Regelmatig zijn er programma's op tv die kunnen zorgen voor triggerde gedachtes. Ik noem bijvoorbeeld Beschadigd, Anita wordt Opgenomen, Tot Op Het Bot in 2015 en Emma Wil Leven in 2016. Ook programma's als Obese of Hollands Next Top Model kunnen ook zorgen voor onzekerheid, lijntips of negatieve gedachtes. Maar is het zo dat die programma's dat veroorzaken of kun je hier zelf ook iets tegen doen?

Triggers zijn woorden, situaties, beelden of gevoelens die ervoor kunnen zorgen dat jij grijpt naar destructief gedrag of je gedachtes negatief maken. Iets wat je eigenlijk niet moet doen, wil je toch gaan doen, omdat je door die triggende gedachtes denkt dat het beter is om het wel te doen. Je kunt triggers op heel veel verschillende manieren ervaren. Veel triggers die mensen met eetstoornis tegenkomen gaan over lijnen, lichaamsbeeld, vergelijken en onzekerheid. Triggers kun je ook tegenkomen op televisie.

Afbeelding programma Beschadigd

Via de televisie en internet kun je eventueel getriggerd worden. Bijvoorbeeld door het kijken van bepaalde programma's over gezond eten, diëten, dunne modellen of destructief gedrag. Het kan een bepaald gevoel bij je los maken van jaloezie, onzekerheid of herinneringen ophalen. Ook ik had hier last van toen ik nog een eetstoornis en negatief zelfbeeld had. Ik werd ontzettend onzeker van talentenshows en voelde me niks waard. Ik nam mijzelf allerlei ‘goede voornemens' voor wanneer ik naar Hollands Next Top Model keek, om ook gedisciplineerd, slank en gespierd te worden, daarover schreef ik eerder in dit blog.

Ik keek heel veel programma's over eetstoornissen. Hierin zocht ik herkenning, erkenning en soms ook stiekem thinspiration. Soms leek het alsof ik Anorexia wilde. Mijn eetstoornis was erg aanwezig in mijn hoofd en ik kon eigenlijk niet zo goed omgaan met de verhalen van meiden die veel waren afgevallen, weinig aten en steun en hulp kregen. Ik vond dat moeilijk, omdat ik niet wist hoe ik over mijn problemen moest praten en ook graag gered wilde worden of juist heel erg mager wilde zijn om dat duidelijk te maken.

Ik lees de laatste weken regelmatig in verschillende dagboekjes over het programma Beschadigd. Sommige meiden waren bang dat het hen zou triggeren. Toch hoorde ik dat erg veel van hen het programma toch zijn gaan kijken. Maar was dat wel zo verstandig? Sommigen vonden het fijn om te zien, maar veel hadden er moeite mee en enkele ervoeren het bekijken van de afleveringen zelfs als triggerend. In die gevallen zoek je dus eigenlijk de triggers op.

Ook het programma Anita wordt opgenomen kan als trigger worden ervaren. Voor mij persoonlijk niet, omdat mijn ervaring met behandeling en mijn opname in een ander soort kliniek al erg lang geleden zijn. Toch denk ik bij het kijken van het programma even terug aan mijn tijd van herstellen en therapie. Dit kan voor jou misschien ook wel zo zijn. Als dit allemaal nog niet zo lang geleden is, een negatieve ervaring was of het op dit moment niet goed met je gaat, kan zo'n aflevering erg heftig zijn. De wens om weer ziek of opgenomen te zijn kan dan plotseling je gedachten passeren.

Het is helemaal niet gek dat afleveringen zoals ik hierboven beschrijf je een negatief gevoel geven. Een programma over mensen die zo mooi mogelijk op een foto moeten staan, komt erg dicht bij jouw negatieve lichaamsbeeld en drang om te vergelijken. Een programma over mensen die eetbuien hebben en daarna moeten afvallen, komt heel dichtbij jouw problemen rondom eten. Een ander programma dat gaat over zelfbeschadiging of psychiatische problemen, komt ontzettend dicht bij waar jij mee te maken hebt of had. Het zijn geen afleveringen over paardrijden, die dichtbij komen omdat jij van paarden houdt. Het tv-programma gaat over persoonlijke problemen, over gevoel en een heel moeilijk stukje van je leven. Dat is niet niks en mag je raken.

Dat het kijken van die progamma's dus moeilijk is, begrijp ik helemaal. Ikzelf heb, als ik eerlijk toegeef, te vaak toch zo'n programma bekeken, ook al wist ik dat het mij kon triggeren. Naarmate mijn herstel vorderde besloot ik deze programma's niet meer te kijken. Jaren later kon ik er wel weer naar kijken. Ik begreep waarom het mij vroeger triggerde, maar merkte dat dit nu niet meer zo is. Wel merk ik dat ik veel van die programma's eigenlijk helemaal niet meer zo boeiend vind, zoals talentenshows of modellencompetities. Ook videoclips of reclames kunnen informatie bevatten die weinig goeds voor je zelfbeeld betekenen. Deze bekijk ik nog maar amper en dat is eigenlijk wel heel fijn, moet ik eerlijk bekennen. 

Afbeelding programma Anita wordt opgenomen

Wat kun je doen als je merkt dat je gevoelig bent voor triggers als het gaat om tv-programma's? In ieder geval kun je deze blogs over omgaan met triggers eens goed doorlezen. Hierin vind je handige tips en trics die jou kunnen helpen overeind te blijven als je getriggerd wordt. Hieronder zal ik nog een aantal tips geven als het gaat om triggers en tv kijken.

