Autonomie cruciaal bij anorexia herstel

 

Duurzaam herstel van Anorexia Nervosa en Boulimia Nervosa vereist, naast verandering van eetgedrag, een beter begrip van zichzelf en een grotere autonomie in relatie tot anderen. Gehechtheid bij patiënten met Anorexia en Boulimia kan verbeteren door psychotherapie. Greet Kuipers schreef haar proefschrift over hechting & mentaliseren bij Anorexia nervosa and Bulimia nervosa. De tijdsduur van het onderzoek (1 jaar) was te kort om ook het mentaliseren te zien verbeteren.

Anorexia en Boulimia worden gekenmerkt door afwijkend eetgedrag en een onevenredig grote invloed van iemands lichaamsgewicht op de zelfwaardering. Vrijwel altijd gaat het om negatieve gevoelens over zichzelf en over het contact met anderen. Naast de eetstoornis is er ook vaak sprake van psychische problemen als depressiviteit, angst, autisme of ADHD. Ondanks behandeling herstelt een aanzienlijk deel van de patiënten helaas niet...

"Mentaliseren betekent dat je gedrag van jezelf en anderen kunt begrijpen door dit te koppelen aan mentale toestanden. Mentale toestanden zijn overtuigingen, wensen, gevoelens en gedachten; deze bepalen welk gedrag wij vertonen."

herstel anorexia

Negatieve gevoelens
De obsessie met eten en gewicht hangt mogelijk samen met onveilige gehechtheid en een beperkt vermogen tot mentaliseren. Een onveilige gehechtheidsstijl kenmerkt zich door moeite om emotionele gebeurtenissen te hanteren. Goed mentaliseren houdt in dat je je een redelijk correcte voorstelling kunt maken van wat er in jezelf en anderen omgaat. Een beperkt mentaliserend vermogen kan meespelen in de sociale moeilijkheden die patiënten met Anorexia en Boulimia ervaren en hun neiging zich op uiterlijk en gewicht te richten.

Gehechtheid en mentaliseren
Patiënten met een borderlinestoornis bleken baat te hebben bij psychotherapie om onveilige gehechtheid en beperkt mentaliserend vermogen te verbeteren. Zou dat ook voor patiënten met Anorexia en Boulimia gelden, wilde Kuipers weten, en zo mogelijk bijdragen aan verbetering van de behandeling. Ze volgde 50 patiënten in een specialistisch centrum voor eetstoornissen en vergeleek hen met gezonde controlepersonen (tot 1 jaar en 1½ jaar later).

Bijkomende psychische problematiek
Naast de eetstoornis keek de promovenda ook naar bijkomende psychische problematiek. Patiënten hadden vaker een onveilige gehechtheidsstijl en konden minder goed mentaliseren dan gezonde controlepersonen, los van de ernst van hun eetstoornis.

Een jaar later deden 38 patiënten opnieuw mee aan het onderzoek. Eetstoornis, depressie, angst, persoonlijkheidsproblematiek en gehechtheid waren verbeterd; mentaliseren, autonomie en zelfverwonding niet. Zo'n 28% was na 1 jaar geheel hersteld van de eetstoornis. Herstel, ook bij 1,5 jaar follow-up, hing samen met een groter mentaliserend vermogen. De herstelde patiënten waren in 1 jaar, vergeleken met hen die niet waren hersteld, autonomer geworden: minder gevoelig voor anderen en beter in staat met nieuwe situaties om te gaan.

"Kunnen mentaliseren is het resultaat van een ontwikkelingsproces dat gefaciliteerd wordt door een veilige hechtingsrelatie met een ouderfiguur"

Psychotherapie helpt
Kuipers concludeert dat gehechtheid bij patiënten met Anorexia en Boulimia door psychotherapie kan verbeteren, maar de tijdsduur van 1 jaar was te kort om ook het mentaliseren te zien verbeteren. Om van gestoord eetgedrag en gewichtsobsessie af te komen, is het wenselijk om in de behandeling te werken aan verbetering van mentaliseren en meer autonomie.

Greet Kuipers (Amerongen, 1962) studeerde Geneeskunde aan de UvA en specialiseerde zich tot psychiater (1996). Ze werkte als psychiater bij de GGZ Midden-Brabant in Tilburg, waar ze eind 2002 overstapte naar het behandelteam Eetstoornissen. Als eerste in Nederland paste ze een nieuwe psychotherapie toe (Mentalization Based Treatment) in de behandeling van Anorexia en Boulimia. In 2015 verruilde ze haar baan als psychiater en psychotherapeut bij team Eetstoornissen voor de functie van psychiater bij de crisisdienst.

Greet Kuipers publiceerde onder het pseudoniem Minke Douwesz de romans Strikt (2003) en Weg (2009). Voor de laatste roman ontving zij de Opzij Literatuurprijs 2011 en de Anna Bijns Prijs 2012.

Bron: Tilburguniversity

 

Gerelateerde blogposts

Reacties

Skippie - Donderdag 31 mei 2018 20:07
Super interessant. Jammer dat de patiënten niet langer konden worden gevolgd.
Niem - Donderdag 31 mei 2018 21:25
Met dit onderzoek kan misschien in de toekomst een eetstoornis eerder worden gezien / behandeld en misschien zelfs voorkomen worden?
Immers "mentaliseren, autonomie en zelfverwonding" is niet iets wat simpel aan te pakken is, maar wel herkenbaar en, zo vermoed ik althans, al veel eerder aanwezig dan een "eetstoornis"?
cynthia - Zondag 3 juni 2018 11:58
Daar herken ik ook veel in!
Olga - Dinsdag 23 juli 2019 07:39
Het is meer dan eten alleen. Het is het algehele plaatje. Er komt meer bij kijken. Autonomie symbiosen. Symbiosen maken afhankelijk en broos en maken dat je verder bent verwijderd van je autonomie. De ontwikkeling van de eigen autonomie. Dan hebben ze het over vertrouwen.