Vrijheid en autonomie zijn twee begrippen die voor mij hoog in het vaandel staan. Ik ben graag een onafhankelijk persoon, ik bepaal graag mijn eigen dingen in het leven en heb een hekel aan verantwoording telkens afleggen. Maar toch… aan de andere kant vind ik het maar een beetje eng. Te veel vrijheid kan verkeerde wendingen krijgen en te veel autonomie kan ook tot eenzaamheid leiden. Dit klinkt allemaal een beetje vaag, want wat is er nu mis met vrijheid dan en waarom kan autonomie ook niet altijd het juiste brengen? Ik deel graag met jullie mijn ervaring!

Vrijheid in mijn kinderjaren

Als jong meisje ben ik behoorlijk vrij opgevoed. Ik weet nog goed dat ik ongeveer vijf jaar oud was en ik een eigen snoepkastje had. Hierin mocht ik pakken wat ik wilde en vulde hem ook elke week opnieuw bij met mijn eigen gekozen snoepjes en koekjes. Eén van mijn beste vriendinnetjes wist niet wat ze meemaakte… Ze vertelde aan haar moeder dat ik gewoon zelf mocht bepalen hoeveel en wat ik aan snoepjes en koekjes at. Haar moeder geloofde het ook niet dat een kind van vijf dit zelf voor het zeggen had. Deze vrijheid was als kind erg leuk en ben er zeker ook enigszins zelfstandiger door geworden. Echter, op elfjarige leeftijd nam deze vrijheid verkeerde vormen aan. Ik was dus al vanaf jongs af aan gewend om zelf te bepalen wat ik at en deed vanaf ongeveer tien jaar de boodschappen voor het gezin. Ik bepaalde dus wat er op tafel kwam te staan.

Op mijn elfde is de anorexia zich gaan uiten, dus dat kwam uiteraard terug in wat er werd gekocht en gekookt. Het magerste vlees zocht ik uit, het magerste beleg werd in de boodschappenkar geladen en drinken met calorieën haalde ik niet meer in huis. Gek genoeg werden er geen opmerkingen hierover gemaakt thuis en ik kon vrolijk verder gaan om mezelf eens goed uit te hongeren. Na een aantal maanden ging het enorm slecht met mij en de vrijheid die ik had over mijn eigen leven werd afgenomen door mijn eetstoornis. Thuis kreeg ik nog steeds alle vrijheid, maar de vrijheid die ik over mezelf had, verloor ik elke dag een beetje meer. Uiteindelijk was de complete vrijheid voorbij en werd ik opgenomen in een kliniek.

Autonoom als puber

Na mijn eerste opname werd het er niet makkelijker op voor mij. Ik was nog lang niet genezen van de anorexia, maar de vrijheid keerde thuis weer terug. Opnieuw kon ik weer bepalen wat en hoeveel ik at. Daarnaast verkeerde ons gezin niet in de meest gezonde situatie en moest ik mij jarenlang zelf zien te redden. De boodschappen moest ik doen, het huishouden hield ik draaiende en heb mijn eigen toekomstbeeld moeten bepalen. Zonder meedenkend advies heb ik gekozen voor een studie binnen de gezondheidszorg, wist een bijbaantje te bemachtigen en heb met trots mijn master diploma mogen behalen.

Verlangen naar zorg als volwassene

Wanneer ik dit zo opschrijf, lijk ik een heel vrij leventje te hebben gehad en is het is maar raar dat ik met zo’n mooi leven een eetstoornis moest krijgen. Toch denk ik dat het niet geheel uit de lucht is komen vallen. Doordat ik altijd al heb moeten kiezen voor mezelf en ook eigenlijk heb moeten zorgen voor mezelf, zocht ik ergens een stukje controle. Ergens moest ik mijn vrijheid inkaderen en hiervoor had ik mijn anorexia ontdekt. Daarnaast kan ik je vertellen dat het een behoorlijke klus is om al vanaf jongs af een volwassen rol op je te nemen. Na mijn eerste opname in de kliniek ben ik nogmaals opgenomen in een ziekenhuis voor mijn eetstoornis. Dit was verre weg van de vrijheid die ik had, maar toch bracht het ergens rust.

Ik hoefde niet meer na te denken over hoeveel ik moest eten, ik hoefde niet meer na te denken of ik mijn ouders wel voldoende ondersteunde in het gezin en ik hoefde even niet meer voor mezelf te zorgen. Er werd door de artsen bepaald hoeveel calorieën ik per dag binnen moest krijgen. Er werd door de verpleegkundigen bepaald wanneer ik mocht bewegen en de taak als volwassen vrouw kon ik destijds even laten vallen. Bij thuiskomst was er nog altijd niets veranderd en kon ik het opnieuw alleen uitzoeken. Help… weer alles zelf moeten gaan bepalen… Gelukkig werd ik ouder en wijzer, zag hoe mijn vrienden met bepaalde zaken om gingen en kon langzaam maar zeker beter voor mezelf kiezen.

Nu ben ik een behoorlijk zelfstandige vrouw die haar eigen huishouden draaiende mag houden en die met een vrolijke lach naar haar werk gaat. Toch is het stukje vrijheid en autonomie nog altijd lastig. Waar is de grens? Tot hoever mag ik nog hulp vragen aan iemand? Pas geleden heeft iemand tegen mij gezegd: "ik wil ook voor je zorgen." Zorgen voor mij… Ik wist niet hoe ik het had. Een gevoel van warmte en verdriet stroomden door mijn lichaam. Waarom wil iemand voor mij nu nog zorgen? Mag dat wel als je volwassen bent? En toch is deze zin niet uit mijn hoofd gegaan en pak ik haar woorden met beide handen aan. Samen staan we toch altijd sterker. Ja, ze mag voor mij zorgen...

Fotografie: Victoria Borodinova

Hoe verlang jij naar zorg?