Toen ik van mijn eetstoornis af wilde komen, begon ik met een eetschema. Ik had totaal geen idee meer van wat normaal was en zocht op internet naar voedingslijsten. Ik heb lange tijd een eetlijst gevolgd om enigszins houvast te creëren en mijn eetstoornis te lijf te gaan. Een ontzettend gevecht om mee te beginnen, maar ook het loslaten van zo'n lijst is een hele stap.

Naar behoefte eten is niet iets dat je zomaar kunt als je een eetstoornis hebt gehad. Je eetpatroon is iets dat door je eetstoornis behoorlijk beïnvloedbaar is door emoties en gedachten. En om naar behoefte te leren eten, moet je het daar weer los van gaan zien. Eten of niet eten is dan geen middel meer om met je gevoelens om te gaan of jezelf mee te straffen.

Eten volgens een lijst loopt bij de één vloeiend over in eten op gevoel, maar de meesten moeten hier toch bewust mee om gaan. Misschien ben je tijdens therapie of gesprekken met een diëtiste een eetlijst gaan volgen. Als je een tijdje een eetlijst volgt en dit vol kunt houden, kun je aan de slag gaan met uitdagingen en meer gaan variëren. Sta er steeds bij stil hoe het voor je voelt en spreek dat gevoel uit.

Die uitdagingen kunnen bestaan uit grotere tussendoortjes, eten uitproberen dat jij normaal bij een eetbui at, op school eten, uit eten gaan of variëren. Zo had ik wel eens als doel dat ik iedere dag van de week een ander ontbijt moest nemen. Dat vond ik super spannend. Ik liet daarmee nog een extra stukje controle los, wat ik best eng vond. Ik heb ook een tijdje gevarieerd met beleg of juist geëxperimenteerd met tijdstippen. Zo moest ik bijvoorbeeld een keer brunchen, een keer laat avond eten of een keertje vier in plaats van drie tussendoortjes op een dag eten. Daarmee heb ik een hoop angsten overwonnen.

Allemaal ontzettend spannende stappen, maar wel stappen die je dichter bij een eetstoornisvrij leven brengen. Je kunt door dit soort uitdagingen een hoop vrijheid terugkrijgen, terwijl je soms het idee hebt dat je controle verliest. Maar dat is niet zo. Juist doordat je zelf gaat kiezen een uitdaging aan te gaan en je eetstoornis niet meer zoveel te zeggen heeft, ga je weer controle terug krijgen.

Ik was ook bang dat als ik mijn eetlijst los zou laten, ik enorm aan zou komen, alles zou gaan eten wat los en vast zat en ik in de war zou raken. Door dit echter stap voor stap aan te pakken gebeurde dit niet. Ik merkte dat ik het niet alleen hoefde te doen, maar waar nodig hulp mocht vragen. Ik had nooit gedacht zo vrij met eten om te kunnen gaan als nu. Ik voelde me in het begin nog heel schuldig als ik een boterham minder had gegeten, of per ongeluk een tussendoortje vergeten was. Maar ook dat soort dingen horen bij vrij eten. Soms schepte ik nog een keertje op, at ik twee tussendoortjes of at ik juist wel of geen dessert. Ik luisterde naar mijn behoefte.

Het gaat niet alleen om het luisteren naar je lichaam en je maag. Heb ik honger? Zit ik al vol? Maar ook het luisteren naar je behoefte. Heb ik trek in een ijsje? Wil ik echt een glas water of heb ik eigenlijk liever een glas cola?

Soms zijn die gedachtes nog een beetje onder invloed van je eetstoornis. Ik merkte dat ik fruit en granenkoekjes verkoos boven snoepjes of gewone koekjes wanneer ik mij bijvoorbeeld niet zo goed voelde. Als ik stress had, iets me dwars zat of gevoelens aan het wegstoppen was, ging ik ineens net even wat gezonder eten. 

Dit gebeurt eigenlijk nooit meer, maar als het gebeurt, merk ik het op. Het is niet erg als ik het doe, maar ik zie het als een signaal van stress of zorgen. Ik sta daar dan even bij stil, in plaats van bij mijn eetpatroon, en kan dan weer prima naar behoefte eten. Na een jarenlange eetstoornis, heb ik alsnog naar behoefte leren eten. Dat kost tijd en je moet jezelf goed in de gaten houden en op tijd aan de bel trekken als je weet dat dat nodig is.

Wat gewicht betreft is het handig om eerst op een minimaal gezond gewicht te zitten. Soms is het zelfs goed om bij je setpoint (gestabiliseerd gewicht) pas te gaan experimenteren met je eetpatroon. Een andere belangrijke voorwaarde kan zijn om niet meer of minder vaak op de weegschaal te staan. Tips om dat af te bouwen vind je hier.

Daarnaast is het goed om af te spreken dat je niet meer dan bijvoorbeeld 1 tot 1,5 kilo onder je gezonde of stabiele gewicht komt. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je ineens gaat afvallen. Sommige mensen hebben juist een iets grotere behoefte, en eten meer dan anderen. Zo is iedereen verschillend. Je hoeft daar niet eens van aan te komen, maar soms kan dat wel zo zijn. Wees niet bang dat je blijft aankomen, want dat gebeurt niet. En onthoud dat het gaat om dat je lijf gezond is en jij luistert naar behoeftes en durft te eten waar je trek in hebt!

Als je aan het oefenen bent met het eten naar behoefte en je merkt dat je toch wat beïnvloed door je eetstoornis in je keuzes voor eten, pak dan je eetlijst er weer gewoon een weekje bij. Even geen gepuzzel of luisteren naar je behoefte, dat komt later weer, als de stress of dingen waardoor je eetstoornis opspeelt weer voorbij zijn. Ik heb dat meerdere keren moeten doen, voordat ik die eetlijst definitief de prullenbak in gooide. Voel je niet fout of gefaald als je weer even terug moet naar de eetlijst. Dat hoort erbij.

Het proces van leren eten naar behoefte is natuurlijk voor iedereen anders, maar vrij met eten omgaan is zeker iets dat kan. Ook na een jarenlange eetstoornis, veelvuldig terugvallen, ondergewicht of eetbuien. Ga de uitdaging aan en vraag er hulp bij. Ook jij kunt het leren!

Foto1, foto2