Het is heel normaal dat je je wel eens druk maakt om je gezondheid, iedereen maakt zich daar wel eens zorgen over. Sommigen gaan alleen wel érg ver in hun angst. Bij elk pijntje denken zij meteen dat ze ongeneeslijk ziek zijn. Soms heeft iemand daarbij ook echt een intense angst om dood te gaan. Deze mensen hebben last van hypochondrie.

"Ik heb mijn gedachten en gevoelens op zo'n moment niet onder controle. Ik denk, ik voel, ik wéét zeker dat er iets mis is. Het moet haast wel. Want ik heb ook echt pijn, of ik ben benauwd of ik heb een of andere rare klacht. Eerst probeer ik het te relativeren en overdag gaat het ook wel. Dan heb ik afleiding en valt het mee met de angst. Maar 's avonds... 's Avonds barst de bom: dan ben ik opeens bang dat het helemaal foute boel is, dat ik dood ga, dat ik niet meer wakker word. Ik bel dan mijn beste vriendin en vraag haar om mij de volgende ochtend op een bepaalde tijd te bellen. Als ik dan niet op zou nemen, zou zij iemand langs moeten sturen. Want de gedachte dat ik daar zou liggen, dood en alleen, is ondraaglijk."

Mensen met hypochondrie worden vaak gezien als aansteller. Niets is minder waar, iemand die hypochondrisch is stelt zich zeker niet aan! De klachten waar ze het over hebben ervaren ze ook écht. Je komt een beetje in een cirkeltje, je bent bang dat je van alles hebt, doordat je er zo mee bezig bent voel je ook ineens van alles, daardoor word je alleen nog maar nog banger. Je mag er niet aan denken, maar daardoor lijkt het soms alleen nog maar erger te worden. Om zelf eens te ervaren hoe moeilijk het soms kan zijn om ergens niet aan te mogen denken zou je bij jezelf deze 'ijsberen-test' eens kunnen doen. Dan zul je zien hoe moeilijk dat is!

Al een tijdje had ik pijn in mijn armen. Ik had heel het internet al afgezocht en las de meest vreselijke dingen. Uiteindelijk kwam ik erachter: ik heb reuma. Vol spanning ging ik naar de dokter om hem dit te vertellen waarop hij antwoordde: je hebt beknelde zenuwen omdat je zo gespannen bent, daarom heb je pijn in je armen. Verbaasd keek ik hem aan. Geen reuma? Eigenlijk geloofde ik het niet echt. Ik wist zeker dat ik iets had. Hij mocht dan wel dokter zijn, maar dokters maken ook fouten en wat nou als ik één van die patiënten was waarbij hij een grote fout begaat? 

Een week later zat ik weer in de wachtkamer. Ik was wel bang dat de dokter zou denken: ''daar heb je haar weer'', maar ik wist dit keer echt zeker dat er iets goed mis was. Ik had steken op m'n borst, uitstralingen in m'n arm, dit moest iets aan m'n hart zijn. De dokter deed voor mijn geruststelling de gebruikelijke controles waar, weer, niets uitkwam. Hij verzekerde mij dat er niets was en dat er ook geen reden was om daar aan te twijfelen: ik was gezond, er was echt niets aan de hand. Maar wat nou als ik een of andere vage, vreemde, onbekende, uitzonderlijke, aangeboren afwijking had en ik ineens dood neer zou vallen?

Officieel wordt de aandoening hypochondrie beschreven aan de hand van de volgende zes punten:

1. Men is overmatig bezorgd een ernstige ziekte te hebben op basis van lichamelijke symptomen die verkeerd geïnterpreteerd worden.
2. Deze overmatige bezorgdheid hardnekkig blijft bestaan, ondanks het feit dat er medisch niets gevonden wordt. Ook geruststelling helpt niet
3. De overmatige bezorgdheid geen waan is (zoals bij een waanstoornis) en niet beperkt blijft tot een bezorgdheid over het uiterlijk (zoals bij de stoornis in de lichaaamsbeleving)
4. De overmatige bezorgdheid in significante mate lijden veroorzaakt of beperkingen in het sociaal of beroepsmatig functioneren of in het functioneren op andere belangrijke terreinen.
5. De stoornis tenminste 6 maanden duurt
6. De overmatige bezorgdheid niet toe te schrijven is aan een gegeneraliseerde angststoornis, obsessief-compulsieve stoornis, paniekstoornis, depressieve episode, seperatie-angststoornis of een andere stoornis.

