Je ouders zorgen voor je, en helpen je als je in de problemen zit. Althans; zo gaat het meestal. Soms zijn de rollen echter omgedraaid; één of beide ouders hebben een psychische stoornis, waardoor het kind in feite voor zijn of haar ouder(s) moet zorgen. Bijvoorbeeld als een ouder depressief is, een verslaving heeft of een andere (gedrags)stoornis. 

Deze groep kinderen wordt ook wel KOPP genoemd, Kinderen van Ouders met Pyschische Problemen.

Wanneer één of beide ouders psychische problemen hebben, brengt dat veel druk en spanningen in  het gezin. Ten eerste in praktische zin; de taken die een vader of moeder normaal gesproken vervult schieten er vaak bij in, en moeten worden opgevangen door de andere gezinsleden.

Vaak zie je dat kinderen (met name meisjes) daardoor veel te veel hooi op hun vork krijgen, en op hun tenen moeten lopen om alles voor elkaar te krijgen. Want je school en andere verplichtingen lopen natuurlijk gewoon door.

Bovendien hebben jonge kinderen dan niet de kans om kind te zijn.

Daarnaast heb je natuurlijk de emotionele kant; het verdriet en de pijn om je ouder zo te zien lijden. De machteloosheid dat je hem of haar niet kunt helpen, hoe graag je ook zou willen. En je mist vaak de moeder-of-vader-figuur in je leven; want met je problemen naar hen toe gaan doe je niet snel als ze zelf in de problemen zitten.

Dit kan overigens ook zo zijn als de ouder het praktische gedeelte van de zorg nog wél voor zijn rekening neemt, maar het kind bijvoorbeeld belast door met haar over zijn zorgen en problemen te praten, terwijl het kind daar eigenlijk niet aan toe is.

Als een kind steeds meer de rol van de ouder(s) overneemt, noemt men dit Parentificatie.
Dit kan als het kind volwassen is nog veel gevolgen hebben:

- Je bent niet in staat om je eigen behoeftes en verlangens te kennen; je blijft altijd maar geven zonder er zelf iets voor terug te nemen, en vindt dat je altijd sterk moet zijn.

- Je kunt het ook niet loslaten om voor anderen te zorgen, want je gevoel van eigenwaarde is daar altijd op gebaseerd geweest. Je weet niet meer wat je zelf nou 'bent' zonder die zorgende functie. Hierdoor geef je anderen vaak niet eens de kans om iets terug te geven.

- Je hebt nooit geleerd om je eigen gevoelens en angsten te uiten, en houdt alles voor jezelf.

- Je bent niet in staat om je grenzen aan te geven.

- Je kunt met een groot schuldgevoel rondlopen omdat je (voor jouw gevoel) niet aan de gestelde verwachtingen hebt kunnen voldoen.

- Je gedraag je overdreven 'braaf' en wringt je in alle bochten om anderen maar tevreden te houden. Niet alleen in de thuissituatie, maar bijvoorbeeld ook later in een baan, omdat je nooit anders geleerd hebt.

- Je heb voortdurend het gevoel tekort te schieten of het niet goed genoeg te doen.

Het kan zijn dat je moeite heb je te hechten aan mensen. Als je als kind te weinig aandacht en zorg heb ontvangen, heb je namelijk nooit een gevoel van basisveiligheid en basisvertrouwen gehad. Je hebt niet ervaren hoe het is om ergens in een 'veilige' omgeving te zijn, en kan daardoor moeite hebben om contacten te leggen en je aan mensen te hechten. Je kunt het bijvoorbeeld lastig vinden om getroosd of aangeraakt te worden, omdat je dat niet bent gewend.

Wat is er aan te doen?

Er zijn speciale trainingen voor kinderen en jongeren met dit probleem. De zogenaamd Kopp-trainingen. Deze worden in veel plaatsen in Nederland gegeven.

Je leert hier bijvoorbeeld wat verschillende ziektes inhouden (wat er eigenlijk aan de hand is met je ouder), je zelfvertrouwen vergroten, voor je eigen belangen opkomen, hulp van anderen vragen, je emoties uiten, omgaan met reacties van anderen, grenzen stellen, je sociale netwerk uitbreiden, enz.

Daarnaast kun je natuurlijk steun en herkenning vinden bij de andere deelnemers. Zij zitten immers in hetzelfde schuitje!

Kijk op deze sites voor een KOPP-groep bij jou in de buurt: hier, hier of hier

Meer info?

Voor meer info kun je kijken op
www.kopstoring.nl 
www.parentificatie.nl  of 
https://kopp.lotgenootje.nl

Er zijn ook een aantal boeken over geschreven voor kinderen en jongeren.

Ook een aanrader is de film 'Knetter', over een meisje wiens moeder manisch depressief is.

! Ook is er een sinds kort een nieuw boek uit dat gaat over dit thema: Moeders liegen niet, of wel? Het boek is van Sofie van Gelder en zij zal vanavond vanaf 19:30 uur een themachat verzorgen op Proud2Bme over dit onderwerp!