Slachtoffer van mijn eetstoornis?

 

Wat haatte ik de wereld. Alles zat tegen. School ging niet goed, mijn vriendinnen deden stom, mijn ouders maakten ruzie en als gevolg daarvan had ik ook nog eens een eetbui gehad. Ik voelde me rot door alle gebeurtenissen en baalde van alles en iedereen. Ook van mezelf. Ik zou hier nooit uitkomen als alles zo stom zou blijven. Ik voelde me een slachtoffer.

Ik weet bij voorbaat al dat er veel kritiek op deze blog gaat komen, omdat dit niet leuk is om te horen. Veel mensen zitten namelijk in de slachtofferrol. Niet alleen hier trouwens hoor, maar ook in het dagelijks leven. We hebben het gevoel dat het leven ons overkomt (dat is ook zo) en we voelen ons vaak het slachtoffer van gebeurtenissen, maar zijn we wel altijd een slachtoffer? Kunnen we er ook anders mee omgaan?

slachtofferrol

We schuiven heel makkelijk de schuld af op iemand anders. Dit doen we vaak niet bewust. Ik deed dat zelf ook. Het ging slecht met mij, omdat mijn ouders me niet begrepen en ruzie met mij maakten. Door mijn ouders had ik een eetbui. Zij gaven mij dat slechte gevoel waar ik niet mee om kon gaan. Ik zei het niet letterlijk, maar eigenlijk was het wel hun schuld dat ik me zo voelde.

Ik kon niet alleen thuis zijn, want dan zou ik een eetbui krijgen. Mijn ouders moesten op mij letten. Als zij dat niet deden en het ging mis, was het hun schuld, want zij zouden op mij moeten letten. Ik was tenslotte ziek en kon het niet zelf. Door de slechte therapie ging het ook zo slecht met mij. Ze begrepen mij daar niet. Niemand begreep me. Niemand kon me helpen.

‘Mijn vriend eet vanavond niet thuis dus ik moet alleen eten, maar ik vind dat moeilijk. Het eten is ook niet gelukt.'
‘Ik probeerde mijn vriendinnen te bellen om te voorkomen dat ik zou kotsen, maar ze namen allemaal niet op dus het is me niet gelukt.'
‘Ik ben een sukkel want ik kan niet eens drie boterhammen eten als lunch.'
‘Mijn hulpverlener zei dit en dit tegen mij. Dat laat wel zien hoe onbelangrijk ik ben.'
‘Ik kan me echt niet aan de eetlijst houden.'
‘Ik ben te complex. Mensen kunnen mij niet helpen.'
‘Ik kan dit niet. Het is te zwaar.'
‘Ik doe zo mijn best maar niemand lijkt het te zien.'

Herkenbaar? Of misschien varianten hierop? Voor mij is dit allemaal super herkenbaar. Ik gaf alles en iedereen de schuld. Dat zei ik niet altijd zo letterlijk, maar had ik er een mooie verpakking voor. ‘Ik doe zo mijn best, maar niemand lijkt dat te zien. Ik ben echt heel hard aan het vechten’ was een veelgebruikte zin van mij.

Wat er gebeurt als jij in de slachtofferrol zit, is dat mensen jou gaan redden. En dat is eigenlijk ook wat je - onbewust - wilt? Als mensen voor jou zorgen, hoef je tenminste niet voor jezelf te zorgen. Je draagt dan geen verantwoordelijkheid. Mensen zullen er alles aan doen om jou te helpen. Bij eetstoornispatiënten gaat dit al helemaal ver, heel ver. Ouders hebben geen eigen leven meer, omdat ze voor hun kind moeten zorgen, omdat ze anders niet eet. Vriendinnen hebben alleen maar troostende woorden als jij jezelf weer eens volledig afkraakt in hun bijzijn. Mensen die niks meer tegen jou durven te zeggen, omdat ze het toch nooit goed kunnen doen. Als ze A zeggen, hadden ze volgens jou B moeten zeggen en zeggen ze B, hadden ze weer A moeten zeggen.

Misschien dat je denkt dat je niet in de slachtofferrol zit. Misschien zit je dat ook echt niet en draag je de volle verantwoordelijkheid over jouw leven. Dat kan zeker, supergoed. Het kan ook zijn dat je eigenlijk wel in de slachtofferrol zit, maar dat je het moeilijk vindt om dit toe te geven, omdat het misschien wat negatief klinkt. Toch is het belangrijk om echt eerlijk te zijn naar jezelf. Draag jij altijd de verantwoordelijkheid of schuif je die soms, weliswaar onbewust, ook nog af op anderen? Voel jij je soms hulpeloos? Heb je het gevoel dat je alles fout doet en dat niks jou lukt?