1. Plan tv kijken in
Als je weet dat GTST niet triggerend is, maar het tv programma direct daarna wel, kan het fijn zijn om af te spreken met je huisgenoten of partner en met jezelf dat je daarna naar een andere zender zapt. Bekijk iedere avond voordat je voor de tv gaat zitten eerst de gids en kijk gericht televisie. Als er niets boeiends op tv is, kun je hem ook gewoon uitzetten, in plaats van rond blijven zoeken totdat je iets vindt of iets te gaan kijken wat helemaal niet helpend is.

2. Geen tv kijken
De simpelste tip van allemaal, maar dan hebben we hem ook maar meteen gehad. Natuurlijk is het moeilijk om niet mee te kunnen praten over een bepaald programma dat op tv was. Maar hoe belangrijk is dat nu echt? Ik weet hoe verleidelijk het kan zijn om een een tv programma toch te gaan kijken dat jou triggerd kan zijn. Juist omdat je eetstoornis of negatieve zelfbeeld je prikkelt naar die triggers toe. Toch is het een verstandige keuze om dat soort programma's tijdelijk, in een kwetsbare periode echt niet op te zoeken. Wees verstandig en kijk iets anders of ga gewoon lekker helemaal iets anders doen. Word je dan alsnog steeds verleid, dan kun je ook je televisie weg doen of bij iemand anders brengen tijdelijk.

Ikzelf kijk inmiddels weinig tot geen televisie de laatste jaren. Niet omdat de tv vol triggers zit voor mij, maar wel omdat ik het niet de meest nuttige of waardevolle invulling van mijn tijd vind. Ik merkte dat tv kijken mij niet altijd een positief gevoel gaf, zeker niet op dagen dat ik mij ellendig voel of moe ben. Ik bleef er maar voor hangen of zag van alles wat mij geen positief gevoel gaf. Op tv zijn veel niet realistische dingen te zien, is veel nep en komt ook veel narigheid voorbij. Door mijn avonden niet te spenderen voor tv, kwam ik aan veel meer leuke dingen toe, mijn huis was schoner en opgeruimder en ik nam de tijd om lekker te koken. Tv kijken is echt minder belangrijk dan je denkt en je kunt bepaalde, nuttige programma's vaak terugkijken op Uitzending Gemist. 

3. Bekijk het later
Als je denkt dat iets te heftig voor jou kan zijn, kun je ook vragen of iemand anders die het programma ook gaat kijken, voor jou kan beslissen of je het op Uitzending Gemist nog in zou kunnen halen of beter niet. Veel programma's zijn later terug te zien. Als ze echt heel belangrijk zijn, kan iemand je er altijd in adviseren. Maar bedenk ook voor jezelf hoe belangrijk het zien van een bepaald programma nou echt voor jou is. Wat levert het je op om een programma over een bepaald heftig onderwerp of over modellen te zien? Vaak minder dan je denkt en zijn er genoeg andere dingen die je kunt kijken om jezelf te vermaken die je wel iets positiefs opleveren. 

Afbeelding programma Tot op het bot

4. Relativeer en spreek het tegen
Praat niet alleen tegen jezelf, maar ook met anderen over hoe je een bepaald programma op tv hebt ervaren, als je merkt dat het iets met je doet. Het is goed om na het kijken van iets heftigs te kunnen evalueren en meningen uit te wisselen. Soms lucht dit ook gewoon op en wordt het gevoel dat je getriggerd wordt daardoor minder heftig. Spreek ook jezelf toe als je merkt dat je jezelf ‘gekke gedachtes' in je hoofd haalt die niet helpend of realistisch zijn. Een G-schema of even van je af schrijven kan dan helpen. Probeer daarmee echt even te relativeren en je niet teveel mee te laten sleuren in je destructieve, negatieve gedachtepatronen.

5. Neem verantwoordelijkheid
Als laatste wil ik je nog meegeven dat je zelf de verantwoordelijkheid moet nemen als het gaat om tv kijken. Als je negatieve informatie wilt, kun je die altijd vinden. Wil je beter worden, dan kun je daarin zelf een keuzes gaan maken. Natuurlijk is het soms ontzettend moeilijk en kan het een gevecht zijn in je hoofd om de juiste, verantwoordelijke keuze te maken. Maar het is wel heel belangrijk en wordt steeds gemakkelijker. Als je getriggerd bent, praat er dan over en houd jezelf tegen om jezelf mee trekken in die gedachtes. Onderneem actie om steun en hulp te vragen. Als je weet dat iets je triggert, neem dan de verantwoordelijkheid en kijk niet, praat erover en bescherm laat je niet meeslepen in je negatieve gedachtes. 

Daarnaast wil ik je vertellen dat je echt niets mist als je geen of weinig tv kijkt of programma's niet bekijkt. Er komt een hoop rotzooi op die platte, lichtgevende rechthoek voorbij die echt niet van toegevoegde waarde is voor jouw leven. Natuurlijk kan het ontspannen zijn om een serie of film te kijken en interessant zijn om een documentaire of informatief programma te zien. Maar bedenk eens in hoeverre het van toegevoegde waarde is voor jouw eigen ontwikkeling en herstel, wanneer je voor een bepaald tv programma kiest. En als je er voor kiest en het triggert, neem dat de verantwoordelijkheid om goed om te gaan met die triggers. 

Kijk jij naar programma's die je mogelijk kunnen triggeren?