Op het forum kreeg ik de vraag of er een verhoogde energiebehoefte is bij het herstellen van wonden. Om die reden dit keer een blog over wat te doen met voeding als je ziek bent of herstellende bent van een wond. Wat als je ondergewicht hebt? Heeft dit dan ook nog gevolgen voor je herstel?

Let op: deze blog kan triggerend zijn als je gevoelig bent voor automutilatie. Kies er dan voor deze blog niet te lezen.

Ziekte en voeding
Vaak denken mensen dat je minder hoeft te eten als je ziek bent. Dat is niet waar. Juist voor herstel van ziekte heb je voldoende energie nodig nodig ook al beweeg je niet of nauwelijks. De behoefte aan energie is vaak zelfs verhoogd omdat je lichaam extra energie nodig heeft om te herstellen.

Ook is het belangrijk om voor een operatie bijvoorbeeld al een goede voedingstoestand te hebben. Hierdoor kan je lichaam een betere weerstand opbouwen en draagt op die manier ook bij aan je herstel.

Ondervoeding en herstel
Ondervoeding heeft verschillende gevolgen, waar een vertraagde wondgenezing ook onder valt. Daarnaast heeft ondervoeding ook invloed op je spiermassa en je afweer. Deze factoren zijn juist belangrijk voor je wondgenezing.

Spiermassa
Je lichaam bestaat globaal uit vetmassa en vetvrije massa. Je spiermassa maakt deel uit van de laatst genoemde. Het verlies van je vetvrije massa heeft directe gevolgen voor je wondgenezing. Bij verlies van je vetvrije massa (>20%) geeft het lichaam de voorkeur aan het herstellen hiervan boven de wondgenezing. Dan worden de drie voedingsstoffen vetten, koolhydraten en eiwitten met name gebruikt voor de productie van energie voor het lichaam.

Voeding
Bij wondgenezing zijn er een aantal belangrijke peilers in de voeding. Dit zijn voldoende vocht, verhoogde eiwitbehoefte, aandacht voor overige nutriënten en een verhoogde energiebehoefte.

Vocht: Door wondvocht kan het lichaam vocht verliezen. Een droge huid vertraagd ook de wondgenezing. Het advies is minimaal 1.5-2 liter vocht per dag.

Eiwitten: Door een wond kan het lichaam, behalve vocht, ook eiwitten verliezen. Eiwit is een bouwstof en met name belangrijk voor herstel. Een gemiddelde volwassene heeft 0,8 gram eiwit per kg lichaamsgewicht nodig. Deze hoeveelheid is verhoogd bij ziekte en herstel.

Overige Nutriënten: Denk aan de essentiële en semi-essentiële aminozuren. Dit zijn de bouwstenen van eiwitten die het lichaam zelf niet kan maken maar uit de voeding moet halen. Maar ook vitamines en mineralen zoals vitamine A, B, C en E, zink, koper en ijzer.

Vitamine A: Heeft onder andere een functie in de celgroei, aanmaak van collageen en het functioneren van het afweersysteem.

Voeding: vis en boter

Vitamine B: Belangrijke rol in de wondgenezing door hun bijdrage aan de collageensynthese en het versterken van het afweersysteem tegen infecties.

Voeding: vlees, noten, zaden en graanproducten

Vitamine C: Belangrijke rol bij productie van collageen en voorkomen van infecties.

Voeding: groente, fruit en aardappelen

Vitamine E: Belangrijk voor je weestand en het beschermen van je cellen en weefsels tegen vrije radicalen.

Voeding: granen, noten en zaden

Zink: Nodig voor groei en vernieuwing van weefsel. Bij een tekort aan zink dan vertraagde wondgenezing.

Voeding: vlees, vis en peulvruchten

Koper: Rol in productie van collageen. Tekort leidt tot verminderde wondgenezing.

Voeding: groente, fruit en noten

IJzer: IJzer is belangrijk onderdeel van de rode bloedcellen. Deze vervoeren zuurstof van longen naar de weefsels. Tekort kan leiden tot negatieve invloed op wondgenezing en minder goede werking immuunsysteem.

Voeding: Heem-ijzer: in dierlijke producten zoals vlees. Non-heem ijzer in aardappelen en brood

Energiebehoefte: De energiebehoefte kan tot 100% verhoogd zijn, bijvoorbeeld bij brandwonden.

Indien met gewone voeding niet de gewenste voedingstoestand kan worden bereikt, kan er gebruik worden gemaakt van medische drinkvoeding of sondevoeding.

Bron: Symposium Wondzorg  Presentatie Florence Voeding bij genezing en preventie van wonden, Patiëntenfolder Amphia ziekenhuis