Het gevolg van in de slachtofferrol blijven zitten, is dat je onnodig lang ziek blijft. Je leert niet voor jezelf te denken en te zorgen, omdat je anderen dat voor jou laat doen. Je stelt je afhankelijk op. Je hebt andere mensen nodig om je sterker te voelen. Andere mensen moeten jou redden. Zelf kan je het toch niet?

Andere mensen kunnen jou niet redden. Je moet jezelf redden, vandaag, elke dag, altijd. Alleen jij kan jouw problemen oplossen, niet de ander. Het is zo belangrijk dat je gaat geloven in je eigen kracht en dat je zelf oplossingen kan gaan bedenken. Je hoeft het niet alleen te doen, maar je moet het wel zelf doen. Je niet afhankelijk van de ander, maar je bent verantwoordelijk voor je eigen leven. Je mag je echt wel kwetsbaar opstellen, maar schuif de problemen die jij hebt niet af op anderen. Je zal niet gered worden. Roep niet meer dat je het niet kan en dat je het niet weet, want dat helpt je gewoon niet. 

Ik weet dat het moeilijk is om je niet het slachtoffer te voelen, maar het is wel mogelijk om uit die positie te stappen. Ik mocht me niet meer gedragen als een slachtoffer toen ik in therapie zat. Ik werd daar ook echt uitgetrokken. Mijn ouders mochten mij niet meer redden. Ze moesten mij maar alleen thuis laten en hoefden mij niet meer te controleren. Ik moest gaan leren om voor mezelf te denken. Als ik het moeilijk had, moest ik zelf om hulp vragen. Dat was moeiliijk, maar niet onmogelijk en jij kan dat ook. Dit is uiteraard hoe ík erover denk. Ik ben daarom heel benieuwd naar jouw gevoel en mening hierover...

Fotografie: Lydia Brooks

 

Gerelateerde blogposts

Reacties

--- - Vrijdag 10 augustus 2018 10:31
Ik snap de strekking van de blog en vind het ook heel goed dat hier aandacht voor is. Ik denk alleen dat het bij de meeste mensen niet zo gemakkelijk is, zelfs met deze bewustwording, om uit die rol te stappen. De wens om gered te willen worden, om verzorgd te worden, die zit er niet voor niets. Die wens is namelijk in je kindertijd essentieel, maar veel mensen met een eetstoornis hebben een heel belangrijk stuk ouderlijke hechting gemist, waardoor je op latere leeftijd merkt dat je alsnog die ouderlijke zorg (en daarmee ook van hulpverlening) gaat claimen, je eigenlijk net zo machteloos en hulpeloos gaat opstellen als een baby. Een eetstoornis is (onbewust) een heel machtig middel om die wens van hechting in vervulling te laten gaan. Eruit stappen gaat denk ik echt alleen maar met hele goede therapie, hechting is namelijk een heel, heel belangrijk deel van het leven hetgeen je nooit meer echt inhalen kunt. Maar alles begint met bewustwording, dus goede blog!
Birdy - Vrijdag 10 augustus 2018 10:48
Dat heb je mooi verwoord.

Goeie blog inderdaad!
A. - Vrijdag 10 augustus 2018 11:22
Inderdaad een goede blog, maar ook een erg goede en genuanceerde aanvulling van jou!
Laura V - Maandag 13 augustus 2018 17:25
Helemaal mee eens!
marleen - Vrijdag 10 augustus 2018 12:09
Mooie blog, alleen wil ik dit nog even aanvullen:

Soms is het nodig, vooraleer je uit je 'slachtofferrol' kan komen, om eerst de erkenning te krijgen voor de situaties waarin je wel degelijk slachtoffer was. Vaak genoeg ontstaan eetstoornissen door gebeurtenissen (pesterijen, mishandeling, misbruik, ...) waarbij je wel degelijk slachtoffer was en dat ook moet durven onder ogen zien. Zolang je jezelf ergens blijft beschuldigen van die situaties, ga je geen onderscheid kunnen maken met situaties waarin je wel degelijk zelf invloed hebt of kan uitoefenen.

Ik heb zelf ondervonden dat er vaak vanuit de hulpverlening ook heel dubbel gedaan wordt: langs de ene kant heb je hulpverleners die je zo lang mogelijk in begeleiding willen houden, je gaan invalideren en eigenlijk zelf belang hebben bij je slachtofferrol (want dan is hun 'reddersrol' nuttig en zijn zij ook zeker van voldoende werk)
Langs de andere kant heb je ook hulpverleners die alles wat je zegt afschrijven als 'je zit in de slachtofferrol' en veel te snel zeggen dat je het jezelf aandoet, dat je je eigen verantwoordelijkheid niet neemt, ... zonder je leed te erkennen en je te helpen door o.a; te verduidelijken of te concretiseren hoe je die verantwoordelijkheid kan nemen. Het is een zeer moeilijk evenwicht.

