Aankomen in gewicht nodig voor therapie?
Regelmatig horen we veel boosheid en frustratie over het feit dat het in eetstoornisklinieken zoveel draait om eten. Woorden als 'vreetschuur' en 'vetmesten' passeren dan de revu. Al eerder plaatsen we op Proud2Bme een blog met de titel 'Een eetstoornis gaat niet over eten' waar veel mensen het roerend mee eens waren. Waarom draait het dan in centra voor eetstoornissen zoveel om eten? En waarom moeten er eerst tig kilo's worden aangekomen alvorens kan worden gepraat over de werkelijke problemen?
Is het nodig om eerst aan te komen tot een gezond gewicht alvorens je in therapie kunt gaan werken aan de onderliggende problemen? Dat is een ingewikkelde kwestie. Soms is het echter niet zo ingewikkeld, als het gaat om iemand met dermate veel ondergewicht dat het levensbedreigend is. Je kunt dan wel gaan praten over achterliggende problemen, maar daarmee red je iemand niet. Vergelijk het maar eens met iemand die ergens in een meer bijna aan het verdrinken is. Als jij aan de kant van het meer staat, ga je ook niet eerst vragen hoe het zo komt dat die persoon daar in het midden van het meer in het water ligt. Je doet dan eerst hetgeen dat nodig is om die persoon in leven te houden. In gesprek gaan met een drenkeling, daar red je hem niet mee.
Maar wat als je niet durft aan te komen in gewicht en het idee hebt dat het dan eerst nodig is om te praten over alle achterliggende zaken alvorens je dat durft? Dat is een ingewikkelde, want het kan natuurlijk best dat je eerst heel veel vertrouwen in de therapeut en in jezelf nodig hebt alvorens je die sprong durft te wagen. Als die ruimte dan niet wordt geboden, kan het zijn dat hier de therapie en jouw genezing op stuk loopt. Dat kan heel frustrerend zijn en niet eerlijk aanvoelen. Bespreek daarom altijd eerst goed hoeveel tijd JIJ nodig hebt en kijk of je hier met de hulpverlener een middenweg in kunt vinden. Het is daarnaast van belang dat jij je in deze situatie altijd weer afvraagt in hoeverre het geen excuus is van je eetstoornis om het aankomen in gewicht uit te stellen.
Laten we het eens vergelijken met een drugsverslaafde. Iemand is verslaafd aan cocaïne en gaat in behandeling. De persoon die verslaafd is heeft allemaal redenen waarom hij ooit gestart is met het drugsgebruik en heeft ook allerlei redenen waarom hij er niet mee kan en niet mee durft te stoppen. Toch zal in de kliniek niet getollereerd worden dat hij drugs blijft gebruiken als hij eenmaal in behandeling is. Ik denk dat wij dit vrij normaal en logisch vinden, toch? Waarom vinden we dit dan niet als het gaat om 'verslaafd zijn aan ondergewicht en te weinig eten'?
Ondergewicht en te weinig eten is ook een manier om te vluchten voor al je nare en negatieve gevoelens en herinneringen. Op moment dat je de deur naar die vlucht openhoudt, is het een stuk lastiger om bij die gevoelens te komen. Jouw pijn zal pas echt naar de oppervlakte komen op het moment dat je niet langer kan vluchten of je kan verschuilen in een veilig plekje dat ondergewicht heet. Hierdoor kan het dus heel goed zijn dat je je veel slechter gaat voelen als je aankomt in gewicht. Op dat moment wil je het liefst de rem erop gooien, want wat als je straks én geen veilig ondergewicht meer hebt én nog ongelukkiger bent? Op dat moment wil, kan en durf je niet aan te komen. Toch zal je merken dat wanneer je voor jezelf alle vluchtroutes beperkt, je veel waardevoller in therapie kunt zijn. Dit geldt niet alleen voor gewicht en eten, maar ook voor ieder ander destructief gedrag.
