Toen ik aan het einde van mijn behandelperiode zat, werden steeds meer meiden uit mijn groep op gesprek gevraagd. Ze werden in dat gesprek beoordeeld en als ze voor lange tijd stabiel genoeg waren, kregen ze de stempel ‘genezen verklaard'. In die tijd zag ik dat niet als iets om naar uit te kijken. Ik zat nog te erg vast in mijn denkpatroon, in mijn eetstoornis die zei dat ik gefaald zou hebben zonder haar. In zekere zin was ik dus ook echt bang voor die stempel. Bang dat ik op een dag haar kwijt zou zijn.

Ik dacht dat als je eenmaal genezen verklaard was, en het stond zwart op wit, het dan ook echt klaar was. Dat die eetstoornis geen kans meer zou maken. Ik had de hulpverleners erg hoog zitten, zij waren immers de professionals, en als zij iemand genezen verklaarden zouden ze wel heel zeker van hun zaak zijn. Nu ik een aantal jaar verder ben, heb ik veel nagedacht over die stempel en de hele term ‘genezen'. Wat betekent dat nou eigenlijk? Kun je er überhaupt wel één definitie aan geven? Ik denk het niet. Ik denk dat dit iets wat zo erg per persoon verschilt, dat je er geen vaste betekenis aan kunt geven.

Natuurlijk geven behandelaren je niet zomaar zo'n verklaring. Er gaat heus wel een onderzoek aan vooraf, en je krijgt dit pas te horen wanneer behandelaren er vertrouwen in hebben dat jij je eetstoornis de baas bent. Zij kennen jou goed, hebben het hele traject met jou meegemaakt en zijn bevoegd om een conclusie te trekken over jouw staat van zijn. Toch ken ik mensen die zo'n verklaring hebben gehad, en desondanks met een terugval te maken hebben gehad. Dit riep in eerste instantie bij mij verwarring op. Vragen als: ‘hebben de behandelaren een fout gemaakt?' kwamen bij mij op. Zaten ze ernaast?

Nee, want opnieuw, er is in deze situatie niet zoiets concreets als het goed hebben en het fout hebben. Het team doet op het moment van afronding van de behandeling een analyse en een voorspelling. Maar dit is bij lange na geen garantie voor een eetstoornisvrij leven. Er spelen zoveel factoren mee in het ontstaan van een terugval en het behoud van bepaalde eetstoorniseigenschappen en -gedachtes. Zoveel dingen die een terugval kunnen triggeren waar je je misschien niet eens van bewust bent. Dit ontdek je pas op het punt dat je zoiets tegen komt, en zelfs wanneer je veel zwaktepunten en risicofactoren van jezelf weet, kunnen er nog dingen op je pad komen die je niet had kunnen voorzien en die de eetstoornis weer doen trekken.

Zelf heb ik nooit een afrondingsgesprek gehad waarin genezing aan de orde kwam, ik denk omdat mijn behandelaren bij de eetstoorniskliniek inzagen dat het verder ging dan alleen een eetstoornis. Over de inhoud van een dergelijk gesprek kan ik dus niet bijzonder veel zeggen. Wat ik wel kan doen, is gebaseerd op de ervaring die ik van anderen heb gehoord, een advies geven. Als jij op het punt staat je behandeling af te ronden, of misschien zit je nog in een vroegere fase maar kijk je daar wel naar uit, wil ik je meegeven dat je niet teveel verwachtingen moet hebben van de stempel ‘genezen verklaard'. In feite kan ook daarna nog van alles gebeuren. Je weet het niet, en de behandelaren ook niet.

Probeer teleurstelling te voorkomen door dit te onthouden. Ik denk dat het ook handig is om hier met de mensen om je heen over te praten. Vaak zie ik berichtjes op Facebook van meiden die trots aankondigen dat ze genezen zijn verklaard. Iets wat ik goed snap, het is immers ook iets om onwijs trots op te mogen zijn. Wanneer het daarna toch weer slechter met je gaat, kan dit een hoop verwarring opleveren bij omstanders. Ze was toch genezen? Nu ben je natuurlijk helemaal geen verklaring verschuldigd aan je 500 Facebook vrienden, maar voor de mensen die dichtbij je staan is het goed om hierover te praten en uit te leggen dat genezen verklaard worden een ingewikkeld iets is wat van alles kan betekenen en helaas ook weer kan veranderen.

