Na een periode van te weinig eten, onregelmatig eten of laxeermiddelen gebruik kunnen je darmen minder goed werken. Denk hierbij aan verstoppingsklachten, een opgeblazen gevoel, last van winderigheid of juist diarree. Wat kan je nou het beste doen om hier van af te komen, en wat kan je beter niet doen?

Verstopping
Bij een moeilijke stoelgang of obistipatie is het goed om te kijken naar je huidige voedingspatroon. Eet ik ten eerste wel voldoende? En wat ik eet is dat wel gebalanceerd? Ofwel krijg ik voldoende vezels binnen, maar ook voldoende vetten? Vetten en vezels zijn met name belangrijk voor een goed werkende stoelgang. Wat voor vezels je binnen krijgt is daarbij ook nog van belang. Er bestaan oplosbare en onoplosbare vezels. Beide zijn belangrijk voor goed werkende darmen. De oplosbare vezels vind je met name terug in groente, fruit en granen. Ze worden ook al wel fermenteerbare vezels genoemd.

De onoplosbare vezels vind je met name terug in brood: de zogenoemde tarwezemelen. Deze worden niet afgebroken en worden ook wel de niet fermenteerbare vezels genoemd. Niet alleen voeding speelt een rol bij obstipatie, maar ook voldoende vocht en beweging zijn belangrijk voor een goed werkende stoelgang.

Diarree
Bij diarree hebben we het over waterdunne ontlasting, meerdere keren per dag. Het ophouden van de ontlasting gaat dan ook lastig. Ook bij diarree gelden dezelfde adviezen als bij obstipatie. Eet voldoende vezels, deze binden namelijk het vocht waardoor de ontlasting steviger kan worden. En drink voldoende.
Het gebruik van veel zoetstoffen (zoals sorbitol), cafeïnevrije dranken of te veel snelle suikers in de voeding kan ook zorgen voor dunne ontlasting.

Laxeermiddelen
Laxantia zijn middelen die de ontlasting dunner maken en zo de stoelgang bevorderen. Er zijn de zogenoemde volumevergrotende laxeermiddelen, osmotische laxeermiddelen, contactlaxantia en de emollientia (verzachters).

Volumevergrotende laxeermiddelen zorgen dat de ontlasting meer vocht gaat vasthouden en daarbij opzwellen. Door het vergroten van de volume wordt de spierwerking gestimuleerd. Osmotische laxeermiddelen zorgen ervoor dat het lichaam geen water onttrekt aan de ontlasting waardoor de ontlasting zacht blijft. Contactlaxantia zorgt voor het samentrekken van de darmspieren waardoor de inhoud sneller de darm verlaat. Emollientia: Hier werd vroeger parafine voor gebruikt. Nadeel was dat dit een nadelige invloed had op de opname van de vetoplosbare vitaminen. 

Er zijn ook zogenoemde natuurlijke laxeermiddelen zoals psylliumvezels en tarwezemelen (zorgen voor volumevergroting). Sennapeulen (prikkelende werking) staan ook bekend om hun laxerende werking. Hiervan wordt echter geadviseerd om deze niet langer dan 2-3 weken achtereen te gebruiken. 

Contactlaxantia (zoals bisacodyl) trekt vloeistof aan in de dikke darm waardoor de ontlasting dunner wordt. Misbruik van contact laxantia heeft echter een hoog risico voor de gezondheid. Complicaties van laxantie misbruik zijn kaliumtekorten en electrolytenstoornis. Als je stopt met het gebruiken van laxeermiddelen moet je lichaam zich vaak weer aanpassen. In het begin kan je dus meer vocht vasthouden. Lees ook deze blog met 5 vragen over laxeermiddelen.

Neem nooit op eigen initiatief laxeermiddelen maar raadpleeg altijd een arts. Wil je stoppen met laxeermiddelen, doe dit ook altijd in overleg met je arts. Vaak wordt een bepaald afbouwschema geadviseerd. Er is ook al eerder een blog verschenen over het afbouwen van laxeermiddelen.

Conclusie
Voor een goed werkende stoelgang is het belangrijk om voldoende te eten. Maar ook regelmatig te eten, 6 eetmomenten op een dag. De samenstelling van wat je eet is belangrijk. Let op voldoende vezels, voldoende vetten in je voeding en ook vocht. Kies dus vaker voor volkoren producten zoals volkorenbrood of zilvervliesrijst. Nootjes zijn bijvoorbeeld een bron van vezels en ook lekker en gezond als tussendoortje. Besmeer je boterhammen met boter en gebruik ook bak-en braadvet bij de bereiding van je warme maaltijd.

Feiten en fabels

Er wordt geadviseerd om dagelijks 30-40 gram vezels binnen te krijgen.
Feit: Voor volwassenen is het advies om per dag 30 tot 40 gram voedingsvezels binnen te krijgen

Niet fermenteerbare vezels leveren energie.
Fabel: De niet fermenteerbare vezels verlaten onveranderd het lichaam en leveren geen energie

Prebiotica is hetzelfde als probiotica.
Fabel: Prebiotica zijn de niet verteerbare vezels in je voeding. Ze worden gedeeltelijk afgebroken door de bacteriën in je dikke darm en dienen als voeding voor deze bacteriën. Probiotica zijn bacteriën die voorkomen in bepaalde voedingsmiddelen of supplementen waaraan bepaalde gezondheidseffecten worden verbonden

Als je niet voldoende drinkt kunnen vezels averechts werken.
Feit: Vezels hebben vocht nodig, Drink je onvoldoende dan kan dit inderdaad een averechts effect hebben

Volkorenbrood levert meer vezels dan roggebrood.
Fabel: Roggebrood is een goede leverancier van vezels. 1 snee donker roggebrood levert gemiddeld 4 gram vezels, in vergelijking met volkorenbrood welke 2.5 gram vezel per snee brood levert

Van laxeermiddelen val je af.
Fabel: Door laxeermiddelen wordt er geen vocht onttrokken in je dikke darm dus ofwel je verliest meer vocht. Dit zie je wel terug op de weegschaal maar is dus vochtverlies en geen vetverlies. Ook zal je ontlasting sneller het lichaam verlaten dus lijkt het wederom dat je meer gewicht kwijt raakt maar de voedingsstoffen zijn al eerder opgenomen dus het is alleen dunne ontlasting

Spanningen kunnen ook diarree veroorzaken.
Feit: door spanning en stress kan de voeding versnelt het maagdarmkanaal doorlopen wat diarree kan veroorzaken

Fotografie: Cristian Bortes