Zelfhulp, het woord zegt het eigenlijk al; jezelf helpen. In een zelfhulpgroep doe je dit in groepsverband. door Esther

Zelfhulpgroepen bestaan er voor allerlei soorten problematiek; voor angsten, voor verwerking van een verlies, voor familieleden van mensen die een ziekte hebben maar misschien wel de bekendste; voor mensen die kampen met een verslaving. Zelfhulpgroepen zijn er voor mensen die een drugs- of alcoholverslaving hebben en zo ook voor mensen met een eetstoornis.

In een zelfhulpgroep kom je als een groep van lotgenoten bij elkaar. Vrijwel altijd wordt zo'n groep begeleid door mensen die zelf hebben geworsteld (of nog bezig zijn) met dezelfde problematiek. Het doel van een zelfhulpgroep is vooral ook herkenning bij elkaar vinden, het delen van ervaringen om zo steun en/of tips te krijgen hoe om te gaan met de dingen waar je tegen aan loopt in je alledaagse situatie.

Een zelfhulpgroep kan vaak een eerste opstap zijn naar behandeling of net de steun die je in je thuissituatie mist om te leren omgaan met je problemen of moeiten.

Mijn ervaring met een zelfhulpgroep voor eetstoornissen
Van september 2005 tot juli 2006 heb ik deelgenomen aan een zelfhulpgroep bij ZieZo te Zutphen. Ik leed toen al zo´n 3 jaar aan anorexia nervosa, waarvoor ik op mijn 14e opgenomen ben geweest in een kliniek. Daarna kwam ik thuis en ging ik weer naar school. Ik had veel geleerd maar ik merkte ook dat ik er nog lang niet was. Echter; in een behandeling heb je een groep waar je herkenning vind en ik merkte dat ik dit erg miste thuis. Al heel erg gauw werd het eten/niet-eten/compenseren weer ‘ mijn geheim'. Mijn psychologe stelde toen voor om deel te gaan nemen aan een zelfhulpgroep van ZieZo. Zij hadden er zelfs een speciaal voor jongeren tot en met 20 jaar.

In eerste instantie zag ik dit niet zo zitten, het voelde als een stap terug, vooral ook omdat ik al een klinische behandeling had gehad en het voor m'n gevoel toch allemaal wel moest weten en daarom dus ook maar gewoon moest ‘ doen' . Ik heb me toch aangemeld voor de groep en er bleek nog plek te zijn. Ik had een week later een intakegesprek met een van de twee groepsleiders. Ik vond het al meteen een fijn gesprek; de twee begeleiders bleken allebei ook een eetstoornis te hebben gehad en ze vertelden eerst ook over hun eigen eetstoornis en hun behandeling hierin. Ik besloot de zelfhulpgroep toch te gaan doen.

Her- en erkenning
Wat het mij vooral gebracht heeft, is steun terwijl je tegelijkertijd gewoon kan functioneren in je normale leven. De groep was 1x per week op een avond dus ik kon gewoon naar school blijven gaan. Juist ook school kon een onderwerp van gesprek zijn. Ik voelde me eerst heel schaamtevol dat ik daar zat, gefaald, ‘ weer' hulp nodig.

Maar juist in de groep heb ik geleerd dat herstel van een eetstoornis met up's en downs gaat. Iets wat ik vanuit de kliniek waar ik opgenomen was geweest totaal niet mee had gekregen.

Ik had daar heel erg de overtuiging opgevat dat je met je ontslag ‘beter' zou zijn en klaar zou zijn. Ik vond het toen dan ook heel erg moeilijk te erkennen en aan mensen om mij heen te zeggen dat ik het nog lastig had en dat het qua gewicht dan misschien wel beter ging maar ik me vooral heel erg rot voelde. Dit was erg ‘mijn geheim' want het voelde alsof ik dan blijkbaar iets niet goed had gedaan. Nu achteraf kan ik heel goed inzien dat het logisch is dat je na een behandeling nog niet genezen bent; het is een eerste stap richting herstel. In de zelfhulpgroep heb ik dit geleerd.

Hoop, kracht en moed
Daarnaast gaf ze zelfhulpgroep mij ook meer vertrouwen; echt te zien en te horen dat de begeleiders zelf ook door de dingen waren gegaan die wij meemaakten maar ondertussen wel mooi daar zaten en hun eetstoornis de baas waren geworden. Dat gaf me heel veel hoop dat het dus wel kon!

Ook het contact met de groepsleden was fijn; in het begin vond ik het heel eng en ook wel moeilijk om dingen te delen maar doordat anderen ook hun verhaal vertellen is de drempel om ergens op in te haken net wat lager; er is zoveel dat je herkent bij elkaar en daarbij dus ook zoveel dat je van elkaar kunt leren. Hoe gaat de een om met die situatie, wat is de tactiek van een ander die daar al wat verder in is?

Schaduwzijde
Moeilijker aan de zelfhulpgroep vond ik dat het geen ‘echte' behandeling was maar meer iets wat iedereen er ter ondersteuning naast deed, met het pijnlijke feit dat sommige meiden gedurende de maanden die volgden, uitvielen. Dat ze bijvoorbeeld opgenomen werden of toch besloten te stoppen omdat ze nog te diep in hun eetstoornis zaten. Je maakt je dan toch zorgen om die persoon, vooral omdat je niet altijd weet dat er een professioneel vangnet is waar ze op terug kunnen vallen. Anderzijds was het ook zo dat er ook meiden waren die zelfs eerder stopten omdat het zo goed ging! Dit gaf mij ook veel hoop, kracht en moed om door te zetten.

Motivatie
Inmiddels is het al zo'n 4 a 5 jaar geleden dat ik die groep volgde en helaas heb ik niet na de zelfhulpgroep het licht gezien. Wat de zelfhulpgroep mij destijds op korte termijn bracht is dat ik me uiteindelijk vanuit mezelf heb aangemeld bij een gespecialiseerde kliniek voor eetstoornissen, voor toch een intensievere behandeling.

Dit keer echt vanuit mezelf in plaats van dat mijn ouders dit min of meer hadden ‘ besloten' en ik maar deed wat er van me verwacht werd. De groep heeft mij veel zelfinzicht, ziektebesef, motivatie maar ook hoop gegeven. Ik leerde dat veel dingen die ik dacht helemaal niet raar waren gezien de eetstoornis en dat het juist herkent werd door groepsleden. Dat daar ook heel goed hulp voor was om die dingen af te leren en nieuwe gedachtepatronen te ontwikkelen.

Het deed me in de soms zo bedreigende wereld thuis, net wat minder alleen voelen en de steun die je aan en van elkaar hebt heb ik als heel fijn, leerzaam en goed ervaren.

Ik vind het initiatief van zelfhulpgroepen dan ook zeer zeker erg goed. Het is laagdrempelig, juist ook bestemd voor meiden (en jongens!) die nog pas net beseffen dat ze misschien een probleem met eten hebben maar waarvoor de stap naar professionele hulpverlening nog wel erg groot is. Het kan een goede opstap zijn en zelfs in sommige gevallen net dat steuntje in de rug dat je nodig hebt om dat eetprobleem in te dammen zodat jij weer de controle terug kan pakken over je leven!