'Naarmate we dichterbij kwamen, begon mijn hart sneller te kloppen. Ik kreeg het warm en werd misselijk. Ik begon sneller adem te halen en omdat we er inmiddels bijna waren, ging mijn hart als een gek tekeer. Het zweet brak me uit en in mijn hoofd begon het te duizelen. Ik kreeg geen lucht meer en kon nog maar aan één ding denken: ik moet hier weg.'

Een paniekaanval is een lichamelijke reactie op een vaak extreme angst om bijvoorbeeld dood te gaan of de controle compleet te verliezen. Vaak is de angst irrationeel, maar voelt deze op het moment zelf heel echt. Een paniekaanval duurt meestal een paar minuten tot maximaal een half uur.

Oorzaken
Paniekaanvallen kunnen onderverdeeld worden in de volgende oorzaken:

♥ Visuele vertigo
Deze oorzaak wordt ook wel het supermarkt syndroom genoemd en is eigenlijk een evenwichtsstoornis. Dit kan voorkomen in bijvoorbeeld de supermarkt waarbij de ogen veel te verwerken krijgen, namelijk lange gangpaden met veel kleuren en hoge rijen. Het gewichtsorgaan raakt hierdoor gedesoriënteerd en de ogen zijn op dat moment niet in staat om het lichaam weer in evenwicht te krijgen wat voor verwarrende beelden kan zorgen. Hier kun je zo van schrikken en in de dat dit een paniekaanval uitlokt.

♥ Te veel adrenaline
Bij veel stress stijgt het adrenalineniveau in je lichaam. Dit doet het lichaam om eventueel gevaar aan te kunnen. Normaal gesproken zakt het adrenalineniveau wel weer, maar als je enige tijd onder veel druk of spanning leeft kan het zijn dat de hoeveelheid adrenaline in je bloed continu hoog is waardoor je lichaam niet meer goed kan ontspannen. Hierdoor hoeft er maar iets heel kleins te gebeuren wat er voor kan zorgen dat je een paniekaanval krijgt. Dit komt omdat je lichaam geen onderscheid meer kan maken tussen stress en groot gevaar.

♥ Oververmoeidheid
Bij oververmoeidheid verslechtert de conditie van het lichaam binnen zeer korte tijd. Het lichaam moet hierdoor meer moeite doen om adem te halen. Als je door blijft gaan terwijl je eigenlijk moe bent, loop je het risico dat je gaat hyperventileren. Zodra je je hier bewust van wordt, kun je hiervan schrikken en in paniek raken, alleen maar omdat je lichaam op dat moment te moe is om normaal te reageren.

♥ Agorafobie
Deze fobie staat beter bekend als straatangst maar kan ook in een breder perspectief worden gezien. Het is namelijk een angst voor openbare ruimten. Mensen die hier last van hebben vermijden deze plekken omdat ze hier last krijgen van paniekaanvallen. Veelal komen zij op die manier in een vicieuze cirkel terecht omdat zij op die manier na een tijdje niet meer bang zijn voor de openbare ruimten zelf, maar voor de angst om opnieuw een paniekaanval te krijgen.

♥ Hoofd- en nekpijn
Bij hoofd- of nekpijn kun je last krijgen van een licht gevoel in het hoofd waardoor de balans in het hoofd wat verstoord wordt en je je sneller duizelig voelt. Hierdoor ben je kwetsbaarder om in openbare ruimten een paniekaanval te krijgen omdat je veelal wat onzekerder en angstiger in je schoenen bent. Je bent immers extra alert en zoals eerder gezegd kan dit in sommige gevallen tot een paniekaanval leiden.

Symptomen
Bij een paniekaanval doen zich veelal dezelfde verschijnselen voor, zowel op psychisch al fysiek gebied. 

Psychisch
Het gevoel te hebben:
- alsof er iets naars staat te gebeuren;
- dood te kunnen gaan;
- in elkaar te gaan zakken;
- midden in een ramp te zitten;
- gek te worden;
- jezelf te verliezen;
- niet meer te weten wie of waar je bent;
- te moeten vluchten.

Fysiek
- Snelle hartslag;
- Zweten;
- Trillen
- Kortademigheid;
- Hyperventilatie;
- Bonzend hart;
- Duizeligheid;
- Misselijkheid;
- Druk op de borst;
- Tintelingen;
- Brok in de keel;
- Knikkende knieën;
- Oorsuizen.

Wat als de paniek toeslaat?
Als je de paniek op voelt komen, dan is het lastig om daar niet helemaal in mee te gaan en je volledig over te geven. Toch zijn er wel een aantal dingen die je kunt doen.

♥ Schenk niet te veel aandacht aan de fysieke klachten die je krijgt als je een paniekaanval op voelt komen. Zodra je je daar op gaat richten, wordt de paniek veelal alleen maar erger, terwijl de symptomen ongevaarlijk zijn. Zeg tegen jezelf dat de klachten vanzelf weer weggaan en dat er niets zal gebeuren.

♥ Richt je op je buikademhaling om zo je lichaam weer te kunnen ontspannen. Tijdens een paniekaanval ga je vaak heel snel en hoog ademen waardoor je een gevoel van controleverlies kunt ervaren. Deze controle kun je terugkrijgen door bewust adem te halen via je buik.

♥ Zoek afleiding door je op iets anders te richten dan de paniek. Ga bijvoorbeeld in gesprek of focus je blik op een bepaald beeld.

♥ Ga geen dingen uit de weg. Misschien zie je er tegenop om sociale dingen te ondernemen of de deur uit te gaan, maar geef niet toe aan de angst, hiermee maak je de kans op paniekaanvallen uiteindelijk alleen maar erger als je wel een keer de deur uit moet.

♥ Als je een keer een paniekaanval hebt gehad in de trein, ga dan snel opnieuw met de trein reizen om te ervaren dat je dit ook kunt zonder een paniekaanval te krijgen. Op die manier leggen je hersenen geen negatieve link tussen de plek en de angst. Als dit nog een stap te ver voor je is, kun je ook beginnen met iets wat wel haalbaar voor jou is, bijvoorbeeld een keer naar het station gaan.

Hoe verder?
Als je veel last hebt van paniekaanvallen, kan dit je belemmeren in je dagelijks leven. Het kan zijn dat je steeds vaker situaties uit de weg gaat uit angst om een paniekaanval te krijgen en hierdoor geïsoleerd raakt. Als paniekaanvallen zo erg je dagelijks leven gaan beheersen, kan het helpend zijn om professionele hulp te zoeken. Een behandeling voor paniekaanvallen zou bijvoorbeeld kunnen bestaan uit cognitieve gedragstherapie in combinatie met medicatie. Hierbij leer je te kijken naar je gedachten en in hoeverre deze overeenkomen met de realiteit. Op die manier kun je stap voor stap je gedrag veranderen en zullen de paniekaanvallen uiteindelijk verminderen. Dit is best lastig, maar zeker haalbaar.

Heb jij weleens een paniekaanval gehad?