Vol is vol. Feit of fictie? ,,Hoe vaak heb je mij dit horen zeggen?” Ze zei, ,,neem je tussendoortje nu”. Een gele banaan en een koekje. ,,Ik zit vol..” Mʼn enigszins geïrriteerde vriendin werpt terwijl ze vluchtig opkijkt van haar tijdschrift een felle blik. Ze helt wat naar links en kijkt me dan aan met samengeknepen oogleden. Met haar haren losjes hangend over haar schouders. Ik glimlach terug, maar kijk dan weg. Na een korte maar ongemakkelijke stilte buigt ze haar hoofd weer zie ik in mijn ooghoek. Ik kijk weer op, ik aanschouw hoe zij vervolgens haar koekje sipt, haar speculaasje dipt, onderdompelt in haar Latte en met haar blik dwaalt over een artikel. Dan driftig al slidend met haar vinger door de alinea kijkt ze waar ze gebleven is en zonder mij aan te kijken murmelt: ,,Smoesjes. Gewoon smoesjes” Ik wist het...

Excuses.

Ik heb altijd hele lijsten van excuses gehad waarom ik niet meer hoefde te eten. Nooit verzon ik zelf redenen om meer te blijven eten, alleen redenen om weer minder te eten had ik paraat. Dat terwijl ik dagbehandeling, klinieken en praktijken voor diëtistes in en uit hobbelde met mijn eetproblemen. Ik wist daar alleen te noemen waarom ik geen eetschema zou volgen in welke lengte, kleur of smaak dan ook. Tot ongenoegen van degene tegenover me.

Therapie: de twijfel slaat toe.

Omdat ik aan mijzelf ging twijfelen in die periode van therapie, na alle opmerkingen van sociotherapeuten en mijn toenmalige psychologe dat vol zijn een subjectief gegeven is, ben ik mijn interpretatie van afgegeven lichaamssignalen gaan heroverwegen. Is het gevoel van vol zijn een feit? Of is het: ‘my mind playing tricksʼ with me? Dit laatste zou betekenen dat ik mijzelf aan het uithongeren was en dat niets of niemand hierin meer een rol speelde dan ik zelf. Ik at alleen meer als ik trek had, had ondergewicht en mijn dieet leek geenszins op dat van andere moeders. Het kwam meer in de buurt van die van mijn dochter van 1,5 jaar oud. Okay, zij zat dan wel in de groei en at lekker, maar ik als moeder verbruikte ook veel energie! Een bevalling, nachtelijk voeden. Hele dagen alert zijn. Ik zou veel meer binnen moeten krijgen dan op dat moment het geval was.

Shakes slurpen

Toen ik uiteindelijk flesjes bijvoeding voorgeschreven kreeg en naar binnen slurpte door een rietje, merkte ik dat ik daar wel van aankwam en dit volhield, terwijl ik me niet eens heel vol voelde! Mijn gewicht herstelde en ik zat steeds minder vaak vol. Hierdoor kon ik vaker en meer eten.

Waar ik jaren over deed om zonder bijvoeding aan te komen, lukte het me nu ineens om in korte tijd met geconcentreerde voeding aan te komen. Dit proces zie ik tegenwoordig veel bij meiden op Instagram die via 1 of andere gesponsord ict-gebeuren op mijn tijdlijn verschijnen. Eenmaal overgegeven aan de sondevoeding of nutridrink gaat het snel. Wat is de oorzaak dat het dan wel lukt? Hoe kan ik die shakes vervangen met hetzelfde effect op mijn verzadigingsmechanisme? Uiteindelijk was het mijn wens om normaal te eten en niet meer af te vallen...

