daarvan wordt het gedrag ook anders want voor jou voelt die negatieve gedachte als waarheid. Terwijl misschien in het echt er hele andere verklaringen zijn voor het gedrag van de anderen waarmee je omgaat en dat het helemaal niets met jou te maken heeft.

Mensen met een persoonlijkheidsstoornis kunnen bijvoorbeeld denken dat wanneer iemand waarmee ze hebben afgesproken en deze is er niet op de afgesproken tijd, dat het is omdat deze persoon toch niet om hun geeft of er geen zin in heeft en daarom ook niet komt. Vervolgens besluiten ze zelf ook maar weg te gaan want die andere heeft toch geen zin om haar te zien terwijl uiteindelijk bijvoorbeeld blijkt dat de trein vertraging had en het helemaal niets te maken had met die persoon zelf.

Hierbij is wel overlap te zien met mensen met een eetstoornis; zij zijn vaak ook erg onzeker en vullen gedachten voor anderen in. Het zou nuttig kunnen zijn om al je invul gedachten etc te kunnen uiten en bespreken. Mocht dit lukken dan zou je de eetstoornis wellicht ook minder 'nodig' hebben.

Omdat de behandeling voor persoonlijkheidsstoornissen zo enorm intensief is, is het wel nodig dat je enige reserves hebt om ook überhaupt deel te kunnen nemen en te kunnen profiteren van de persoonlijkheidsstoornis behandeling.

Wanneer je dus lichamelijk veel te zwak bent of erg moe vanwege ondervoeding, dan lukt het niet goed om deel te nemen aan de therapieën. Daarnaast is het zo dat het eetgedrag; niet eten/ wel eten & braken etc, ook een soort uitvlucht is. Dit gedrag ben je gaan vertonen om bepaalde andere moeilijke gevoelens niet te voelen. Dit is/kan een belemmering in de therapie zijn. Juist wanneer je dus niet je angst probeert kwijt te raken door niet eten of teveel eten, dan kom je bij de kern van waarom je bijvoorbeeld zo onzeker bent, angstig of boos bent. En wanneer je dat kunt uiten, dan kun je er in therapie ook actief mee aan de slag. Als je de gevoelens al 'oplost' door op je eetstoornis terug te grijpen valt er in therapie ook niet veel te bespreken.

Aan de andere kant is het ook begrijpelijk dat je niet totaal zonder andere problematiek aan therapie voor persoonlijkheidsstoornissen kunt beginnen. Zo werd er in mijn behandeling gezegd; we houden er rekening mee en bieden je er wat ondersteuning bij maar we behandelen het niet. 'Wij zijn geen eetstoorniskliniek.' Maar met mijn mentor kijk ik bijvoorbeeld wel of het lukt om me aan m'n eetlijst te houden of kijken we naar dingen die me zouden kunnen motiveren om wel te eten. Het is dus niet zo dat het niet bespreekbaar is maar waar het vooral op neer komt is dat ze de verantwoordelijkheid voor je eetgedrag bij jezelf laten en het is aan jou om, op het moment dat het niet goed gaat met eten, aan de bel te trekken. Zodat de eetstoornis niet je behandeling in de weg komt te staan.

Ik heb voor mijn behandeling in deze persoonlijkheidsstoornissen kliniek eerst jaren eetstoornis behandelingen gehad. Mijn mening is dat ik deze behandeling niet aan had gekund zonder het voorwerk van een eetstoornis behandeling. Er wordt hier namelijk zoveel verantwoordelijkheid bij jezelf gelegd en daar moet je wel op een constructieve manier mee om kunnen gaan. Doe je dit niet dan bereik je op een gegeven moment een punt waarop de behandeling voor persoonlijkheidsstoornissen vast loop omdat je te vast zit in andere problematiek, in dit geval een eetstoornis. Er zijn dan eerst weer interventies nodig om weer op krachten te komen voor je verder kan met de behandeling.

Persoonlijk ben ik erg te spreken over de persoonlijkheidsbehandeling die ik nu doe. Veel dingen waar ik tegenaan liep, ook al in m'n eetstoornis behandeling, zijn hier te bespreken en met name is het mogelijk om er dieper op in te gaan. Daar waar eetstoornis behandelingen toch vooral gericht zijn op aankomen en normaliseren van je eetpatroon eetpatroon. Er is daar wel een beetje ruimte voor achterliggende problematiek maar in vergelijking met hoe diep er in een persoonlijkheids-stoornis behandeling in wordt gegaan op deze achterliggende dingen dan is het in een eetstoornisbehandeling alleen maar 'aanstippen' van die dingen.

Voor mijn gevoel word je in een eetstoornis behandeling een beetje 'beschermd' om het vooral niet te moeilijk te maken zodat je teruggrijpt op die eetstoornis. In een persoonlijkheidsstoornis behandeling wordt er wel van je verwacht dat je in dermate stabiel bent dat je het ook aan kunt om kritisch te gaan kijken en te delen in de groep over achterliggende dingen.

Beide behandelingen zijn naar mijn mening onmisbaar, maar persoonlijk denk ik dat de volgorde van eerst een eetstoornis-behandeling en daarna een persoonlijkheidsstoornis behandeling het beste is.