Vanaf september, als de eerste pepernoten zich weer aan mij opdringen, ben ik er al mee bezig. Het hele jaar ben ik eigenlijk al mee bezig, maar als de feestdagen eraan komen heb ik het er extra druk mee. Wel eten? Niet eten? Kan ik toch ietsje meer eten? En wat ik ook kies; het schuldgevoel achteraf is altijd precies hetzelfde. Er is nog geen kerstdiner gepland en ik maak mij al druk om de kilo’s die eraan zullen vliegen.

Terwijl ik dol ben op eten. De liefde voor al dat feestvoedsel en het verafschuwen van je eetdrang kunnen prima hand-in-hand gaan. Het waren dit soort maanden dat ik naar herstel verlangde. Ik kon het nog zo goed uitvoeren allemaal en mij nog zo aan mijn eetlijst houden, op dit soort momenten verlangde ik vooral naar vrijheid in mijn hoofd. Hersteld zijn zou hopelijk betekenen dat ik hier gewoon van kon genieten. Zonder schaamte, zonder over-eten, zonder angst. 

En de artikelen die ik las, hielpen ook niet echt mee. Nu was ik geen objectieve of onbevooroordeelde lezer, maar het barstte voor mijn gevoel altijd van de tips om niet te veel aan te komen. Tricks om niet te veel te eten. Of hele schema's waarmee je nog voor december of - in het ergste geval - na december, het er allemaal weer af kon krijgen. Ik schaamde me voor het eten, dat ik nog niet had gegeten. En ik schaamte me voor mijn lichaam, dat nog helemaal niet was veranderd. Nou, fijne kerst.

Toch voel ik mij geroepen om ook wat tips en tricks mee te geven. Maar dan niet om dat eten aan te moeten pakken of iets te moeten met dat lijf. Maar juist om iets met die schaamte te kunnen doen. Iets anders dan ernaar te luisteren en je hele maand erdoor te laten verpesten. Je kunt het niet uitzetten en na het lezen van deze blog is het vast niet weg. Maar het kan echt anders en jij bent ertoe in staat. Die overtuigingen die er zo hardnekkig in zitten, zijn misschien niet waar en al helemaal niet helpend. Daar kunnen we eens naar kijken, dat kan al een begin zijn.

'Te veel eten is verkeerd'

Meer eten dan nodig, meer eten dan de eetlijst, voelde altijd fout. Daar nam ik persoonlijk al mijn eetstoorniservaringen in mee, in die overtuiging. Ik had ervaring met eetbuien, met controleverlies en de aanhoudende angst om daar weer in te vervallen. Zelfs 'meer eten' linkte ik eraan, omdat ik daar altijd de veroordeling van mijn eetstoornis in terugvoelde.

Maar een eetbui, bingen, is echt anders dan een keer iets meer eten. Bij een eetbui kun je het gevoel van controleverlies ervaren, dat kan heel erg rot en beangstigend zijn. Maar dat hoeft niet iets te zijn wat je ook voelt bij die extra opscheplepel. Ga eens na wat je voelt bij wat meer eten. Zit je voller? Te vol? Of voelt het eigenlijk wel prima en merk je niet zoveel verschil? Is het de angst die je 'voller' laat voelen en een oordeel heeft over dat gevoel? En zou je dat oordeel ook hebben over het 'volle' gevoel van je vriendin die naast je zit? 

De gevolgen die je eetstoornis eraan hangt, stroken zelden met de realiteit. De mensen om mij heen eten al hun hele leven beduidend meer tijdens de feestdagen. De muesli-repen tussen de middag worden vervangen door pepernoten, binnen een week kan het halve alfabet in chocoladeletters opgegeten worden en - hoewel ik niet in hun hoofd kan kijken - gebeurt er van de buitenkant eigenlijk niets. Of soms wel: "Ik ben wel tien kilo aangekomen voor mijn gevoel." Ja, die hoorde ik wel eens. Dat ebte weer weg, niemand zag het verschil en 'te veel' eten had eigenlijk nooit echt consequenties voor de dagen erna. Je lichaam vangt dat op. Het is de schaamte en het schuldgevoel die je meestal de echt gekke dingen laat doen.

'Ik ga kilo’s aankomen'

Hoewel dit ongetwijfeld soms zo kan voelen, is dit biologisch niet mogelijk. Eerder schreven we al eens in een blog hoeveel er nodig is om in één dag aan te komen. Misschien ga je inderdaad wel vocht vasthouden of zoals ik vaak; wat last krijgen van obstipatie. Dat kan schommelingen weergeven op de weegschaal, omdat je simpelweg anders eet dan in andere weken. Maar dat zegt niets over het lichaamsgewicht dat je wel of niet aangekomen bent. Ook als je meer eet dan je van jezelf zou mogen, betekent dat niet dat het voor je lichaam ook echt te veel zou zijn. Als het voor jou te veel voelt of buiten je comfortzone ligt, betekent het niet dat je ervan aankomt. Probeer angst en realiteit van elkaar te onderscheiden. Zodat je wel voor allebei evenveel oog hebt, maar je jezelf niet onnodig gek maakt. 

