Een gevoel van leegte, het verlies van een ‘zelf’, depersonalisatie, onmacht, lusteloosheid, eenzaamheid, verlorenheid enz. enz. Wie kent het niet? En nog belangrijker, hoe gaan we hier als mensen mee om? Het verliezen van zingeving in ons leven, en het ongenoegen over de leegte in onszelf heeft ons naar buiten gedreven. Mensen nemen de moeite niet meer om wij zichzelf te raden te gaan, maar gaan opzoek naar alternatieven, afleiding of een nieuwe kick. In dat geval weet onze uitwendige consumptiemaatschappij ons op uitstekende wijze te prikkelen, en op sleeptouw te nemen.

Druk met de studie, heb ik mezelf helemaal verloren in een nieuw vak van deze periode ‘Binding en betekenis’ gebaseerd op de filosofie en ethiek. Ik lees en leer hieruit veel over de menselijke gedachtegang, de manier waarop we als mensen met elkaar samenleven en ons leven inrichten. Enigszins gechoqueerd, kwam ik de feiten van onze eigen destructieve samenleving onder ogen. Wat doen we elkaar als mensen toch allemaal aan? Een blik op de pijnlijke werkelijkheid van ons bestaan.

Mensen voelen zich steeds minder geraakt door dingen, verveling en leegte maakt het leven richtingloos. Dit maakt ons vatbaar voor machten boven onszelf.

Een voorbeeld hiervan is ons streven naar populariteit. We meten ons aan grootse media-iconen die in feite niets meer zijn dan onszelf. Net als ieder ander, worden ook zij door het grote schouwspel van de moderne samenleving voortbewogen. Zij vormen ons nieuwe veruiterlijkte bestaan. In plaats van ons met onze innerlijke tekortkomingen bezig te houden, vormen het wel en wee van onze ‘helden en idolen’ zoals voetballers, popsterren, acteurs enz. het gespreksonderwerp van de dag. Op deze manier weten we onze eigen problemen functioneel te onderdrukken en het leven opnieuw aanzien te geven. Op deze manier proberen we voor onszelf een nieuwe maakbare werkelijkheid te creëren.

We maken onszelf als moderne mens los van onze eigen identiteit, zoals in wezen ook iemand met een eetstoornis depersonaliseert. We verliezen onze eigenheid en innerlijke kracht hierdoor. Dit maakt ons vatbaarder voor stemmingen en beelden van buitenaf, bijvoorbeeld in de media. Het leven verliest zijn samenhang, mensen voelen zich eenzaam doordat ze gestrikt raken in hun eigen belevingen die ze niet met andere kunnen delen. Ieder in zijn eigen wereld, ontstaat er een verlangen naar bevrijding uit deze verlorenheid. Mensen zoeken naar ‘gemeenschap’ in de breedste zin van het woord, steeds vaker op ‘populaire wijze’. Gevoelens moeten worden gedeeld, waarbij tegenwoordig het lichaam en de (seksuele) lust centraal staat.

We leiden een biologisch-fysiek bestaan, waarbij mensen van nature zichzelf fysiek in levensonderhoud voorzien. Nu de moderne techniek onze lichamelijke inspanning overneemt, moet het lichaam op een andere manier aan zijn trekken komen. Ondanks onze obsessie voor ons lichamelijke welbevinden, is het maar de vraag of we nu beter in ons lijf zitten. Ons begrip van geluk wordt uitgedrukt door een minimum van pijn en een maximum van geluk. Dit verbant onze lichamelijke inspanningen in onze voedselvoorziening, het huishouden en werk.

In plaats daarvan staan we nu uren in de file, hangen voor de tv, bellen of staren naar een beeldscherm waarachter we de hele wereld kunnen betreden. Hoe zit het daarnaast met ons bewegen? Inmiddels kent dit een onnatuurlijk karakter in de vorm van een sport of hobby. Ondanks onze lichaamscultuur neemt de onbalans tussen lichaam en geest toe. Dit wordt duidelijk zichtbaar in de toename van psychische ziektes, waaraan steeds meer mensen lijden. Een burn-out, depressies, persoonlijkheidsstoornissen, eetstoornissen zoals BED, boulimia, anorexia; het zijn typische ziektes van deze tijd die de misvormde verhouding tussen lichaam en geest afspiegelen.

Zowel de seksualisering als het zinloze geweld in de maatschappij, wijst erop dat ons ‘lijfelijke’ bestaan te weinig erkenning krijgt. Een gebrek aan zinervaring en tegemoetkoming aan de menselijke levensbehoefte maakt dat mensen bevangen raken door seks en geweld. Mensen hebben het idee dit nodig te hebben, in hun hang naar een bezieling van het leven. Mensen denken iets gevonden te hebben wat hun leven weer in vuur en vlam zet. De vraag is of onze huidige betekenis van welzijn, welbevinden en ‘gemeenschap’, nu daadwerkelijk beter is dan in het verleden.

‘Het bekoorlijke jonge meisje is van oudsher een symbool voor het bezielende in het menselijke leven, de Anima zoals Jung haar ook wel noemde. Verscheen zij in de Middeleeuwen in de vorm van Maria of de Dame aan wie de ridder zijn diensten aanbood, nu is zij de geile tiener of adolescent die in haar uiterlijke verleidelijkheid overal in de reclame opduikt.’

Doordat ons bestaan veruiterlijkt, weerhouden we onszelf tot daadwerkelijke bezieling van ons leven. We kunnen onze persoonlijke, innerlijk leegte niet vervullen met onze uiterlijkheden of iets wat buiten onszelf ligt. Hiervoor zullen we echt met onszelf tot bezinning moeten komen.

Kortom, het wordt tijd om onszelf binnenstebuiten te keren!