Vorige week was ik één dag voor de daadwerkelijke première van de theatervoorstelling PAAZ aanwezig in de Stadsschouwburg van Utrecht. Ik bezocht hier de laatste try-out voorstelling van PAAZ, naar het bekende boek van Myrthe van der Meer. Het boek gaat over haar opname op de psychiatrische afdeling van het algemeen ziekenhuis. PAAZ was een enorm succes en doorbrak voor heel veel mensen taboes. Inge Ipenburg werkte aan een vertaling ervan voor het theater en Yora Rienstra, bekend van Rambam, speelt het stuk in een solo voorstelling. Vanaf deze week is het stuk door heel Nederland te zien. 

Myrthe van der Meer werkte als redacteur totdat ze na een burn-out vijf maanden werd opgenomen. Haar ervaringen verwerkte ze op indringende wijze in PAAZ. Meer over dit boek en over Myrthe lees je in een eerder interview dat we deden met Myrthe.

De zaal waar het stuk gespeeld werd was niet zo groot. Bij binnenkomst zag ik allerlei plastic opruim-dozen op elkaar gestapeld staan. Ook stond er een camera op een statief op het toneel. Ik was benieuwd wat er met dit alles gedaan zou worden. De zaal werd snel stil en het stuk ving aan met Yora die vrij nonchalant, maar daardoor wel heel puur het podium op wandelde. In het begin had ik wat moeite met de tekst die wat oplezerig op me overkwam, maar al snel werd ik meegetrokken in het verhaal. 

"Als Emma opgenomen wordt op de PAAZ weet ze zeker dat er een fout is gemaakt. Ze heeft een goed leven, dus dat ze dood wil kan dan toch geen probleem zijn? Het is het begin van Emma's zoektocht door de absurde wereld van de psychiatrie. Een zoektocht naar de uitgang, maar vooral naar zichzelf."

Om me heen, in het publiek, zag ik veel momenten van herkenning. Zeker de rol van psychiater die ze op prachtige wijze als typetje vertolkte was voor velen herkenbaar. Het gebruik van de videocamera zorgde voor wat extra's in het geheel, zeker bij het innemen van haar medicatie. De boosheid en verwarring van Yora als patiënt kwamen duidelijk naar voren. Haar rauwe humor vond ik mooi. Eén van de quotes die me bij is gebleven ging over hoe zelfmoord binnen de psychiatrie wordt genoemd: Tentamen Suïcide (TS)

"Als je voor je tentamen suïcide slaagt, ben je dood"

Haar pijn en verdriet vond ik minder zichtbaar. Dit bleef wat mij betreft wat te oppervlakkig, waardoor ik een beetje de diepere laag in het theaterstuk miste. Aan het einde werd wel duidelijk wat er ten grondslag lag aan Emma haar problemen, maar dit ging in ene dusdanig snel tempo dat het niet heel veel indruk meer op me maakte. Wellicht kwam dit ook omdat het pas aan het einde van het stuk zat en mijn aandacht inmiddels helaas wat verzwakt was.

Over het algemeen vond ik het een mooi stuk. Er zaten veel herkenbare momenten in en het kan absoluut voor meer inzicht en begrip zorgen bij mensen die nauwelijks kennis of ervaring hebben met de psychiatrie. Wat mij persoonlijk betreft had het wat korter gemogen en diepgaander, kwetsbaarder. Maar ach, dat is enkel mijn mening. Ik ben daarom heel benieuwd naar jouw mening.

Ik raad je zeker aan om een kijkje te gaan nemen bij dit stuk. Het kan bovendien ook een mooie manier zijn om samen met je omgeving (familie, partner of vrienden) te gaan en zo in gesprek te komen over misschien wel een (eerdere) opname van jezelf...

De Trailer van PAAZ kan je hieronder bekijken.

Op de website van Solo Stories vind je de volledige speellijst van PAAZ.
Wacht niet te lang met kaartjes bestellen, want er zijn al aardig wat voorstellingen uitverkocht.