'Ik ben een aansteller'

Zie mij hier nu zitten. Aan die mooi gedekte tafel te eten alsof er niets aan de hand is. Iedereen denkt vast dat het allemaal goed is. Dat ik genezen ben of erger; dat ik al die tijd een aansteller was en het allemaal wel meevalt met die eetstoornis.

Vergeet niet dat als je meedoet met de rest, dat niets zegt over wat zich in je hoofd afspeelt. De enige manier om daar een brug tussen te slaan, is om open te zijn. Je bent natuurlijk niets verplicht, maar misschien helpt het om iemand in vertrouwen te nemen. Je moeder of die fijne tante, die je tijdens het eten even een knipoog kan geven. Maar ook hier op het forum hoop ik dat je voelt dat je niet alleen bent. Je bent niet de enige die worstelt en die toch mee probeert te doen. Dat zegt iets over je kracht en je wil om te herstellen, niet over gefaalde eetstoornis. 

Het kan, gek genoeg, namelijk echt naast elkaar bestaan. Een eetstoornis hebben en toch meedoen met de rest. Als je bang bent voor het onbegrip of voor de veroordeling van anderen, kijk dan of er iets is wat jou daarin misschien zou kunnen geruststellen. Helpt praten daarbij? Of helpt het om eerst met die veroordeling in je eigen hoofd aan de slag te gaan? 

'Alles of niets'

Het is tenslotte maar één keer kerst. Deze gedachte leek in mijn hoofd een soort vrijbrief om helemaal los te gaan. Voor mij betekende dit eetbuien. Voor anderen betekende het gewoon iets meer eten. In ieder geval: alle boekjes te buiten, want nu mag het! Dat lijkt bevrijdend, maar was het voor mijn eetstoornis niet.

Toch zit er wel een kern in van waarheid in, het is namelijk maar één keer per jaar kerst. Het kan ook een uitgelezen moment zijn om nieuwe dingen te proberen. Om jezelf uit te dagen en vooral jezelf te bewijzen dat je het kan. Omdat deze dagen ook eindig zijn. Omdat je na deze week weer gewoon een vertrouwd a-v-g’tje in elkaar staat te draaien. Juist omdat het iets meer bijzonder is en niet elke dag gebeurt, mag je jezelf ook toestaan om daarin mee te gaan. Of daarin te kijken wat voor jou haalbaar is. Al die lekkernijen zijn toch verdeeld over een paar dagen. Of als het over pepernoten en taai taai gaat, een paar maanden. Je hoeft jezelf niet maandenlang te bewijzen dat je iets engs kunt eten, een paar keer is soms al voldoende. Plan die uitdaging eens tijdens een avondje met een vriend of vriendin, zodat het eerder een gezellige herinnering wordt dan een gespannen moment. 

Mijn eetstoornis trok altijd harder deze feestdagen. De stem werd harder, de regels tussen de eetmomenten strenger, de angst alsmaar groter... Dat zegt iets over de eetstoornis. Over hoe rot het is, over hoe het je vast laat houden aan veiligheid als je nieuwe dingen wilt proberen. Het zegt niets over jou en ook niet over jouw kracht. Het klinkt wat cliché, maar toch blijft ook elk jaar terugkomen dat anderen ook anders eten tijdens deze dagen. De mensen om je heen, die misschien heel fijn en mooi vindt, eten ook die lekkere dingen. 's Middags een handje pepernoten, 's avonds een uitgebreid diner en bij de koffie nog een stuk banketstaaf. Zonder consequenties, zonder veroordeling. 

Een eetstoornis en de strijd over het eten gaat natuurlijk niet enkel om het eten. Maar tijdens deze dagen kan het soms wel heel erg over het eten gaan. Heb oog voor je angst en wat jou nu eigenlijk zo bang maakt. Maar besef ook dat de angst om aan te komen vaak niet realistisch is. Laat je angst niet de mooie momenten dwarsbomen. Want aan een mooi gedekte tafel, gaan de mooie momenten vaak niet over het eten. 

Herken jij je in dit verhaal? Herken je de gedachtes en loop jij hier tijdens de feestdagen ook tegenaan? Morgen, donderdag 19 december, van 19.00 tot 20.00 uur is er een themachat: Angst om aan te komen. Je bent van harte welkom om mee te praten!