Heel Nederland was vorige week in de ban van de documentaire ‘Emma wil leven'. Confronterend wanneer je zelf ook in een strijd met een eetstoornis bent verwikkeld. Op het moment van de aankondiging tot op de dag van vandaag ervaar ik de documentaire als een enorme trigger. Om die reden nam ik dan ook het besluit de documentaire niet te gaan kijken, maar desondanks ontkwam ik er uiteraard niet aan om op Facebook, televisie en door mensen in mijn omgeving alsnog geconfronteerd te worden met alle meningen, emoties en andere reacties rondom de documentaire.

Dit verhaal gaat over mij en mijn eetstoornis. Het gaat niet over Emma, want ik ken haar immers niet en ik heb de documentaire zelfs niet gezien. Het spreekt ook voor zich dat ik diepe bewondering heb voor de wijze waarop zij haar wens heeft vervuld en haar verhaal in beeld heeft durven en kunnen brengen. Het heeft ook mij intens geraakt dat zij uiteindelijk haar strijd niet heeft weten te winnen.

Op dit moment ben ik enorm dankbaar dat ik vier jaar geleden de strijd ben aangegaan met mijn eetstoornis met behulp van diverse instanties. Mijn strijd is nog niet gestreden en nog steeds ben ik volop bezig om los te komen van mijn eetstoornis en volg een intensieve behandeling. Het is dankzij alle kennis, inzichten en ervaringen die ik inmiddels heb mogen opdoen dat ik mijn eetstoornis niet de overhand heb laten nemen in de afgelopen week. Mijn eetstoornis heeft niet de ruimte gekregen om opnieuw dezelfde weg te bewandelen en terug te keren naar waar ik vandaan kom. De gedachten en de gevoelens waren er wel. Ziekelijke en gênante gedachten en gevoelens namen even de overhand deze week. Ik kon ze er laten zijn, zonder ernaar te handelen. Ik heb ze erkent en onderzocht. Opnieuw vielen er puzzelstukjes op zijn plek in mijn proces: confronterend, pijnlijk én tegelijkertijd enorm waardevol.

Ik was, of eigenlijk ben ik nog steeds, jaloers. Jaloezie was één van de meest intense emotie die kwam oppoppen toen ik hoorde over Emma. Ik ben jaloers op haar prestatie en ik ben jaloers op het resultaat waartoe het heeft geleid: de dood én de aandacht. Ik ben me er van bewust dat dit een walgelijke en ziekelijke emotie is als reactie op het verhaal van Emma, maar het is er. Het deed mij realiseren dat ik gefaald heb en mislukt ben. Een tijd lang was mijn eetstoornis hetgeen waar ik goed in was, maar niet de beste. Dit werd even weer onder mijn neus gewreven en dit deed me beseffen dat ik enkele jaren geleden het besluit blijkbaar had genomen om een einde aan mijn leven te maken. Niet direct, maar tergend langzaam, strijdend en goed verborgen.

Mijn omgeving zag het en heeft mij proberen te redden. Ik voelde me genoodzaakt de reikende handen te grijpen en mijn einde nog even uit te stellen. Hierdoor leerde ik dat mijn eetstoornis een overlevingsstrategie was geworden voor mij. Mijn eerdere overlevingsstrategieën bleken niet meer te werken. Mijn studie had ik afgerond en het werk verliep prima, maar een beoordeling was er niet meer. Dit liet mij onwetend en ik kon nergens aan afmeten of ik naar behoren presteerde. Perfectionisme is één van mijn veelgehoorde valkuilen. Perfectionisme gaat om het perfect willen doen. Mijn perfectionisme gaat om vergelijken en keer op keer weer de bevestiging vinden dat het niet goed genoeg is wat ik doe. Voor mij staat perfectionisme voor het mezelf bestraffen en mezelf nutteloos en waardeloos mogen vinden. Dit gevoel is namelijk bekend en vertrouwd.

Al vanaf jonge leeftijd heb ik niet kunnen leren hoe het is om geaccepteerd, gewaardeerd en geliefd te worden zonder daarvoor een tegenprestatie te leveren of in stilte zelfstandig te functioneren. Voor mij was het normaal om slechts in anonimiteit te leven, niet op de voorgrond te staan en niet de aandacht te krijgen. Ik ving de klappen op, ik probeerde me onzichtbaar te maken en ik zorgde voor mijn omgeving. Hierdoor was er nauwelijks tot geen ruimte voor mijn angsten, verdriet, boosheid en blijdschap. Voor mij is het dan ook ongewoon geworden om hulp, steun of aandacht te vragen én te ontvangen. Ik vind het normaal om verbaal of non-verbaal gestraft te worden, mezelf weg te cijferen, emoties te onderdrukken en mij verantwoordelijk te voelen voor problemen en ellende in de breedste zin van het woord.