"Zelfs als ik dorst heb, kan ik me daar zorgen over maken. Waarom heb ik dorst? Ben ik uitgedroogd? Heb ik diabetes? Ik moet mezelf soms echt tegenhouden om niet alles op te zoeken en mezelf gek te maken met eventuele ziektes die ik uiteindelijk toch niet heb. Verstandelijk weet ik het heel goed, maar toch voel ik altijd van alles, gekke dingen of pijntjes en ben ik altijd bang dat ik ineens iets heb of hele erge pijn of een ziekte krijg waar ik geen invloed op heb." 

De angst voor een ziekte kan soms je hele leven bepalen. Je hele dag wordt overheerst door gedachten die je helemaal niet wil hebben. Buiten deze gedachten om kan je zelfs last krijgen van lichamelijke klachten. Zo kan je last krijgen van hartkloppingen, zweten, hoofdpijn en andere vervelende klachten.

Wanneer je dénkt dat je iets hebt dan kan je de bijhorende klachten ook echt ervaren. Denk je dat je baarmoederhalskanker hebt dan kan het zijn dat je alleen al door hier de hele dag over te denken ook echt buikklachten krijgt.

Toen ik hoorde dat er een vaccin was tegen baarmoederhalskanker heb ik bij de huisarts gesmeekt of ik deze ook mocht krijgen. Het was echter alleen geschikt voor meisjes die nog niet seksueel actief waren geweest, dus voor mij werkte het niet meer. Toch hoopte ik dat ik het zou kunnen krijgen. Ik dacht misschien werkt het toch een beetje of zo, wordt de kans iets kleiner. 

Wat kan je nu doen als je last hebt van hypochondrie?

Als eerste is het altijd goed om hier hulp bij te vragen. Hypochondrie is een psychische aandoening en kan ook heel goed worden verholpen met psychotherapie. Zo'n 1 tot 5% van de mensen hebben naar schatting last van hypochondrie.
Vertel dus tegen je huisarts dat je denkt hier last van te hebben, het is niks om je voor te schamen.

Wat je verder zelf al kan doen is het bijhouden van een dagboekje. Schrijf in dit boekje voor jezelf op wat er gebeurd is: wat doet de situatie met jou, wat voor gedachten krijg je, krijg je lichamelijke klachten? Hoe reageer je hier op, geef je toe aan je angst? Of leid je jezelf juist af met andere dingen..?
Ook is het goed de dag nádat je de gedachten had nog eens na te gaan wat er precies gebeurde. Vaak ben je dan een stuk helderder en kan je beter relativeren.

Wat je ook kan doen is bekijken of er niet een veel logischere verklaring is voor je gedachten. Ben je je druk aan het maken? Denk je symptomen van een bepaalde ziekte te hebben? Vervang deze gedachte eens door de gedachte aan een andere, minder ernstige verklaring. Hoofdpijn bijvoorbeeld: dit betekend niet direct dat je een tumor hebt. Die kans is zó klein. Een veel logischere verklaring zou kunnen zijn dat je afgelopen nacht niet zo lang hebt geslapen.

Ik heb maandenlang een veel te hoge dosis antidepressiva geslikt. Ik dacht dat dit misschien wel extra zou helpen tegen mijn depressie. Toen ik dit uiteindelijk aan mijn huisarts vertelde, was hij stomverbaasd: dit medicijn heeft effect tot op een bepaalde dosis, alles wat je daar bovenop slikt, heeft geen functie, dat doet niets, dus hij begreep niet waarom ik dat slikte als het toch niet hielp. Ergens had ik toch de overtuiging dat ik dan misschien minder depressief zou zijn.

Hypochondrie is een serieuze aandoening waar je veel last van kan hebben. Het kan gelukkig goed behandeld worden. Blijf hier dus vooral niet te lang mee rond lopen en zoek hulp als je er even niet meer uit lijkt te komen!

Herken jij hier iets van?