Heb jij veel vrienden of ben je liever alleen? En geef je veel van jezelf bloot in een relatie of deel je liever zo min mogelijk? Dat zijn vragen die te maken hebben met hoe jij in een relatie staat. Natuurlijk ben je niet in iedere relatie hetzelfde. Zo zal je je bij jouw vriendje anders gedragen dan bij je beste vriendin. Toch is er vaak een bepaalde structuur te herkennen. Deze structuur komt volgens de hechtingsstijl van Bowlby voort uit je verleden.

De theorie van Bowlby gaat ervan uit dat de relatie die je vroeger met je ouders had doorwerkt in andere relaties. Het gaat dan voornamelijk over de mate waarin jij zelfstandig bent en hoe jij emotionele relaties aangaat. Volgens de hechtingstheorie van Bowlby wordt dit bepaald door de hechtingsstijl in je eerste twee levensjaren.

In deze eerste twee levensjaren wordt vooral gekeken naar het feit of je ouders consequent en voorspelbaar reageerden op jouw behoeftes. Hierbij gaat het om behoeftes zoals eten en drinken, maar ook om het vervullen van emotionele behoeftes, zoals aandacht en liefde. Kon je op jouw ouders aan wanneer je ze nodig had? Kreeg je als ze thuis kwamen consequent een knuffel of keken ze je vaak niet eens aan? Deze aspecten van vertrouwen werken vaak door in verschillende relaties. Het beïnvloedt hoe jij staat in het leven, hoe jij denkt over het leven en hoe jij handelt. Jouw gedachtes over jezelf en anderen worden mede bepaald door deze gebeurtenissen. 

Wanneer je namelijk weet dat je op jouw ouders kunt rekenen en hun reacties voorspelbaar en consistent zijn, zal je je op een veilige manier hechten. Hierdoor zal je vertrouwen krijgen in de mede mens en relaties aan durven gaan. Ook zal je vertrouwen krijgen in jezelf doordat jouw behoeftes bevestigd worden en zal je je gezien voelen. Hierdoor durf je zelf ook op onderzoek uit te gaan in een nieuwe situatie en kun je op je eigen benen staan. Bij lastige situaties weet je ook dat je steun kan verwachten van je ouders.

Er kunnen hechtingsproblemen ontstaan wanneer je ouders niet consequent zijn ingegaan op je behoeftes. Je weet niet zeker wat je kan verwachten of raakt gewend aan emotionele afwijzingen. De ene keer krijg je als jouw ouders thuis komen een knuffel, de andere keer lopen ze je voorbij. Als je verdrietig bent wordt daar niet op ingegaan of worden ze boos. Hierdoor krijg je een onzekere relatie met je ouders, waardoor het een stuk lastiger zal zijn om vertrouwen in anderen te hebben. Ook kan het zijn dat je onzeker wordt over jezelf. Ligt het aan mij dat ik geen bevestiging krijg? Ben ik niet leuk genoeg? Dit werkt ook door in andere relaties.

Wanneer je jong bent is jouw hechtingsstijl beter te zien. Wanneer je bijvoorbeeld onzeker bent over de reactie van je ouders en niet weet hoe je hun aandacht kan krijgen, kun je bijvoorbeeld hun aandacht vragen door vaak te huilen. Of wanneer je onzeker bent, ben je bang om alleen te zijn en zul je je bijvoorbeeld erg aan hen vastklampen. Later zijn deze tekenen minder zichtbaar en uit het zich bijvoorbeeld door problemen voor zichzelf te houden, niet te veel te willen delen en andere niet willen belasten. Of je juist heel erg vastklampen aan je partner en te zorgen dat hij ook afhankelijk wordt van jou.

De relatie met je ouders werkt dus door in je gedachten over jezelf en anderen. Je hebt geleerd om op deze manier op anderen te reageren. Je hebt jezelf de hechtingsstijl eigen gemaakt die het beste aansloot bij de gedragingen van je ouders. Deze hechtingsstjil zal te zien zijn bij vriendschap, liefde en ook in andere situaties waarbij je je op een bepaalde manier hoort te hechten, zoals op het werk. Er zijn 4 hechtingsstijlen te onderscheiden.

1. Zekere hechtingsstijl
Iemand die zich zeker voelt in relaties heeft vertrouwen in zichzelf en in anderen. Je hebt in jouw opvoeding gemerkt dat er consistent en adequaat op je behoeftes werd gereageerd, hierdoor voel je je veilig in relaties. Je hebt het vertrouwen dat je op iemand kan bouwen en de reactie van een ander voorspelbaar is. Je durft dus ook een relatie aan te gaan en staat hier ook open voor. Je zal ook positief staan tegenover jezelf.

Je hebt vroeger dan ook waarschijnlijk voldoende bevestiging en aandacht gekregen. Hierdoor ben jij ook in staat om bevestiging aan anderen te geven en jouw gevoelens en gedachten te delen. Je staat zelfstandig in het leven en durft ook zelf keuzes te maken.

