Het is weer voorjaar en de tijdschriften staan er vol mee: tips om af te vallen voor de zomer. Dit zomer-afvallen waar half nederland aan meedoet, is een heikel onderwerp in mijn kamer. Moeders op dieet terwijl hun dochter of zoon moet aankomen.

Sommige ouders doen het stiekem, anderen doen het juist openlijk, sommige zeggen "Ik let een beetje op." Andere zeggen letterlijk "Ik wil afvallen." ....en ik weet van één moeder dat ze stiekem bewondering had voor haar dochter die het wel lukte om af te vallen terwijl het haar moeite kostte.

In de gezinnen kan het voor behoorlijke discussie zorgen. Boosheid, verdriet, teleurstelling en een groot gevoel van onrechtvaardigheid voeren daarbij de boventoon. Regelmatig wordt mij dan gevraagd om als scheidsrechter op te treden: mag het of mag het niet? En dan krul ik mijn neus en vraag zachtjes of moeder ook een eetstoornis heeft, of er sprake is van ondergewicht of eetbuien? Meestal is het antwoord 'nee' en vraag ik na wat maakt dat ze dan vragen of het mag?

''Als de moeder geen eetstoornis heeft maar haar gewicht gezond wil houden, mag zij toch wel op haar gewicht letten of aan de lijn doen? Natuurlijk zijn extreme diëten geen goed voorbeeld, maar lijnen kan toch wel?''

Moeders voelen zich schuldig naar hun kind omdat ze denken dat die het moeilijker krijgt wanneer ze lijnen. Dochters hebben het gevoel dat het oneerlijk is dat moeder wel mag afvallen en zij niet en vaders vinden het gewoon niet nodig dat er gelijnd wordt.

Het is het gevoel van ouders dat ze een dubbele boodschap afgeven die het tot een gevoelig onderwerp maakt. En ja, dat lijkt misschien op het eerste gezicht ook zo. Ze zeggen met hun gedrag eigenlijk "Voor jou is afvallen ongezond, voor mij is afvallen gezond". Feitelijk is dat misschien ook wel zo. Wat maakt dan toch dat het zo onrechtvaardig voelt voor degene die worstelt met een eetstoornis?

''Mijn moeder gaat gewoon lijnen, terwijl ze weet dat ik het moeilijk vindt. Ze wil me gewoon niet helpen.''

''Zij mag wel afvallen, maar ik niet. Ik snap wel dat het voor haar misschien gezond is en voor mij niet, maar ze doet precies wat ik graag zou willen!''

Ik duik dan onder in de wereld van afvallen. In mijn optiek gaat het namelijk over twee verschillende (woordenboek) betekenissen.

Betekenis 1: afvallen is niet meer meedoen/ontrouw worden
Betekenis 2: afvallen is achteruitgaan in gewicht

Hoewel het lijkt te gaan over afvallen, is volgens mij het gewichtige onderwerp eigenlijk het gevoel dat je in de steek wordt gelaten. Het gaat over jaloezie, over schuldgevoelens, over angst, over controle. Maar zoals een goede eetstoornis betaamt, wordt dat gecommuniceerd in eettaal en niet meer in emotietaal. Maar daarover een andere keer meer.

Praat er met je kind over en maak het bespreekbaar. Vertel ook dat je haar hiermee niet in de steek laat. Je bent nog steeds samen en je bent er nog steeds om haar te ondersteunen. 

Vraag jezelf af of het op dit moment écht nodig is om af te vallen. Vraag jezelf af welke boodschap je hiermee afgeeft naar je kind. En is op dieet gaan werkelijk nodig of kan het ook met gezonder eten, minder snoepen en meer bewegen? 

Een negatief lichaamsbeeld van moeder heeft natuurlijk indirect zijn weerslag op het lichaamsbeeld van dochter of zoon. 's Avonds met een pot Modifast gaan zitten terwijl dochter tegen heug en meug haar ene aardappel probeert weg te krijgen is weinig helpend. Vraag jezelf af welke manier van afvallen verstandig is en noodzakelijk.

Heb je als moeder werkelijk overgewicht, dan is gezonder gaan eten en meer bewegen het goede voorbeeld geven. Heb je als moeder nauwelijks tot geen overgewicht, dan is de vraag of op dieet gaan - niet door gezonder en voldoende te eten en sporten - nou zo'n prettig voorbeeld afgeeft naar je dochter/ zoon die op dat moment zo hard een goed en sterk voorbeeld nodig heeft....

Moeders op dieet verdubbelen het risico dat hun dochters last krijgen van een eetstoornis. Een moeder die voortdurend iets anders eet (maaltijdvervangers) dan de rest van het gezin kan een verkeerde kijk op eten bij kinderen veroorzaken... en het zal haar/ zijn herstel ook zeker niet vergemakkelijken. Ook als moeder zichzelf voortdurend dik noemt, wordt dit vaak door de dochter gekopieerd.

Lees ook: Lijnende moeder beïnvloedt slankheidsideaal kind