Natuurlijk voelt het veel veiliger om te werken aan je problemen zonder nog iets te hoeven veranderen aan je eetpatroon en gewicht. Het zal misschien per persoon verschillen wat het beste werkt, maar daarin moeten bovenstaande redenen wel worden meegenomen. Het risico bestaat anders dat je luistert naar je eetstoornis en ervoor kiest het gewichtsherstel uit te stellen tot na het werken aan allerlei onderliggende problematiek... maar de vraag is dan of van uitstel geen afstel komt?
Het is zeker belangrijk om eerst te werken aan een veilige omgeving en een goede vertrouwensband met de instantie en therapeut waar je in therapie bent. Maar zal iemand jouw eetstoornis ooit voldoende vertrouwen geven om er 100% zeker van te zijn dat wanneer je aankomt, je op den duur gelukkiger zult worden?
We hebben in deze blog meerdere redenen genoemd waarom we ons kunnen voorstellen dat aankomen naar een gezond, of in ieder geval hoger, gewicht goed kan zijn alvorens je kunt werken aan de achterliggende problemen. We begrijpen echter ook dat er allerlei redenen kunnen zijn waarom het prettig kan zijn om toch eerst aan achterliggende problemen te werken, voordat je start met het aankomen in gewicht. Het lastige blijft bij deze redenen altijd: In hoeverre is dit echt goed voor jou vs. in hoeverre is dit goed voor de eetstoornis?
We zijn benieuwd hoe jij denkt over aankomen bij ondergewicht voordat je kunt werken aan onderliggende problemen! Laat je het ons weten?
Gerelateerde blogposts
Reacties
Wat in een kliniek gebeurt, is eerst de overlevingsstrategie wegrukken en dan (proberen te) zorgen dat overleven niet meer nodig is. Om even terug te komen op de vergelijking met de drenkeling: je dwingt toch ook niet om te stoppen met watertrappelen om vervolgens te gaan kijken hoe diegene dan kan blijven drijven? Nee, je gaat behoeftegericht te werk: wat is nodig om niet meer te hoeven watertrappelen. Werp hem een zwemvest toe, ga hem redden, stap in een reddingsboot, trek hem op het droge. Maar laat hem in vredesnaam vooral watertrappelen zolang dat nog niet het geval is.
In de psychiatrie doe men wel alsof ze het verschil tussen een gebroken been en een psychiatrische ziekte begrijpen, maar uit dit soort behandelmethodieken blijkt toch wel dat men toch echt denkt in termen van gebroken benen ("wij van de behandeling vinden jouw overlevingsstrategie niet meer nodig, dus dan is hij niet nodig"). Terwijl die overlevingsstrategie nog best wel heel relevant zou kunnen zijn.
Wat betreft levensbedreigende situaties: dat is anders. Als er medische noodzaak is, kun je niet anders dan zorgen dat diegene overleeft. Maar in dat geval is eten de echte overlevingsstrategie - en niet meer de eetstoornis.
Ook zoiets, de hardnekkige opvatting dat er geen negatieve gevoelens kunnen zijn als je geen uitdagingen aangaat (lees: niet eet; je overlevingsstrategie niet weg laat nemen), vind ik zwaar achterhaald. Alsof alle meiden in een kliniek alleen maar verdoofd zijn. Echt niet. Ook zonder eten kunnen ze prima praten en ervaren. Sommige weliswaar iets minder dan anderen, maar iedereen moet een begin kunnen vinden.
Overigens vind ik deze blog behoorlijk in de trant van het straffen en belonen zoals de blog over time-outs. In veel gevallen lijkt er op Proud veel begrip van eetproblematiek te bestaan, maar in sommige blogs zie ik echt nog een hele primitieve psychologische theorie terug. Dwang en drang is niet geschikt voor blijvende gedragsverandering. Dwang en drang is geschikt om angst te creëren, maar niet om behoeftes te bevredigen en persoonlijke doelen te behalen. Daarvoor is veel meer diepte nodig dan een Pavloviaans stimulus-responsmodel.