Dat mijn eetstoornis niet gaat over een boterham, een getal op de weegschaal of een vetrol weet ik al enige jaren. Lange tijd dacht ik dat mijn eetstoornis stond voor het niet kunnen omgaan met emoties, het perfectionisme en de onzekerheid. Deels blijft dit overeind, maar nu is er ook de ruimte om naar de daadwerkelijke kern van mijn eetstoornis te kijken. Mijn eetstoornis staat voor het steeds maar wéér mezelf bestraffen en kleineren én mijn eetstoornis is een schreeuw om gezien, gesteund en gewaardeerd te worden.

Ruim vijftien jaar heb ik niet de keus gehad en werd ik gestraft en gekleineerd. Vijftien jaar die daaropvolgende zette ik zelf dit patroon voort. Ik wist immers niet beter en door dit te blijven doen wist ik op bepaalde manieren toch de wens te vervullen om gezien te worden, maar bovenal de goedkeuring te krijgen om er te mogen zijn. Ik zorgde er op vele fronten voor dat ik gedoogd werd door me maximaal in te zetten voor alles en iedereen. Mezelf wegcijferen was één van de manieren om mezelf te kort te doen en me in de positie te plaatsen waarin ik me vertrouwd voelde en waarover ik de controle over had. Daarnaast mezelf lijfelijk en in gedachten afstraffen was de manier geworden om te leven, overleven.

Nu sta ik hier, tussen wal en schip en op het bekende en gevreesde ‘point of no return'. De wanhoop en paniek neemt toe nu ik deze dusdanige pittige strijd geleverd heb en nog steeds voer. Een strijd die (nog) niet heeft gewonnen van de eetstoornis, maar een strijd die ertoe heeft geleid dat al mijn manieren om mij van mijn emoties, behoeften en verantwoordelijkheden af te leiden nog nauwelijks het gewenste resultaat opleveren. Een punt waarop ik een nieuwe realiteit onder ogen mag zien en mijn eigen identiteit de ruimte kan geven. Mijn jaloezie wegens de dood, mijn suïcidale gedachten en destructieve gedrag beangstigen mij én tegelijkertijd laten ze mij weten dat het niet de weg is die ik wil kiezen. Ik ben niet te laf, bang of onwetend om hiervoor te kiezen.

Ik ben blijkbaar onbewust voldoende overtuigd en gemotiveerd om het leven te leiden, waarbij er langzaam ook ruimte komt voor het gevoel van hoop en vertrouwen. De kracht en wil om steeds maar weer op te staan na het vallen is immers een niet te ontkennen signaal. De jaloezie naar de dood is er één van de vlucht, het verlangen naar rust en weglopen voor de angst van het nemen van verantwoordelijkheden. De jaloezie naar aandacht, liefde en waardering ... dat is de jaloezie die de kern raakt van de functie van mijn eetstoornis.

Dit puzzelstukje maakt dat ik me meer dan ooit realiseer dat ik de verantwoordelijkheid kan nemen om op een andere wijze deze wensen en behoeften te gaan vervullen. Ik kan en mag nu keuzes maken, ik hoef niet meer te leven volgens de richtlijnen uit het verleden en ik mag er gewoon ‘zijn'. De bijkomende angsten rondom de veranderingen onderzoeken, uitdagen en aangaan is alles wat mij nog rest in de laatste loodjes van mijn strijd tegen de eetstoornis. Me openstellen voor anderen, mezelf nieuw gedrag aanleren en afscheid nemen van hetgeen mij in het verleden is aangeleerd. Een spannende, beangstigende, oncontroleerbare en onzekere weg ... Mijn oude gedachten, mijn oud gedrag en dus ook mijn eetstoornis zullen me nog met regelmaat proberen te beschermen, terugtrekken en weerhouden van de nieuwe levensjaren. Maar mijn focus is eindelijk gericht op hetgeen waar ik naar toe wil en mijn therapieproces heeft me waardevolle ervaringen laten opdoen waardoor ik beter gewapend ben tegen alles in mij wat mij hiervan weerhoudt en slechts leidt naar een langzame dood.

Met enige trots kijk ik terug op deze woorden. Daarbij ben ik blij dat ik milder ben voor mezelf en me de tijd gun om te leren om het anders te gaan doen. Ik besef me nu dat ik door slechts wetenswaardigheden en inzichten niet zomaar kan veranderen en genormaliseerde ongezonde patronen van dertig jaar kan doorbreken. Nu heb ik het geduld, de motivatie en compassie om het stap voor stap te leren en ervaren. Hopelijk kan eenieder die geconfronteerd is met de documentaire zich laten inspireren en motiveren én voorkomen dat de eetstoornis gevoed wordt en in kracht wint. Voor velen, zowel mensen met een eetstoornis alswel de naasten en ook hulpverleners, kan de documentaire een ommekeer betekenen. Laat het een ommekeer zijn om op een gezonde en geduldige wijze (samen) te vechten voor een leven, een leven zonder eetstoornis. Hoe prachtig zou het voor Emma zijn als dát het uiteindelijke resultaat gaat zijn van haar ontroerende verhaal?

Fotografie: Haley

Is de documentaire voor jou een trigger, lees dan: Emma wil Leven, Jij ook? en deel je verhaal op ons forum. We steunen je hier graag.