Ook onder de deskundigen zijn de meningen over 100% kunnen genezen verdeeld. Sommigen beweren dat het kan, anderen denken dat het iets is wat altijd bij je kan blijven. Ikzelf denk dat het voor iedereen die een eetstoornis gehad heeft, een zwakke plek zal blijven voor de rest van hun leven. Dit betekent niet dat je er niet mee om kunt gaan. Ik geloof namelijk wel dat er mensen zijn die ook deze zwakke plek hebben, maar geen last meer ervaren van hun eetstoornis. Je zult dit zelf gaan moeten ervaren en op een gegeven moment vrede krijgen met hoe je eruit komt; wat voor jou mogelijk is.

Genezen van een eetstoornis is voor iedereen anders, net als er een hebben. Iedereen ervaart het anders. Natuurlijk is het goed om vooruit te kijken en mensen met wie het goed gaat als voorbeeld te zien, maar baseer niet al je verwachtingen op het herstel van anderen. De kans is groot dat het bij jou korter of langer zal duren, of dat het moeizamer gaat. Sommigen kunnen in één keer die knop omzetten, bij anderen gaat het geleidelijk. En dat is niet erg, dat is prima. Maar houd er rekening mee dat deze verschillen groot kunnen zijn en laat je ook vooral niet ontmoedigen als dit het geval is. Dat iemand anders misschien sneller of vollediger herstelt, staat in geen enkel op zicht gelijk aan ‘falen'.

Ook aan de mensen die wel genezen verklaard zijn wil ik zeggen dat het niet erg is om af en toe terug te denken of verlangen naar je eetstoornis, of dagen te hebben waarbij je weer je gevoel wilt afreageren op het eten. Dit maakt je niet meer of minder genezen en dit neemt ook niets weg van wat je allemaal hebt bereikt. Vaak hoor ik mensen in dit soort situaties zeggen dat het ‘allemaal weer van voor af aan begint'. Ook wanneer het nodig is om weer hulp te zoeken, linken ze dit vaak aan falen, maar niets is minder waar. Een terugval betekent niet dat alles wat je daarvoor hebt bereikt en gedaan nutteloos is geweest. Vaak is het een kwestie van een duwtje in de goede richting nodig hebben, of even een herinnering aan waar we het allemaal voor doen. Je hebt in behandeling als het goed is zoveel tools aangereikt gekregen om te kunnen omgaan met wat het leven je brengt.Toch kan je het met die kennis lastig vinden om op het juiste pad te blijven. Dat je hier hulp voor nodig hebt, ook in een later stadium, is totaal niet raar of slecht.

En andersom is het ook echt niet zo dat je de verklaring nodig hebt om écht genezen te zijn. Er zijn zat mensen die oprecht gelukkig zijn, niet meer in behandeling zitten en ook zeggen dat ze geen last meer hebben van hun eetstoornis, zonder dat ze dit ooit letterlijk te horen hebben gekregen. Ook geldt dus dat je niet aan deze verklaring vast moet houden als eindpunt van de rit. Het blijft jouw rit, jouw leven, en waar je eetstoornis eindigt wordt niet bepaald door een velletje papier. Dat is aan jou.

Voor mij betekent genezing van mijn eetstoornis zelfstandigheid, gelukkig zijn, en kunnen leven zonder paniek wanneer ik niet de ‘regels' van mijn eetstoornis op volg. Ik noem bewust niet het weg zijn van de eetstoornisgedachten, omdat dat iets is waarvan ik gewoon niet weet of dat ooit gaat gebeuren, maar ik vind het ook niet nodig. Voor mij is het genoeg als ik ze opzij kan zetten en er mijn eigen gedachtes voor in de plaats kan formuleren.

Voor mij is ‘genezen' meer een gevoel dan een feitelijk iets. Op een gegeven moment bereik je een punt waarop je je weer jezelf voelt. De eetstoornis kan er dan nog voor nul, vijf, tien procent zijn, waar het om gaat is dat jij er vrede mee hebt en ermee kan leven zonder naar jouw mening teveel last te ervaren. Op het moment dat het je niet meer belemmert in wat je wil doen, ben je genezen.

Wat betekent genezen zijn voor jou?