Tot zover mijn ervaring als psycholoog. Dan nu mijn eigen ervaring. Met ondergewicht kun je prima aan problemen werken. Ik heb mijn eetstoornis echt niet overwonnen omdat ik gedwongen werd te eten en die "gewoonte" ging overnemen. Die gewoonte had ik thuis ook al geleerd en toch had ik hem vervangen voor een eetstoornis. Als ik daar geen reden voor had gehad, zou ik dat nooit gedaan hebben, toch? En ik heb mijn eetstoornis ook niet overwonnen omdat ik ineens kilo's meer moest wegen. Die woog ik voor mijn eetstoornis ook en als ik ze had willen houden, was ik nooit aan mijn eetstoornis begonnen. Nee, ik heb mijn eetstoornis overwonnen omdat ik heb geleerd wat ik miste (en waar ik te veel aan had) en dat op een andere manier heb leren (en nog steeds bezig ben met) invullen. Mijn eetstoornis heb ik niet meer nodig en daardoor heb ik hem heel bewust losgelaten. Maar no way dat ik hem heb laten wegrukken. Sterker nog, we werden daar alleen maar hechter van.
maar is heel erg herkenbaar bij mij.
Het is dan ook precies wat ik steeds voel.
Goede blog.
Gr EN Liefs. xx
Je mag van mij niet afpakken wat ik nodig heb. Als hongeren mijn hobby was, was ik er allang mee gestopt, zo leuk is het niet. Als het een kwestie was van eten, probleem detecteren, oplossen en een gelukkig leven, dan was ik al tien keer naar een kliniek gegaan. Maar zo simpel is het niet. Al jarenlang heb ik mijn eetstoornis nodig, soms meer dan wat dan ook, omdat ik verdrink als ik niet blijf watertrappelen en de de rest van de wereld roept dat ik moet gaan zwemmen, dat ik dan wel op het juiste punt uitkom. ja hoor!
No way!
zelf weet ik het allemaal niet goed
"Laten we het eens vergelijken met een drugsverslaafde. Iemand is verslaafd aan cocaïne en gaat in behandeling. De persoon die verslaafd is heeft allemaal redenen waarom hij ooit gestart is met het drugsgebruik en heeft ook allerlei redenen waarom hij er niet mee kan en niet mee durft te stoppen. Toch zal in de kliniek niet getollereerd worden dat hij drugs blijft gebruiken als hij eenmaal in behandeling is. Ik denk dat wij dit vrij normaal en logisch vinden, toch? Waarom vinden we dit dan niet als het gaat om 'verslaafd zijn aan ondergewicht en te weinig eten'?"
Als de drugsverslaagde besluit dat clean leven het niet is voor hem, kan hij zo weer naar zijn dealer voor een shot. Als je tientallen kilo's bent aangekomen, zit je mooi wel met dat lichaam opgescheept en kan je niet meteen terug zijn op het punt waar je vandaan kwam.
Ik ben eigenlijk begonnen met aankomen zonder na te denken. Ik sleepte mezelf erdoorheen, en pas toen ik op een gezond gewicht was heb ik verteld dat ik een eetstoornis had en ben ik in therapie gegaan. Toen ik x kg woog en 180cm was, met zwaar ondergewicht was er ineens een omslagpunt. Ik besefte me dat iedereen om mij heen een geweldige tijd had, uitging, veel vrienden had, sportte voor het plezier in plaats van dat je jezelf dwong dun te worden. Toen heb ik op wonderbaarlijke wijze iets in mijzelf veranderd, ik weet niet eens hoe ik het heb kunnen doen. Ik begon op bijna professionele wijze te zwemmen, twee keer per week ging ik zwemmen, in de ochtend voordat ik naar school ging. Daardoor dwong mijn lichaam mij te eten, want ik had brandstof nodig. Hoe erg alles in mij zei dat ik niet moest eten, ik deed het toch. En daar ben ik mijzelf nu zo dankbaar voor.