Verzadigd raken

Verschillende onderzoeken van de universiteit Wageningen wijzen uit dat eetsnelheid, smaak en mondgevoel kunnen zorgen voor het volle gevoel. Kees de Graaf, hoogleraar Sensoriek en Eetgedrag concludeerde in zijn onderzoek in 2016 al dat vezels direct zorgen voor een verzadigd gevoel. Dus voornamelijk een vezelrijk dieet, op zijn Hollands gezegd, broodjes kaas en een appel als tussendoortjes, zijn niet ideaal als je wilt oefenen je niet vol te voelen. Mijn conclusie was dan ook toen ik weer op gewicht was, dat als ik niet steeds vol wilde zitten, ik iets anders moest eten als vervanger dan nog meer broodjes met kaas.

Dit komt overeen met mijn bevindingen over vette voeding. Vette vis, noten, maar ook de ongezonde vetten zorgden minder voor een vol gevoel. Zodra je een hap neemt van iets vetrijks bindt het vet uit je voeding blijkbaar aan receptoren, boodschappers, op je tong. Via een zenuw in de mondholte wordt informatie over smaak, vorm en geur doorgegeven aan je hersenen. De hersenen herkennen het als vet en willen meer van dat. Vet komt in de natuur weinig voor, maar is broodnodig voor het functioneren van heel veel cellen in je lichaam te laten functioneren. Je hersenen, je zenuwbanen, zijn omgeven door vetten.

Zeer recent, in januari 2019, promoveerde Guido Camps (juist, die man die het afgelegd tegen taartenbakster Annemarie in Heel Holland bakt! Dierenarts, psychologie gestudeerd en onderzoeker aan de universiteit Wageningen) op het verschil tussen vol voelen en vol zitten. Hij vertelt daarover de onderzoeksresultaten in de Volkskrant van 2 januari 2019.

Wat bleek?

Camps liet proefpersonen dikke yoghurt met honderd en dunne yoghurt met vijfhonderd calorieën drinken. Terwijl voedsel met meer calorieën langer in de maag blijft, voelden de proefpersonen die de dikke shake dronken zich voller. In het onderzoek om te meten of vol objectief of subjectief is zelfs MRI-scans van de maag gebruikt om te bepalen hoeveel van een maaltijd in de maag zit en hoeveel er al door de maag heen is gegaan. 

,,Als de proefpersonen een dikke shake dronken, met weinig calorieën, voelden ze zich veel voller. Sommigen voelden zich zelfs misselijk. Ondertussen zagen we op de MRI dat hun maag eigenlijk al heel leeg was. We zagen het tegenovergestelde bij de dunne shakes met veel calorrieën meer calorieën. Hierbij gaven de proefpersonen juist aan niet snel vol te zitten, terwiojl de maag nog vrij vol was op de MRI. Maaglediging bleek niets te maken te hebben met hoe dik een substantie is, maar met de hoeveelheid calorieën die erin zitten. Subjectieve gevoelens, zoals hoe vol je je voelt, zijn juist niet afhankelijk van calorieën. (Bron: Volkskrant)

Dit is voor het eerst dat er gebruikt is gemaakt van MRI-scans voor een onderzoek naar het verzadigingsmechanisme

Niet meer 200% adh binnen krijgen, maar 100% verzadigd raken.

Het aantal calorieën in een product staat dus los van het verzadigde gevoel dat het oplevert! En ik maar tellen om aan de benodigde calorieën te komen. De diëtiste gaf al aan bij ondergewicht 30% meer eten, bij stress meer eten, bij veel bewegen nog meer eten. Ik zag er altijd als een berg tegenop.

Als nu iemand vraagt of ik nog wat wil eten, nadat ik net een stevige maaltijd op heb, zeg ik geen nee, integendeel. Ik kies de minst gebalanceerde maaltijd met het meeste vet. Mijn excuus om te bedanken voor een fruit of droge koek is nu geen smoes meer.

Als je anorexia hebt kan het zijn dat vetten eng overkomen, door het in kleine stapjes langzaam toe te voegen of jezelf te exposen kun je oefenen met het gevoel minder vol te zitten en tegelijkertijd wennen aan meer mens worden.

De mindfuck is een feit. Vol zitten is fictie.

Fotografie @gardie.pt