Deze hele week staat in het teken van Valentijn. Voor de een iets dat commercieel uitgebuit wordt, voor de ander het moment om te laten weten dat je van iemand houdt of te merken dat er om je gegeven wordt, dat je geliefd bent. Gek eigenlijk dat liefde een eigen dag nodig heeft. Naast gezinstherapeut ben ik ook relatietherapeut.

En geloof me, een relatie komt onder druk te staan als er een eetstoornis speelt. Van ouders die worstelen met die opvoedingstaak plus, van vrouwen met een eetstoornis en hun partner, van meiden met een vriendje (ik hou het even voor het gemak bij deze vormen).

Wat gebeurt er dan in een relatie wanneer één van de twee een eetstoornis heeft? De eetstoornis zelf zorgt voor ruis. Datgene wat gezegd wordt, komt niet altijd meer aan zoals het bedoeld is. De meest gehoorde hierin is wel de opmerking "tjé, wat zie je er goed uit" die binnenkomt als "ze bedoelt dat ik dik ben". En als je dat hoort in de woorden van je vriendje dan is het logisch dat je je daar niet fijn bij voelt. Of als je als ouder zegt "ik ben bang dat ik je kwijtraak" en het wordt door de ruis van de eetstoornis gehoord als "zie je wel, ik ben ze tot last", dan is het begrijpelijk dat dat een naar gevoel geeft. Of hoe moeder de paniek voelt opkomen bij haarzelf als vader zegt: "nu is het genoeg geweest, ze gaat gewoon eten al zitten we hier de hele avond" en alleen maar kan horen "Dat kan ze niet aan!"

En dan is het al helemaal logisch dat er met irritatie, boosheid of zwijgen gereageerd wordt. De ander voelt zich vaak machteloos, niet gehoord en niet begrepen en kan daar weer op reageren. En allebei voel je je alleen, verdrietig en angstig de ander kwijt te gaan raken. Dit kan tegen je gaan werken doordat je bozer wordt, erboven op gaat zitten om je boodschap duidelijk te krijgen. Of je trekt je juist terug om maar niet gekwetst te worden en voor je het weet ben je gevangen in wat Sue Johnson* een duivelsdialoog noemt.

Als iemand met een eetstoornis zich eenzaam voelt, dan is daar altijd weer die eetstoornis die zegt: ik ben er voor je, ik kan je troosten, ga maar heel veel eten, dan voel je je beter! (maar dan is ze zo gemeen, die eetstoornis, dat ze je nooit genoeg laat eten om echt getroost te worden) of ze zegt dat je maar niet moet eten omdat dan al die nare gevoelens verdwijnen.

Moet je het dan maar opgeven om te vertellen dat je de ander leuk vindt, het fijn vindt dat ze in je leven is? Niets meer zeggen, gaan negeren? Of de ruis negeren? Voor mij is het telkens weer een openbaring wat er gebeurt als gezinnen met elkaar hierover in gesprek gaan en actief de ruis gaan uitschakelen. Neem dat gezin waar de ruis eigenlijk alles overstemde. Die hadden een codewoord afgesproken. STOEPTEGEL klonk het dan opeens bij mij in de kamer. Een teken dat ze in het gesprek de eetstoornis teveel mee lieten praten. In het gesprek daarna vertelden ze dat de hele stoep in de straat nieuwe tegels had gekregen, zovaak waren ze het tegengekomen. De samenwerking tegen de eetstoornis was wel gegroeid hierdoor en dochter had voor het eerst het gevoel dat haar ouders vóór haar waren en niet tegen haar en ze hadden veel meer gelachen met elkaar.

Maar het ging over liefde, over voelen van liefde, over ervaren dat je geliefd bent. Ik gun iedereen dat gevoel, deze week en alle komende jaren, maanden, weken, dagen en uren. Dat op dat meest donkere momentje, je achter de ruis van de eetstoornis langs aan elkaar kunt vertellen: "Ik geef om je, ik hou van je met de eetstoornis die je hebt, met de fouten die je maakt" en dat je dan ervaart dat je gehoord wordt en dat je het mag zeggen. Gewoon omdat de ander ook van jou houdt.

Drie tips voor deze week:
- Kijk eens voor jezelf of je herkent hoe de ruis van de eetstoornis jou beïnvloedt: wanneer komen boodschappen bij jou anders binnen dan gezegd?

- Blijf zeggen dat je van je kind, je partner, je vriendin houdt, met de fouten die ze maakt, met de eetstoornis die ze heeft.

- Voor ouders: hoe zit het met de eetstoornisruis tussen jullie als partners? Komen jullie nog wel aan elkaar toe? Maak tijd voor elkaar vrij en ga wel naar die film, verjaardag of maak die wandeling. Je hebt het nodig om samen bij te tanken.

Meer lezen over duivelsdialoog? (niet eetstoornisgerelateerd)
* www.emotionallyfocusedtherapy.nl
* Sue Johnson: Houd me vast: in 7 gesprekken naar een veiligere en hechtere relatie

Praat ook mee op het forum of vraag online advies.

Marjolein, gezinstherapeut.