Hoewel obsessief sporten en gezond eten niet goed voor je is, is het beter dan niet eten. Toen ik eenmaal op een gezond gewicht was en in therapie ging heb ik ook geleerd mijn obsessies te laten gaan. Nu, pas drie jaar later en veel kilo en zelfvertrouwen meer kan ik zeggen dat ik gelukkig ben en een perfect gezond gewicht heb, waar ik me eigenlijk niet echt mee bezig hou. Ik heb veel leuke vriendinnen, ik kan uitgaan en reizen zonder mij ergens druk om te maken. Ik ben zelfs nog een paar centimeter gegroeid om dat mijn lichaam ineens weer genoeg voeding had om mij te laten groeien. Als ik over straat loop wordt ik na gefloten, en dan heb ik misschien wel "dikke" benen (gewone benen en eigenlijk heel slank, maar als ik naast mijn zusje van negen ga staan zijn ze inderdaad groter), mijn benen zorgen dat ik kan rennen, wandelen, dansen en op reis kan gaan.
Het was een heel moeilijk herstel, maar ik ben trots dat het mij gelukt is. En ik weet zeker dat als het mij gelukt is dat het jullie ook kan lukken! Als ik ooit kon kiezen om "veilig" terug te gaan naar mijn eetstoornis zou ik het absoluut niet doen, mijn leven als het nu is is zoveel leuker en gelukkiger. Een eetstoornis is echt iets verschrikkelijks maar je kunt het als je er 100% voor vecht echt overwinnen!
De andere keren was enkel problemen oplossen belangrijk, en aankomen dat was bijkomstig, dat kon je zelf erna eenmaal je gedachten gebeterd waren zeiden ze. En mijn zus zei dus ook dat ze dat ging doen. Daar hebben we dan wel nooit iets van gemerkt moet ik zeggen...
Ik denk dat het van persoon tot persoon afhangt...
Net zo goed als anders denken (bij ondergewicht) niet per definitie betekent niet kunnen herstellen. Ga eens met meiden praten die wel willen herstellen, maar zwaar ondergewicht hebben. Ik weet zeker dat je genoeg pijn en behoeftes tegenkomt. Met andere woorden: genoeg ingangen om mee aan de slag te gaan.
Ik ga bewust dit soort blogs lezen als ik mezelf haat omdat ik me aan mijn eetlijst heb gehouden, of zelfs meer heb gegeten. Werkt gelukkig goed :)
En wat als je van nature een laag gewicht hebt, waardoor je maar heel weinig afgevallen hoeft te zijn om een ondergewicht te hebben?
Ik denk dat een combinatie van eetmanagement en therapie in de meeste gevallen wenselijk is, maar dat veel ook afhangt van het individu.
dat er aan beide gewerkt moet worden, ik ben zelf heel gemotiveerd geweest om aan te komen doordat mijn huisarts mij ondersteunde in dit stuk, en zorgde dat ik een richtlijn kreeg, en ik wou ook weer gewoon normaal kunnen genieten van een stukje chocolade bijvoorbeeld, ik stelde doelen voor mezelf, en mijn pyschologe die heeft me geholpen om zicht te krijgen op de onderliggende problemen en heeft me er voor een groot deel in vooruit weten te krijgen, echter denk ik dat als ik eerst het eten had aangepakt en daarna aan een andere behandeling voor me onderliggende problemen had moeten beginnen, dat had voor mij niet gewerkt, omdat het eten altijd een kwetsbaar puntje blijft, dus ik denk dat als het zo was gegaan, ik keihard terug was gevallen in de eetstoornis, ik vind ook dat je moet kijken in hoe verre is de gene met een eetstoornis gemotiveerd om daar iets aan te doen, en kijken wat voor ondersteuning het beste bij de persoon zelf past! xxxxx
voor iedereen: je kunt het, keep on fighting!! xx