2. Gepreoccupeerde hechtingsstijl
De reactie van jouw ouders was onvoorspelbaar. De ene keer reageerde ze op je behoefte, de andere keer niet. Hierdoor ben je waarschijnijk onzeker over jezelf en zie jezelf als minder. Iemand waar niet gereageerd op hoeft te worden. Hierdoor heb je behoefte aan bevestiging en aandacht. Je verlangt naar diepgang in een relatie, maar bent bang en onzeker. Je bent bang dat de ander niet zoveel geeft om jou als jij om hem. Je hebt jezelf aangeleerd door jammeren aandacht te krijgen. Hierdoor kan het zijn dat je erg aahankelijk zal zijn. Je zal veel bevestiging nodig hebben en bang zijn dat de ander je ineens zal verlaten.

3. Afwijzend-vermijdendende hechtingsstijl
Iemand die vermijdend in relaties staat is teleurgesteld en afhoudend ten opzichte van anderen. Vroeger heb je weinig emotionele aandacht en bevestiging gegeven, waardoor je het idee hebt dat je sterk moet zijn en jouw emoties voor je moet houden. Hierdoor verwacht je niks van de ander en heb je besloten om voor jezelf te zorgen. Je bent liever alleen dan samen met iemand, omdat je dan niet teleurgesteld kan worden. Je zal dus niet open staan voor andere relaties en onafhankelijk van anderen zijn.

4. Angstig-vermijdende hechtingsstijl
Iemand die angstig in een relatie staat zal weinig vertrouwen hebben in zichzelf en in de ander. Je zal je toch relaties aangaan, omdat je bang bent alleen te zijn. Je verlangt veel bevestiging, omdat je dit nooit eerder hebt gekregen. Maar wanneer je bevestiging krijgt, ben je bang om later teleurgesteld te worden, dus zal je afstand nemen. Zo zal de relatie zal dus ook nooit emotionele diepgang krijgen. Doordat je bang bent afgewezen te worden en een slecht zelfbeeld hebt, zal je niet veel van jezelf bloot geven in de relatie.

Herken jij jezelf in een van deze hechtingsstijlen? Vind jij het bijvoorbeeld ook lastig om mensen toe te laten in je leven? Of ben je ook erg bang afgewezen te worden? Het kan dus goed zijn dat dit komt door vroeger. Het is op dat moment functioneel gedrag geweest. Het is wel belangrijk dat je inziet dat dit gedrag nu niet meer in elke situatie het beste gedrag is. Onderzoek dus welk gedrag nu nog wel en nu niet meer goed voor jou is.

Het zou natuurlijk fijn zijn als je jezelf zeker kan voelen in relaties met anderen. Daarom heb ik een aantal tips voor je.

♥ Leef in het heden
Het is belangrijk dat je beseft dat jouw gedrag deels kan worden veroorzaakt door de relatie met jouw ouders in het verleden. Je stelt je op deze manier op, die past bij de reactie van je ouders. Maar deze stijl hoeft niet aan te sluiten bij de aard van je collega's, vriendinnen of vriendje. Het is dus belangrijk dat je je beseft dat je deels zo reageert vanuit je verleden. Dat jij vroeger geen bevestiging van je ouders hebt gehad, betekent niet dat jouw vriendje dat ook niet zal geven. Doordat jij anderen wantrouwt, sta je nu niet meer open voor de bevestiging van je vriendje of vriendinnen. Het is dus belangrijk dat je je kijk op anderen en jezelf zo nodig aanpast.

♥ Onderzoek jouw gedachtes
Kijk hoe het komt dat je het lastig vindt om anderen te vertrouwen. Of zoek uit hoe het komt dat je denkt dat je aandacht en hulp niet waard bent. Zijn deze gedachtes wel terecht? Zijn ze gebaseerd op een situatie of kan je echt NIEMAND vertrouwen? Het is goed om te beseffen dat niet iedereen hetzelfde is. Dat jouw vrienden, collega's of vriendje niet persé hetzelfde zullen omgaan met je emotionele behoeftes als je ouders. Besef dat er ook mensen zijn die wel voor jou klaar staan en jou wel laten voelen dat je er best mag zijn. Probeer je gedachtes om te buigen naar helpende en positieve gedachtes.

♥ Zoek nieuw passend gedrag
Probeer jouw standaard gedrag aan te passen door ander gedrag uit te voeren, experimenteer hiermee. Herken je het dat je moeilijk mensen toe laat uit angst gekwetst te worden. Probeer dan mensen toch eens een kans te geven. In het begin zal het spanning geven en is het veiliger om je op jouw vertrouwde manier te blijven gedragen. Maar besef dat het je niks oplevert als je telkens mensen van je afslaat. Je verliest er enkel mensen mee en wordt er eenzaam door. Hoe meer je open staat voor anderen en hoe meer je achter jouw muur vandaan komt en positieve bevestiging hierop krijgt, hoe makkelijker het gaat.

♥ Praat erover
Jouw negatieve zelfbeeld en jouw wantrouwen richting anderen zullen niet ineens veranderen, maar je kan hier wel aan werken. Geef in je relatie of aan je vriendinnen aan dat je het moeilijk vindt relaties aan te gaan, mensen dichtbij te laten komen. Zij zullen dan ook beter begrijpen waarom jij zo handelt. Stap voor stap is het mogelijk het vertrouwen in anderen en jezelf terug te krijgen.

Hoe ben jij in relaties?
Vanavond doe ik hierover ook een themachat tussen 19:00 en 20:00 uur.

Bron foto: 1, 2
Bron: 1, 2, 3, overleven in relaties