Sorry, ik zag je niet! Sorry, mag ik wat vragen? Sorry van de rommel! Sorry, sorry, sorry! Te pas en te onpas. Of het nou wel of niet mijn schuld was, altijd zei ik sorry. Nog steeds ontglipt het woordje mij wel eens zonder goede reden. Laatst nog, toen ik de bus in wilde stappen, verontschuldigde ik mij hiervoor. Waarom eigenlijk? Heb ik spijt van de ruimte die ik wil innemen? In deze blog probeer ik erachter te komen waarom wij zoveel sorry zeggen en waarom we hier beter wat zuiniger mee om kunnen gaan. 

Het woordje verloor alle betekenis, zo vaak gooide ik het eruit. Alles wat ik fout zou kunnen doen was ik de hele dag door al aan het goedmaken. Ik was de enige die hiermee bezig was en ook de enige die hier last van had. Iets wat begon vanuit onzekerheid werd mijn standaard manier van communiceren en ik kreeg het maar moeilijk afgeleerd. Wel kreeg ik door hoe belangrijk het is om de waarde van oprechte excuses terug te vinden. Niet alleen omdat het mij op den duur ongeloofwaardig maakte, maar ook om erachter te komen dat ik lang niet zo veel fout deed als ik liet overkomen. 

Jaren geleden zat ik middenin mijn eetstoornis en was mijn zelfbeeld erg laag. Met mijn toenmalige vriend liep ik door de stad en zei iets dat hij verkeerd opvatte. Wat het was weet ik niet precies meer, maar het was onbenullig genoeg om er geen aandacht aan te schenken. De rest van die middag heb ik besteed aan sorry zeggen, zijn gezichtsuitdrukking en opmerkingen peilen en nog meer sorry zeggen. Hij werd boos, niet om wat ik had gezegd, maar omdat hij gek werd van het ge-sorry. Dit gaf mij natuurlijk weer een totaal nieuwe reden om mij nog een paar uur flink druk te maken en mij schuldig te voelen. Mijn tong heb ik moeten afbijten, want het liefst had ik nog vijftien keer sorry gezegd.

Het was nooit genoeg. Diep van binnen kon ik mijzelf niet vergeven, voor niets. Om dat te compenseren probeerde ik die vergiffenis van anderen te krijgen. Ik wilde niets fout doen en als ik dat voor mijn gevoel wel had gedaan, moest ik net zo lang sorry zeggen tot het weer goed was. Alleen werkte het nooit zo. Het ge-sorry maakte het alleen maar erger. Het trok de aandacht naar iets onbelangrijks, het irriteerde mijn omgeving en het versterkte bovendien mijn minderwaardigheidsgevoel. Ik schaamde mij zo voor mijzelf, voor wie ik was. En met elke sorry bevestigde ik dat in mijn hoofd. Het was voor niemand goed. 

Ik weet dat ik hier lang niet de enige in ben. Nog niet zo lang geleden, bij mijn vorige baan, trainde ik af en toe nieuwe collega’s. Wanneer er nieuwe mensen werden aangenomen, mocht ik met ze oefenen tot ze mee konden komen met de rest van de groep. Vaak waren ze wat jonger dan ik en ik merkte tijdens de trainingen hoe vaak ze zich onterecht verontschuldigden. Voor het eerst merkte ik hoe het was om aan de ‘andere kant’ te staan. Voor het eerst dacht ik: waarom zeg je in hemelsnaam sorry? Je bent iets nieuws aan het leren en je hebt toch helemaal niets fout gedaan?

Ik herkende mijzelf hierin en zag hoe de ‘sorry’s’ eigenlijk meer zeiden over hun onzekerheid dan dat het echt een betekenis voor mij had. Dit gold natuurlijk precies hetzelfde voor mij. Alsof we soms de kritiek al onderuit willen halen, nog voordat het gegeven is. Alsof we ons onderdanig willen opstellen, want dat is veiliger dan terecht gewezen worden. Hiermee doen we onszelf tekort. 

Te vaak sorry zeggen doet overkomen alsof jij alle problemen veroorzaakt, alsof jij altijd de schuldige bent. Terwijl er in de meeste gevallen helemaal geen sprake is van schuld. Hoe vaak ik sorry gezegd heb terwijl iemand anders tegen mij aanliep..!? Ik hoef op dat moment totaal geen excuses van die persoon, want ik weet dat het niet express is gedaan, maar waarom moet ik dat dan wel van mijzelf?  

Misschien voel je dit zelf zo. Voel je je schuldig, te veel en lukt het maar moeilijk om over de kleinste vergissingen of ongemakken heen te stappen. Door jezelf constant te verontschuldigen versterk je dit gevoel vaak juist en ga je er nog meer in geloven. Hoe vaker je op je tong bijt, hoe meer je gedwongen wordt om te heroverwegen of jij eigenlijk überhaupt iets fout gedaan hebt. Jij hoeft niet telkens door het stof te kruipen om een beleefde toon aan te houden. 

Ik werd niet meer geliefd door mij onderdanig en schuldig op te stellen. Het zorgde juist voor spanningen, scheve verhoudingen en ook mijn zelfliefde groeide er niet van. Ook bedacht ik mij ineens dat ik ongetwijfeld nog écht grote fouten zou gaan maken in mijn leven. Als ik mij mijn hele leven al zo veel verontschuldigd had, waar moest ik dan mee komen als er echt iets aan de hand was? Als ik iets verkeerds heb gedaan, als ik iemand heb gekwetst, verdient iemand mijn oprechte excuses. Alle andere situaties zijn misschien wel op een andere manier op te lossen. Een manier die minder van mij vraagt en meer in evenwicht is. 

Oprechte excuses hebben denk ik één groot doel; de ander troosten. De ander het gevoel geven dat je meeleeft en begrip hebt voor zijn of haar gevoel. Met al die onterechte sorry’s deed ik eigenlijk het tegenovergestelde, ik troostte vooral mijzelf. Ik troostte mijzelf voor de kluns die ik was volgens mijzelf. Dat was niet zo aardig tegenover mij en tegelijkertijd gunde ik de andere persoon niet de meest vrije versie van mijzelf. 

Het is onvermijdelijk dat we in contact met anderen elkaar soms pijn kunnen doen. Hoe erg we dat natuurlijk proberen te vermijden, soms kwetsen we elkaar per ongeluk. Het goede nieuws is, dat we daarna altijd sorry kunnen zeggen en de tijd kunnen nemen om het goed te maken. Het is vooral zonde om die tijd al te nemen voordat we iets fout hebben gedaan. Draai het eens om: zou jij om elk klein dingetje een excuses verwachten van de ander? Of gun je die ander de vrijheid om te zijn en daarin fouten te maken, zonder zich druk te maken. Jij verdient dezelfde milde behandeling. Wees zuinig met je sorry’s. Wees zuinig met jezelf.

Mag jij ook wat minder sorry zeggen?