Day - Vrijdag 10 augustus 2018 14:10
Alleen moet je die erkenning uiteindelijk ook niet bij jezelf gaan binden? Met een steuntje in de rug van een hulpverlener? Misschien bedoel je dat ook hoor! Maar denk dat Danique het ook zo bedoelt heeftb
marleen - Vrijdag 10 augustus 2018 14:19
natuurlijk moet je die zelf vinden...
ik spreek voor mezelf, maar ik denk dat het bij vele anderen ook wel zo werkt, als ik zeg dat ik het nodig had om EERST van buitenaf te horen dat de dingen die ik mezelf altijd wijs maakte (het is mijn fout, er is iets mis met mij, ik had het moeten/kunnen voorkomen, als ik beter/mooier/dunner was dan was het nooit gebeurd, ...) niet klopten, vooraleer ik ze uberhaupt in vraag kon stellen. Ik denk niet dat je kan verwachten dat dat 'zomaar' lukt. Natuurlijk, "uiteindelijk" (zoals jij zegt) wel, maar je kan dat tempo niet forceren en die stap al helemaal niet overslaan
--- - Vrijdag 10 augustus 2018 14:36
Ik ben dit helemaal met je eens Marleen. Hetzelfde geldt voor persoonlijkheidsproblematiek. Dat typisch gedrag wordt ook altijd meteen bij de patiënt gedropt alsof hij/zij dit zelf schuld is. Met een persoonlijkheidsstoornis word je nog altijd niet geboren, daar moet heel wat voor gebeuren (en ja, meestal ben je dat zelf niet schuld). Helaas heeft de hulpverlening er een handje van om het gedrag van de patiënt af te keuren, in plaats van inzien dat hij/zij daar in eerste instantie niets aan kan doen, mensen hebben nou eenmaal niet anders geleerd. Het proces van ander gedrag gaan vertonen kan echt pas beginnen als mensen ook uitleg krijgen, daarbij hoort ook zeker erkennen dat zij als persoon niet 'fout' zijn.
Tine - Zaterdag 11 augustus 2018 16:33
Toch denk ik dat naast de erkenning van je "kwetsbaarheid" je nóg steeds je eigen verantwoordelijkheid blijft dragen. Zelf slachtoffer te zijn geweest van mijn verleden, wil ik nú zelf verantwoordelijkheid dragen voor míjn gedrag. Anders blijf ik altijd slachtoffer. Ik zeg niet dat het me altijd lukt, maar het helpt me niet om de verantwoordelijkheid buiten mezelf te leggen, dan zal ik altijd slagtoffer blijven en zo zullen de daders van vroeger winnen. Ziek zijn is niet je schuld, maar het denk ik wél belangrijk om daar géén slachtoffer van te worden waar je dat kunt voorkomen.
Ik vind het een mooie vlog!!!!
P - Zondag 12 augustus 2018 16:59
Interessante blog, vind hem wel leuk en goed. Denk dat dit voor een deel vast wel waar is. Ik probeer bij mezelf heel eerlijk te zijn, maar ik herken geen slachtofferrol in mij. Ik waag het niet om iemand anders de schuld te geven als mij het niet is gelukt: het is immers mijn fout. Maar misschien is dat ook wel slachtofferrol-achtig? Altijd maar denken: ik doe alles zelf, als ik een fout maak maak IK hem ook, ik ben niet in herstel, want dat wil ik gewoon niet. Jammer dan als het zwak is, maar ik wil gewoon niet in herstel nu. Ik weet dus niet of dit slachtofferrol-achtig is of niet. En als er ruzie is, of iemand niet is, dan zie ik dat niet als excuus om iets over te slaan, mijn eten blijf ik volgen, en ik zorg ervoor dat het me wel lukt.
Denk dat dit een pijnlijke plek is bij sommige mensen, omdat het idd als negatief wordt beschouwd. Maar het is heel natuurlijk, en heel verdrietig. Een baby'tje heeft ook liefde, warmte en aandacht nodig
Lies - Donderdag 28 februari 2019 10:49
Hoi,
Dankuwel voor dit interessant artikel!
Heel eerlijk en juist vind ik.
Wat ik mij wel afvraag is, welke therapie jij volgde?
Ik heb namelijk steeds het gevoel me net meer in een slachtofferrol te gaan steken als ik therapie krijg (en dit probeer ik te zeggen zonder de therapeut de schuld te geven en in de slachtofferrol te kruipen haha). Het zou heerlijk zijn mocht een therapeut hier streng in kunnen zijn.
Tips?
Groetjes